Wat heeft stikstof met het klimaat te maken?
Het kan je bíjna niet ontgaan zijn in het nieuws de laatste tijd; de stikstofdiscussie. Die gaat vooral over protesterende boeren, stilgevallen nieuwbouwprojecten en vervuilende auto’s die minder hard moeten gaan rijden. Teveel stikstof is schadelijk voor het milieu, maar dat is niet hetzelfde als het klimaat. We leggen uit wat stikstof dan wel met het klimaat te maken heeft.
Wat is stikstof?
Als we het hebben over stikstof in de huidige “stikstofcrisis”, hebben we het eigenlijk over stikstofoxide en ammoniak. Stikstof zelf is namelijk niet schadelijk: de lucht bestaat voor bijna 80 procent uit stikstof.
Stikstofoxide ontstaat als stikstof en zuurstof met elkaar in aanraking komen bij verbranding op hoge temperatuur, zoals bijvoorbeeld in auto’s en schepen én in de bouwmachines bij bouwwerkzaamheden gebeurt. In de landbouw komt de meeste stikstof vrij door het gebruik van (kunst)mest en door de stikstof die dieren uitstoten, daar noemen we het ammoniak.
Wat heeft stikstof voor invloed op het milieu?
Kort door de bocht: stikstof gaat, nadat het is uitgestoten, omhoog in de lucht en komt vervolgens soms wel kilometers verder neer op de aarde en verrijkt daar de bodem. Sommige planten hebben baat bij een stikstofrijke grond, maar veel planten ook niet, die worden dan verdrukt. Dieren - zoals insecten - die van deze planten leven, verdwijnen dan ook. Zo raakt de biodiversiteit verstoord, ook in belangrijke beschermde natuurgebieden. Nederland is de nummer 1 stikstof-uitstoter van Europa. Een groot probleem.
"Bij 130 km/uur verbruik je 69% meer brandstof dan bij 100 km/uur en dus ook 69% meer CO2."
Wat heeft het met klimaat te maken?
Direct niet zoveel, maar indirect wel een heleboel. Veel maatregelen die nu genomen worden, zullen namelijk óók leiden tot een afname van de uitstoot van broeikasgassen, vooral in de landbouwsector.
Bijna de helft van de stikstofuitstoot wordt veroorzaakt in de landbouw, voornamelijk door de veeteelt. Veehouderijen moeten hun uitstoot dus beperken, door bijvoorbeeld anders om te gaan met mest en het terugdringen van de veestapel. Maar koeien stoten met hun scheten ook een hoop methaan (= broeikasgas) uit. Een kleinere veestapel is dus gunstig voor zowel het milieu (minder stikstof) als het klimaat (minder methaan).
Nu de maximumsnelheid op snelwegen van 130 naar 100 kilometer per uur is teruggebracht, komt er naast minder stikstof, ook minder CO₂ vrij. Bij 130 kilometer per uur wordt 69 procent meer brandstof gebruikt dan bij 100 kilometer per uur en komt dus ook 69% meer CO2 vrij.
En de vliegtuigen dan?
Vliegtuigen staan in de stikstofdiscussie niet zo hoog op de prioriteitenlijst, omdat de uitstoot die zij veroorzaken op zo'n grote hoogte gebeurt dat er niet zoveel 'neerslaat' op de grond. Dat heeft minder invloed op de stikstofproblemen waar we nu tegenaan lopen. Neemt niet weg dat de luchtvaart wel veel CO2-uitstoot veroorzaakt.
