Hoe klimaatverandering ziektes in de hand werkt
Klimaatverandering vergroot het risico op ziektes. In De Staat van het Klimaat legt Pim Martens, hoogleraar duurzame ontwikkeling aan de Universiteit van Maastricht, uit hoe dat precies werkt.
Ebola-virus besmet in een paar maanden tijd meer dan 13.500 mensen
Het begon eigenlijk al in het voorjaar, maar in de zomer van 2014 begint het Ebola-virus echt om zich heen te slaan in het Westen van Afrika. In een paar maanden tijd raken met name in Liberia, Guinee en Sierra Leone meer dan 13.500 mensen besmet. Het virus veroorzaakt hoge koorts en gewrichtspijnen en heeft een hoog mortaliteitscijfer. Een medicijn is er niet. Bij deze epidemie sterft uiteindelijk zo’n 50 procent van alle besmette patiënten.
De epidemie laat zich moeilijk indammen
Veel gebieden waar de ziekte woedt, zijn onbereikbaar, terwijl het virus zich tegelijkertijd in grote steden snel verspreidt doordat hygiënische sanitaire voorzieningen in de verpauperde buitenwijken een luxe zijn. Bovendien wantrouwen veel West-Afrikanen de westerse geneeskunde, waardoor de ziekte vrij spel krijgt. Vooral de traditionele praktijk van het balsemen van de doden zou volgens westerse experts een halt toe moeten worden geroepen, maar een oproep daartoe is vaak aan dovemans oren gericht.
Investeringen in gezondheidszorg al jaren uitgebleven
Naast de armoedige omstandigheden, wordt ook het politiek klimaat aangewezen als schuldige voor het feit dat de epidemie zo mag doorrazen. De getroffen landen zijn door en door corrupt, waardoor benodigde investeringen in de gezondheidszorg al jaren zijn uitgebleven. De overheid is bovendien incompetent en reageert laat.
Mensen treden dieper de jungle in
Maar er is meer. De Wildlife Conservation Society bijvoorbeeld legt ook een link tussen klimaatveranderingen en de verspreiding van het virus. Door een constante zoektocht naar nieuwe landbouwgronden, bewegen mensen steeds dieper de jungle in. Ze treden daarmee de leefgebieden van allerlei dieren binnen, die als reservoir dienen voor ziektes als Ebola. Er komen daardoor steeds meer uitbraken van allerhande infectieziektes. Pim Martens, hoogleraar duurzame ontwikkeling aan de Universiteit van Maastricht is echter voorzichtiger. “Klimaatverandering kan zijn effect hebben gehad op deze uitbraak, maar andere oorzaken waren prominenter.”
Verspreidingsgebied van ziekteverwekkers wordt door warmer klimaat steeds groter
Hij wijst er op dat de link bij andere ziektes veel duidelijker is. “Met name bij ziektes die door muggen worden veroorzaakt, zie je dat ze steeds meer noordelijk en op grotere hoogtes voorkomen. Het verspreidingsgebied van de muggen en de ziekteverwekkers wordt door het warmere klimaat steeds groter” zegt Martens. Zowel het warmere als het nattere klimaat dat eraan zit te komen, zijn bijvoorbeeld uitermate geschikt voor de malariamug om te gedijen. Ook chikungunya, een ziekte die nu rondwaart op Curaçao en andere Caribische eilanden, wint terrein door klimaatverandering. Op termijn zou ook Nederland last kunnen krijgen van wat nu nog als tropische ziektes wordt aangeduid.
Lees hier meer over andere gevolgen van klimaatverandering.
De Staat van het Klimaat 2015
Bovenstaand artikel is gepubliceerd in De Staat van het Klimaat 2015, een uitgave met populair wetenschappelijke artikelen over het klimaatprobleem. De Staat van het Klimaat legt bij 12 nieuwsberichten uit het afgelopen jaar de link met klimaatverandering. Download De Staat van het Klimaat 2015 hier.
