Hoe gaan we dit uitleggen: welk verhaal over klimaatverandering kies jij?
Klimaatjournalist Jelmer Mommers schreef een verhelderend en overtuigend boek over klimaatverandering: Hoe gaan we dit uitleggen. Zijn eigen woorden, maar collega Gerlinde mocht het al lezen en kan zich helemaal vinden in die omschrijving. Ze deelt wat zij één van de mooiste inzichten uit het boek vond.
Terug op aarde
“Het boek gaat in op onze geschiedenis - hoe we zijn gekomen waar we nu zijn - , wat de huidige status van klimaatverandering is, waar het naartoe gaat en wat we nog kunnen doen. Een heleboel dingen die we eigenlijk al (zouden kunnen) weten, maar dan in één boek op zo’n heldere manier uitgelegd dat ook wij bij HIER weer even met beide benen op de grond worden gezet.”
De Correspondent deelde vorige week al deze zeven ingrijpende gevolgen van klimaatverandering uit het boek.
Het stugge idee over wie we zijn en wat we kunnen
“Het mooiste inzicht in dit boek, vond ik de uitleg over het negatieve mensbeeld - dat niet helemaal klopt - waar we als samenleving in zijn gaan geloven. Jelmer legt uit dat er een stug idee is ontstaan over wie wij zijn en wat we kunnen. Het idee dat we egoïstisch zijn en daarom nooit zullen samenwerken in het algemeen belang. Survival of the fittest: we zijn geworden wie we zijn door eindeloze strijd en natuurlijke selectie van de sterksten.”
Zo egoïstisch zijn we helemaal niet
“Juist dit beeld staat gezamenlijke actie in de weg. Zo egoïstisch zijn we namelijk helemaal niet. De afgelopen eeuw heeft het bewijs zich opgestapeld dat samenwerking in de natuur minstens zo belangrijk is als strijd. Het is helemaal niet waar dat het ons biologische lot is om alleen maar egoïstisch te zijn. Het idee van ‘fitheid’ in survival of the fittest gaat net zo goed over goed kunnen samenwerken.”
"Welk verhaal we ook kiezen, we krijgen de gevolgen ervan gepresenteerd."
Wat we eigenlijk het allerliefste doen is voor elkaar zorgen
“En het wordt nog mooier. We werken niet alleen goed samen, we zorgen ook graag voor elkaar. In allerlei noodsituaties schieten omstanders te hulp, vaak zonder erbij na te denken. Juist op de momenten dat je het het minste zou verwachten, komen onze beste eigenschappen naar boven. Als zich ergens een ramp voltrekt, staan we voor elkaar klaar. Wat we eigenlijk het allerliefste doen, is er voor elkaar zijn. Ook in het dagelijks leven voor onze geliefden, kinderen, vrienden en familie. Ik weet niet hoe het met jullie zit, maar ik vind dit verhaal véél leuker dan het eerste.”
Onze toekomst is wat we er samen van willen maken
“We hebben nog een toekomst en we hebben nog verschillende opties om die zelf vorm te geven, beschrijft Jelmer. Dat het verhaal van ‘mens boven de natuur’ tot nu toe de boventoon voerde in onze samenleving, betekent niet dat dat zo hoeft te blijven en we hoeven elkaar ook niet te blijven vertellen dat we het ‘gewoon niet in ons hebben’. Het zijn allemaal verhalen, redelijk recent bedacht en gemeengoed geworden. Dat schept ruimte en betekent dat ze door andere verhalen vervangen kunnen worden. Het is nogal een cliché, maar uiteindelijk is de toekomst wat we er samen van willen maken.”
Welk verhaal gaan we vertellen over klimaatverandering?
“Dat het al te laat is en dat vernietigingsdrang in onze genen zit? Of een nieuw verhaal, gebaseerd op een realistischer mensbeeld? Een verhaal over herstel. Welke verhaal we ook kiezen, we krijgen de gevolgen ervan gepresenteerd en we zullen ons daaraan moeten aanpassen, zo goed en zo kwaad als het gaat. De vraag is hoe we dat gaan doen en vooral: hoeveel opwarming we nog weten te voorkomen.”
Zonder biomassa en CO2-opslag gaat het niet
Wij zijn geïnspireerd! Maar, er staan ook een aantal dingen in waar we ons niet in kunnen vinden. Zo noemt Jelmer biomassa en CO2-opslag 'halfslachtige oplossingen'. Hoewel het fantastisch zou zijn wanneer we de opwarming van de aarde tot 1,5 graad Celsius kunnen beperken met alleen zon- en windenergie, is de inzet van technieken zoals biomassa en CO2-opslag volgens de meeste wetenschappers bittere noodzaak om de doelstellingen van het Parijse Klimaatakkoord te kunnen halen.
