Palmolie in producten; dit moet je weten
Palmolie is een ingrediënt dat in veel producten voorkomt, vaak zonder dat je het doorhebt. Hoewel palmolie een goedkoop product is, zitten er helaas veel nadelen aan. In dit artikel leggen we je uit wat palmolie is, sommen we producten op die palmolie bevatten en geven we je alternatieven.
Wat is palmolie?
Palmolie is een plantaardige olie die wordt gewonnen uit de vruchten van de oliepalm. Deze olie is zeer populair vanwege zijn lage kostprijs en veelzijdigheid. Het wordt gebruikt in voedselproducten, cosmetica, schoonmaakmiddelen en zelfs biobrandstoffen.
Waar zit palmolie in?
Omdat palmolie relatief goedkoop is, wordt het eindeloos veel gebruikt. Palmolie zit in biobrandstof, soepen, pizza, babyvoeding, chocolade, brood, koekjes, snacks, cosmetica, schoonmaakartikelen en ga zo nog maar even door. Het is voor de consument niet makkelijk om te achterhalen of er palmolie in een bepaald product.
Het is sinds 2014 verplicht om de herkomst van plantaardige olie op productetiketten te vermelden, maar er worden zóveel verschillende benamingen gegeven dat je door de (palm)bomen het bos niet meer ziet. Ingrediëntenbenamingen waar het woord ‘palm’ in voorkomt zijn voor de hand liggend, maar wat dacht je van GlycerylStearate, Stearic Acid, ElaeisGuineensis, SodiumKernelate of Tetrapeptide-3? Hieronder sommen we een aantal productcategorieën waarbij veel palmolie wordt gebruikt:
- Kant-en-klare maaltijden
Kant-en-klare maaltijden, zoals pizza’s en pasta’s, bevatten vaak palmolie. Deze olie wordt toegevoegd om de textuur te verbeteren en de houdbaarheid te verlengen. - Chocolade en snoepgoed
Veel chocolade en snoep bevatten palmolie. Het wordt gebruikt om de smeuïgheid en de smelttemperatuur van de producten te verbeteren. - Cosmetica en verzorgingsproducten
In veel cosmetica, zoals lippenstift, zeep en shampoo, wordt palmolie gebruikt vanwege zijn hydraterende eigenschappen en omdat het zorgt voor een romige textuur. - Smeerkaas en margarine
Palmolie wordt vaak toegevoegd aan smeerkaas en margarine om een gladde, smeerbare textuur te bereiken. - Gebakken snacks
Chips, koekjes en crackers bevatten vaak palmolie omdat het bijdraagt aan de knapperigheid en de houdbaarheid van deze snacks.
Wat zijn de nadelen van palmolie?
Het grootste probleem van palmolie zit hem in de manier waarop palmolie gewonnen wordt. Maar daarnaast is teveel palmolie ook niet heel goed voor je gezondheid, al geldt natuurlijk voor de meeste producten dat teveel van iets.
- Ontbossing
De productie van palmolie leidt tot grootschalige ontbossing, vooral in landen als Indonesië, Maleisië en Latijns-Amerika. Bossen worden gekapt om plaats te maken voor palmolieplantages, wat resulteert in verlies van biodiversiteit en het leefgebied van bedreigde diersoorten zoals orang-oetans en tijgers. - Klimaatverandering
Ontbossing draagt bij aan klimaatverandering. Bomen slaan koolstofdioxide op, en wanneer ze worden gekapt of verbrand, komt deze koolstof vrij in de atmosfeer, wat bijdraagt aan de opwarming van de aarde. Volgens HIER Klimaatbureau komt ontbossing voor palmolieplantages alleen al overeen met ongeveer 5% van de wereldwijde CO2-uitstoot. - Uitbuiting van arbeiders
De palmolie-industrie staat ook bekend om slechte arbeidsomstandigheden. Arbeiders op palmolieplantages werken vaak onder erbarmelijke omstandigheden en krijgen lage lonen. - Gezondheid
Palmolie is rijk aan verzadigde vetten, die kunnen bijdragen aan hartziekten en andere gezondheidsproblemen. Hoewel niet alle verzadigde vetten slecht zijn, kan overmatige consumptie van palmolie negatieve gevolgen hebben voor je gezondheid (voedingscentrum).
Waar kan ik op letten?
Minder producten kopen met palmolie is een optie, al is dit niet een ideale oplossing voor iedereen. De palmolie-industrie speelt een belangrijke rol in de economieën van producerende landen zoals Indonesië en Maleisië. Het geeft werkgelegenheid aan miljoenen mensen, van kleine boeren tot werknemers in fabrieken en plantages. Voor veel gemeenschappen vormt palmolieproductie een belangrijke bron van inkomsten.
Het massaal overstappen naar een andere soort olie is in ieder geval geen optie, want ook om andere olie te verbouwen is er veel land nodig. Soms zelfs nog meer land dan voor palmolie, want palmolie heeft de hoogste opbrengst per hectare. Minder of geen palmolie is daarom niet per se de beste optie. Maar wat dan?
1. Keurmerk
Je kunt letten op palmolie met een keurmerk. Ongeveer 20% van de palmolie wordt verantwoord geteeld. Soms is de verantwoorde palmolie te herkennen aan een RSPO-keurmerk van het Wereld Natuur Fonds. Op de website van WNF kun je zien welke bedrijven zijn aangesloten bij de Ronde Tafel voor Duurzame Palmolie (RSPO).
En biologische producten dan? In biologische producten is biologische palmolie verwerkt. Dat de palmolie op biologische wijze is geteeld zegt helaas niets over eventuele milieuschade door ontbossing.
2. Kijk naar alternatieven
Binnen Nederland kunnen we palmolie vaak inruilen voor alternatieven die dichter bij huis zijn geproduceerd. Denk bijvoorbeeld aan olijf- kokos- of zonnebloemolie.
3. Eet verse producten
Overweeg om wat vaker zelf maaltijden en tussendoortjes te maken van verse producten. Palmolie zit vooral in bewerkte producten die je in de supermarkt vindt.
Veelgestelde vragen
Is palmolie slecht?
Palmolie heeft een aantal ingrijpende nadelen. Om palmolieplantages aan te leggen worden veel bossen gekapt. Inwoners hebben hierdoor te weinig ruimte om voedsel te produceren. De plantages vervuilen vaak ook waterbronnen met gevaarlijk afval, waardoor er een tekort is aan drinkwater. Ook worden mensen op de plantages vaak slecht betaald. De plantages hebben uiteindelijk dus veel invloed op de leefomgeving van mensen en dieren in het regenwoud leven. Ontbossing draagt daarnaast ook bij aan klimaatverandering.
Is palmolie slecht voor je gezondheid?
Palmolie bevat meer verzadigd vet dan andere oliesoorten. Teveel verzadigd vet is niet goed voor je gezondheid, het verhoogd het cholesterol en verhoogd daarmee de kans op hart- en vaatziekten.
Waarom ontbossing voor palmolie?
De vraag naar palmolie is erg groot, er is daardoor veel ruimte nodig voor plantages. Hiervoor worden grote stukken regenwoud gekapt. Lees hier meer over ontbossing.
Conclusie
Palmolie is een ingrediënt dat in veel alledaagse producten voorkomt, vaak zonder dat we het weten. De negatieve impact op het milieu, de uitbuiting van arbeiders en de gezondheidsrisico’s maken het belangrijk om bewust te zijn van ons gebruik van palmolie. Kiezen voor een palmolie met keurmerk en alternatieve oliën kunnen de nadelen en gevolgen van palmoliewinning verkleinen.
