Verwoestijning: zand, stof en kale rotsen rukken op
Verwoestijning, het klinkt misschien erg ver weg, maar door klimaatverandering komen droogte en verwoestijning (ook wel woestijnvorming) steeds vaker en ook dichter bij huis voor dan je misschien door hebt.
Wat is verwoestijning
Woestijnvorming of verwoestijning is het uitbreiden of nieuw vormen van zeer droge gebieden (niet perse alleen woestijngebieden). Vroeger was verwoestijning vaak het gevolg van overbegrazing, verkeerde irrigatietechnieken en andere niet-duurzame vormen van landbouw. Verwoestijning is nu echter steeds vaker een gevolg van klimaatverandering.
Wanneer er een lange tijd geen neerslag in een gebied valt en de grond uitdroogt, kan de bovenlaag van de grond helemaal uitharden. Als er hierna wel regen valt kan dit water de verharde grond niet meer indringen. Het gevolg hiervan is vaak dat de aarde verder uitdroogt, de temperatuur stijgt en temperatuurverschillen nog groter worden.
Versnellend proces
Verwoestijning is vaak een zichzelf versnellend proces. Zo kan de bodem ongeschikt raken voor verschillende planten. Wanneer de begroeiing afneemt verandert vaak ook het lokale klimaat. Planten werken namelijk verkoelend en zorgen voor een betere vochthuishouding.
Wanneer hitte en droogte toenemen, en de bodembedekking afneemt, krijgt de wind vrij spel op de kale bodem. Stof- en zandstormen kunnen de resterende planten vervolgens bedekken. Natuurlijke factoren zijn vaak niet in staat dit proces terug te draaien. Volledige woestijn vormt daardoor meestal een eindstadium, terwijl het gebied in de oorspronkelijke situatie nog een steppe- of zelfs bosvegetatie had. Logischerwijs gaat verwoestijning daarom gepaard met een aanzienlijk verlies aan biodiversiteit.
Dit is de staat van het klimaat
In dit artikel lees je alles over de staat van klimaatverandering volgens de wetenschap.
Invloed op het klimaat
Daarnaast kan verwoestijning het broeikaseffect ook versterken. Verlies aan begroeiing betekent een vermindering van de natuurlijke CO2-opslag. Daarnaast stijgt de CO2-uitstoot door het rotten van de resterende plantenresten (biomassa) en de toegenomen slijtage van bodems die beide CO2 uitstoten.
Woestijnen als oplossing voor het klimaatprobleem
Woestijngebieden kunnen (in theorie) ook nuttig worden gebruikt in de strijd tegen klimaatverandering. Zo lenen veel woestijnen zich, juist omdat er zo weinig neerslag valt, goed voor grootschalige toepassing van zonne-energie. Omdat woestijngebieden een grote hoeveelheid direct zonlicht ontvangen, speelt ook de albedo er een grote rol. Wanneer het lukt deze kunstmatig te verhogen, bijvoorbeeld door het plaatsen van enorme oppervlakten met spiegels (een vorm van geo-engineering), zouden woestijnen gebruikt kunnen worden om (lokale) opwarming tegen te gaan.
Gevolgen van verwoestijning
Maar verwoestijning heeft meer negatieve gevolgen. Zo leidt verwoestijning in Afrika als gevolge van klimaatverandering tot een dramatische afname van de landbouwproductiviteit. Hierdoor zal het continent de toenemende bevolking niet zelf kunnen voeden. Volgens de ontwikkelingsorganisatie van de Verenigde Naties, de UNDP, zal verwoestijning, samen met zeespiegelstijging en orkanen, in de 21e eeuw zorgen voor honderden miljoenen klimaatvluchtelingen.
Maar zoals eerder gezegd beperkt verwoestijning zich niet tot alleen Afrika. Ook het Midden-Oosten; grote delen van Azië, waaronder China, Australië, Brazilië, Mexico, de Verenigde Staten en zeker ook delen van Zuid-Europa hebben te kampen met oprukkende woestijnen.
Verwoestijning tegen gaan
Belangrijke methodes om verwoestijning een halt toe te roepen zijn actieve herbebossing en duurzame landbouwmethoden.
Lees ook:
Herbebossing (bosaanplant)
Groeiende bossen slaan CO 2 op en houden dit vast in het hout van de bomen. Ze vormen daarmee een buffer voor de uitstoot van broeikasgassen en helpen zo mee om klimaatverandering in te perken
Hoe ons landje langzaam verandert in de Côte d'Azur
Ons klimaat verandert. Door de opwarming van de aarde worden de zomers gemiddeld genomen steeds warmer. Nu de temperaturen deze zomer in Nederland weer ver boven de 30 graden stijgen, snakken we
7 x water besparen in tijden van droogte
De aanhoudende droogte in Nederland zorgt er voor dat we noodgedwongen zuiniger moeten zijn met ons water. Deze 7 maatregelen kan jij nemen om in en rondom je huis om water te besparen. Rondom je huis
