Er is het afgelopen half jaar een recordaantal tekenbeten gemeld en waarschijnlijk worden komende maand nog een half miljoen Nederlanders gebeten door een teek. In 2014 zijn er ook al een recordaantal teken gevangen. Waar komen al die teken vandaan? Arnold van Vliet, bioloog bij Wageningen University, legt het uit in De Staat van het Klimaat 2015. 

Recordaantal teken 

Voor het tweede jaar achtereen was er in 2014 een recordaantal teken gevangen, 17.400 om precies te zijn. Dat zijn er 600 meer dan het jaar daarvoor. “Elk eerste weekend van de maand gaan vijftien groepen vrijwilligers de bossen in om teken te vangen, dat doen we al sinds 2006,” zegt Arnold van Vliet. Al die waarnemingen geven inzicht in de relatie tussen bijvoorbeeld weersomstandigheden en het aantal teken. Het heeft geresulteerd in de dagelijkse tekenactiviteitsverwachting op Tekenradar.nl. 

“Er is een duidelijke trend naar steeds meer teken,” zegt Van Vliet. “Toch is er nog geen sprake van een significante stijging, daarvoor verloopt de tekenstand te grillig.” Van de drie stadia – larve, nimf en volwassen – werden de afgelopen twee jaar vooral de eerste veel vaker gevangen. Van Vliet verwacht echter dat het aankomend jaar het aantal nimfen ook zal stijgen. “Er waren dit jaar ontzettend veel muizen en laat dat nu precies een belangrijke gastheer zijn voor teek. Hoe meer gastheren, hoe groter de kans dat larven genoeg bloed kunnen bemachtigen om nimf te worden.” Het zijn vooral de nimfen die zich uiteindelijk te goed doen aan mensen.

Warm welkom voor teken

Dat de muizenstand zo hoog is, komt onder andere doordat zij profiteren van het warmer wordende klimaat. De zachte winters en lentes verhogen de overlevingskansen en zorgen er voor dat ze zich vaker voortplanten. Ook andere belangrijke gastheren doen het goed. Zo klampen bezwangerde vrouwtjes zich graag vast aan reeën om daar bloed uit te zuigen, en ook die dieren doen het goed. Een combinatie van factoren zorgt er zo voor dat de situatie steeds gunstiger wordt voor de verspreiding van teken.

Via een drieslag werkt klimaatverandering de ziekte van Lyme in de kaart

En dat heeft dan weer tot gevolg dat het aantal mensen dat besmet raakt met de ziekte van Lyme enorm stijgt. De ziekte van Lyme wordt veroorzaakt door de bacterie Borrelia burgdorferi, die door ongeveer 20 procent van de teken bij zich wordt gedragen. Uit onderzoek van het RIVM blijkt dat huisartsen op dit moment drie tot vier keer zoveel mensen zien met die ziekte onder de leden als twintig jaar geleden. “De stijging van het aantal teken is niet de enige reden waarom het aantal Lyme-patienten zo explodeert,” zegt Van Vliet. “Waarschijnlijk zijn de teken die er zijn ook langer actief doordat er meer warme dagen zijn.” Tenslotte zie je dat bij warm weer mensen vaker het bos ingaan. Via een drieslag werkt klimaatverandering zo de ziekte van Lyme in de kaart.  

De Staat van het Klimaat 2015

Bovenstaand artikel komt uit De Staat van het Klimaat 2015, een uitgave met populair wetenschappelijke artikelen over het klimaatprobleem. De Staat van het Klimaat legt bij 12 nieuwsberichten uit het afgelopen jaar de link met klimaatverandering. Download De Staat van het Klimaat 2015 hier.