Omwonenden betrekken bij een windproject: geleerde lessen van Energie A16
Langs de A16 in West-Brabant werken bewoners, organisaties, ontwikkelaars en overheden samen aan het realiseren van 28 windmolens. Een geslaagd project, want de omwonenden staan achter de bouw van het windpark. Ook de mensen die eerst groot tegenstander waren. Hoe is dit gelukt? We zetten de geleerde lessen van het project op een rijtje.
Het realiseren van een windproject doe je samen met omwonenden. Dat dit voortaan de standaard is, hebben partijen als ontwikkelaars en gemeenten afgesproken in het Klimaatakkoord. Maar hoe ziet dat er in de praktijk dan uit?
Geleerde lessen Energie A16
Uitgangspunt bij de 28 windmolens van Energie A16: bewoners zo goed mogelijk betrekken bij het project én de opbrengsten gedeeltelijk lokaal terecht laten komen.
In een interview van Duurzaam Bedrijfsleven (d.d. maart 2020) vertellen verschillende betrokkenen hun verhaal en komen de succesfactoren van het project naar voren. We hebben ze vertaald naar concrete tips voor andere windprojecten:
- Luister goed naar omwonenden, haal behoeftes op en richt daar het proces op in.
- Heb aandacht voor oud zeer.
- Laat omwonenden meebeslissen over de locatie van de windmolens. Bied hiervoor alternatieven aan.
- Leg goed uit wat er wel en niet kan, dit om valse verwachtingen te voorkomen.
- Zet een deel van de opbrengsten in voor de gemeenschap.
Convenant Energie A16: lokale participatie
Lokale (sociale) participatie was vanaf het begin een belangrijke voorwaarde van de overheden die betrokken zijn bij het project Energie A16. Zij hebben dit in 2015 vastgelegd in het Convenant Windenergie A16. In 2017 hebben ontwikkelaars en gemeenten in een Green Deal afgesproken dat 25% van het economisch en juridisch eigendom van de windmolens ten goede moet komen aan de lokale gemeenschap. Inwoners waren hier actief bij betrokken. Ook zijn afspraken gemaakt over een landschapsregeling en een omgevingsbijdrage. In april 2019 is het convenant tussen de overheden vernieuwd.
In het Convenant Energie A16 is lokale participatie als volgt beschreven (artikel 1.f):
[...] "Binnen het project wordt lokaal samengewerkt om de energietransitie te versnellen. 25% van de windmolens komt in lokaal eigendom, waarvan de winst ten goede komt aan nieuwe energieprojecten van de lokale gemeenschap."
[...] "Daarnaast kunnen omwonenden van windmolens gebruik maken van de Burenregeling A16 zone. Deze bewoners krijgen een woning gebonden budget voor een energiescan, maatwerkadvies en de uitvoering van energiemaatregelen.”
Drie leidende principes
Er zijn drie leidende principes afgesproken:
- Iedereen moet mee kunnen doen, ook mensen met een smalle beurs;
- er moet een goede balans zijn tussen lusten en lasten met prioriteit voor de omgeving;
- en de revenuen uit de windparken worden geïnvesteerd in de regio.
Het 25% lokaal aandeelhouderschap is voorlopig ondergebracht bij het Energietransitiefonds met de intentie dat dit op termijn wordt overgedragen aan lokale stichtingen. Bewoners en lokale bedrijven stellen samen een Lokale Energie Agenda vast die richting geeft aan de bestedingen van de gelden.
In 2018 zijn lokale stichtingen opgericht voor de gemeenten Drimmelen, Moerdijk en Zundert. Er wordt gewerkt aan de Lokale Energie Agenda’s. Daarnaast is voorzien in een Burenregeling die wordt gefinancierd uit gelden van de ontwikkelaars, en feitelijk te zien is als een gebiedsfonds (0,50 euro per MWh, conform de NWEA-gedragscode).
Meer informatie
- Het artikel van Duurzaam Bedrijfsleven lees je hier terug: 'Iedereen doet mee, maar niemand wordt rijk'
- Meer info over het project Energie A16 vind je op energiea16.nl
- Video over Energie A16:
