Hoe maak je overlast van windmolens voor omwonenden zo klein mogelijk?

Overlastveroorzakers

1. Uitzicht

"Tja, die turbines stáán er; en ze bewegen. Maar echt: dat went heel snel. Het is ook met welke instelling je er naar kijkt: sta je 's ochtends op en erger je er meteen al aan, of bedenk je dat 15.000 tot 25.000 huishoudens er groene stroom van trekken?" vertelt Nijssen aan De Gelderlander.

Hoewel je de wijze waarop omwonenden naar windmolens kijken, niet direct kunt beïnvloeden, kun je wel de voordelen van de turbines benadrukken. Als je positief bent en vertelt hoe het ook kan, zijn mensen eerder geneigd om mee te doen. Een gezamenlijk doel verbindt.

2. Geluid

"Wij wonen op 500 meter van de dichtsbijzijnde windmolen. Binnen hoor je sowieso niets, buiten alleen bij een specifieke windrichting - in ons geval zuid-oost - iets van de wieken: een kleine ‘zoef’ als de wieken langs de mast gaan. Bovendien valt het geluid vaak weg tegen het snelweglawaai. Vrijwel iedereen in Reeth vindt in de praktijk de geluidshinder reuze meevallen. En de diepe bromtoon: dat is iets heel persoonlijks, de meesten horen dat niet. In vrijwel elke keuken zoemt ook de motor van de koelkast, die valt mij wel op maar ik stoor me er niet aan.”  

Nijssen vertelt dat de turbine die het meeste geluid maakt, op verzoek elke avond en nacht minder belast wordt, waardoor hij stiller wordt. 

3. Slagschaduw

"Als je daar niets aan doet, is dát echt een ramp. Vooral in de wintermaanden, als de zon laag staat, kun je dan de krant niet lezen in huis. Om de 1 à 2 seconden komt er even een flauwe schaduw binnen, alsof iemand constant met de lichtschakelaar aan het draaien is. Wettelijk mag elke windmolen in Nederland per jaar 340 minuten - zo'n 5,5 uur - slagschaduw in omliggende woningen veroorzaken.

Maar Windmolenpark Nijmegen-Betuwe doet er hier alles aan om de slagschaduw naar nul te krijgen. Een computer weet precies waar de vier molens staan, waar de gevels van alle woningen in de omgeving zich bevinden, hoe elke dag de baan van de zon verloopt en of het zonnig of bewolkt is. Zodra de zon laag staat en op een gevel zou schijnen, worden de wieken automatisch stil gezet. Voor zo'n 25 minuten, want dan is de aarde weer een stukje doorgedraaid. 

Eerlijk is eerlijk: dat werkt echt fantastisch. We hebben nog hooguit een paar minuten per jaar slagschaduw in ons huis: als op een bewolkte dag de zon eventjes een momentje door een gat in de bewolking prikt. Overigens werkte het systeem in het eerste jaar niet goed en werd er volop geklaagd, totdat de oorzaak werd gevonden: de computer had zomer- en wintertijd door elkaar gehaald...” 

Bekijk in onderstaande video hoe de slagschaduw in de keuken van de familie Nijssen eruit ziet als het systeem dat de wieken stil zet niet werkt. 

De tekst gaat hieronder verder.

Tips voor windinitiatieven

Nog een aantal andere tips voor initiatieven komen in het artikel van de Gelderlander naar voren:

1. Wees een goede buur

Nijssen is erg te spreken over het coöperatieve meewerken van Windmolenpark Nijmegen-Betuwe en hun voorman Pim de Ridder. "Je kent al die verhalen wel, over een goede buur willen zijn. Maar hier pakt dat gelukkig ook echt zo uit. Bovenop de masten staan lampjes voor het vliegverkeer, die gingen aan-en-uit. Toen we vroegen of die niet gewoon permanent konden branden, was dat direct geregeld." 

Daarnaast heeft Windmolenpark Nijmegen-Betuwe een app ontwikkeld, waarin omwonenden live mee kunnen kijken wat de energie-opbrengst, de temperatuur en de windrichting zijn. Ook zie je erin om welke reden - ijsafzetting, storing, onderhoud of slagschaduw - een molen stil is gezet. Op deze manier voelen de buurtbewoners zich betrokken en weten ze wat er speelt. 

2. Creëer een omgevingsfonds voor de omgeving

Windmolenpark Nijmegen-Betuwe is een omgevingsfonds gestart. Jaarlijks wordt 1 euro per opgewekte megawatt in het fonds gestopt voor de buurtschappen rondom de molens. Hier mogen ze iets moois mee doen, zo schrijft de Gelderlander.

Nijssen zegt in het artikel: "Betekent in de praktijk zo'n 20.000 euro per jaar. Dus vijf mille per ‘kern'.” In het buurtschap Reeth wordt binnenkort met het eerste bedrag de glasvezelkabel ook naar elke voordeur doorgetrokken, en is het gebruik de eerste jaren gratis. Daarnaast zijn er welkomst- en naamborden aangeschaft in het buurtschap. 

3. Ga vanaf het begin in gesprek met bewoners

Misschien wel de belangrijkste tip voor voor initiatieven die windmolens willen realiseren. Nijssen: "Benoem een paar potentiële plekken - zeg een stuk of zes, zeven - waar windmolens wellicht mogelijk zijn. Ga dan meteen met bewoners in een straal van 1 kilometer praten over de plussen en minnen, over de lusten en lasten. Met goed vooroverleg ben je al van driekwart van de weerstand af; en kun je met de betrokken keiharde afspraken maken. En buiten die 1 kilometer heb je - behalve het uitzicht - echt geen last van geluid of slagschaduw.” 

Van weerstand naar betrokkenheid

In Reeth heeft het windmolenpark goed uitgepakt. Was er eerst vanuit het hele buurtschap van 40 huishoudens weerstand, vrijwel iedereen is inmiddels om. Nijssen vertelt aan De Gelderlander: "Voor dat die windmolens er waren, wilden zo'n vijftien gezinnen hier eigenlijk vertrekken; nu bijna niemand meer. Het klinkt raar, maar laatste zei een buurtgenoot dat ie van die dingen is gaan houden. Onze belangrijkste ervaring: alles is nu prima geregeld, hadden we dat in het begin maar gedaan.”

• Lees het oorspronkelijke artikel van De Gelderlander hier. 
• Meer over Windpark Nijmegen-Betuwe vind je op windparknijmegenbetuwe.nl
• Windpark Nijmegen-Betuwe is een project van energiecoöperatie WindpowerNijmegen

Bron: De Gelderlander