Verduurzaming terugverdienen met een lagere energierekening: wat is er mogelijk voor mensen die niet kunnen lenen?
Veel gemeenten stimuleren woningeigenaren om hun energiegebruik in huis te beperken. Met bijvoorbeeld isolatie en warmtepompen valt vaak flink te besparen op de maandelijkse energielasten. Zeker voor huishoudens die moeite hebben met de energierekening is dit handig. Maar juist deze groep heeft vaak geen mogelijkheid om deze investeringen te financieren. In dit artikel lichten we hiervoor twee innovatieve oplossingen uit.
Het probleem
Investeringen in energiebesparende maatregelen verdienen zichzelf vaak binnen enkele jaren terug door een lagere energierekening. En als je voor de investeringen geld leent, is de aflossing op de lening vaak veel lager dan de besparing op je energierekening. Oftewel: je maandlasten gaan erdoor omlaag.
Toch is het niet voor iedereen mogelijk om een lening af te sluiten voor zulke maatregelen. Er bestaat een Energiebespaarlening van het Warmtefonds, wat voor een grote groep mensen een uitkomst is. Maar er zijn ook mensen die niet door de ‘check’ komen en er dus geen gebruik van kunnen maken. Een negatieve BKR-registratie, een te laag inkomen of een hoge hypotheeklast kunnen roet in het eten gooien.
Hoe voordelig investeren in energiebesparing ook is, in deze gevallen komt het geld niet op tafel om daadwerkelijk tot actie over te gaan. Dit is niet alleen zonde voor die bewoners, het vermindert ook de mogelijkheden om in wijken collectief over te stappen op alternatieven voor aardgas. Want ook daar komen vaak investeringen van bewoners bij kijken.
Voorbeeldsituatie: wel besparen maar toch niet kunnen lenen
Laten we als fictief voorbeeld Lotte nemen, een politieagent met een paar jaar ervaring. Zij verdient € 2.300 netto per maand en Lottes hypotheek is €700. Voor haar is de leencheck van het Warmtefonds voor een bedrag van € 18.000 negatief. Na een investering van € 18.000 zou het huis van Lotte, waar al dubbel glas in zit, ongeveer energieneutraal moeten kunnen zijn. Haar maandlast voor de financiering zou € 130 euro bedragen en dat is veel lager dan haar energierekening nu.
Volgens de cijfers van het Nibud is een gemiddelde alleenstaande in een tussenwoning met de huidige tarieven al het dubbele kwijt. De woonlasten van Lotte bedragen 42% van haar besteedbaar inkomen; aan de lage kant voor mensen in haar inkomensgroep.
Het is best opmerkelijk dat mensen die maandelijks € 270 kunnen betalen voor hun energie, niet mogen lenen om dit bedrag terug te brengen naar bijna nul, waarbij slechts de helft van de besparing als aflossing betaald hoeft te worden. De bescherming van de consument tegen overkreditering is natuurlijk een goed streven, maar schiet zijn doel voorbij als de energierekening niet wordt meegeteld.
Innovaties om toch te kunnen financieren
Om een oplossing te bieden voor mensen die niet kunnen lenen, wordt geëxperimenteerd met verschillende alternatieve constructies.
De Energiebespaarhypotheek
De Energiebespaarhypotheek (dus niet de Energiebespaarlening) van het Warmtefonds is een lening die specifiek ingezet kan worden bij woningen die onderdeel zijn van een gemeentelijk wijkaanpak. Het bijzondere aan deze hypothecaire lening is dat de maandlasten zijn afgestemd op de financiële draagkracht van de klant en dat er aan het eind van de looptijd geen restschuld is. Zo komen eigenaar-bewoners met te weinig leenruimte toch in aanmerking om verduurzamingsmaatregelen te financieren.
Financiering via de baatbelasting
In Wijk bij Duurstede kunnen inwoners de verduurzaming betalen via een vrijwillige baatbelasting. Dit is geen schuld maar een belasting die woninggebonden is en bij verhuizing dus niet met de bewoner meegaat. In samenwerking met de Woonpas biedt Wijk bij Duurstede de Gemeentelijke Verduurzamingsregeling aan. Het voordeel van de oplossing is dat iedereen toegang heeft. De verduurzaming wordt geheel geregeld voor iemand als Lotte, dat hoort bij het aanbod. Zo is de goede werking gegarandeerd en voorkomt men onverwachte stijgingen van de woonlasten. Voor Lotte zou deze oplossing uitkomst kunnen bieden.
Lenen via de kredietbank
In samenwerking met WOAB (een afkorting voor woningabonnement) heeft de gemeente Deventer een andere route gekozen. Deze benut de gemeentelijke kredietbank om een lening te verstrekken, onder voorwaarde dat de verwachte besparingen de investeringen binnen vijftien jaar goedmaken.
In de Wet op het financieel toezicht (Wft) zijn kredietbanken uitgezonderd. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat de gemeente klakkeloos geld ter beschikking stelt. Nog steeds wordt bekeken of mensen de maandelijkse lasten kunnen dragen. WOAB garandeert de beloofde werking van de maatregelen, zodat de huishoudens en de kredietverstrekker weten dat er niet alsnog onverwachte problemen ontstaan. Voor Lotte zou het een oplossing zijn: zij betaalt nu keurig haar energierekening en moeilijkheden met de afbetaling zijn dan ook niet te verwachten.
Meer leren over innovaties in de energietransitie van de gebouwde omgeving? Kijk dan ook op de site van Uptempo!, waar ze allemaal netjes op een rij staan.
