Crowdfunding: wat doe je wel en wat doe je niet?

Crowdfunding is een innovatieve vorm van financieren die de laatste jaren sterk in opkomst is. Het stelt je niet alleen in staat om kapitaal te vergaren, maar biedt – mits goed ingezet – ook mogelijkheden voor marketing, kennisdeling en binding met je achterban. Maar het is geen ‘easy money’: het vereist een slimme campagne. Gijsbert Koren van adviesbureau Douw&Koren geeft handvatten voor een succesvolle crowdfundingcampagne.

Korens definitie van crowdfunding luidt: "(online) funding werven via een grote groep kleine financiers, startend in je eigen netwerk". En dat laatste is al meteen een belangrijke les: een crowdfundingcampagne start bij een community, niet bij een ‘crowd’. Koren: “Er staan veel crowdfundingcampagnes online van mensen die denken dat het geld dan vanzelf binnenstroomt. En dat zijn juist de campagnes die blijven steken op nul euro. Begin een campagne vanuit je netwerk: een bestaande groep mensen om je heen, die je al kent en die jou vertrouwen. Daarna ben je in staat om anderen te overtuigen om ook mee te doen.”

De basis van crowdfunding

Bij crowdfunding gaat het om de financiering van een afgekaderd project. Het doel staat voordat de wervingscampagne begint vast en er hangt een doelbedrag aan. Ook heeft de campagne een deadline, waarop het bedrag binnen moet zijn. Gebeurt dat niet, dan gaat het geld terug naar de investeerders. Koren: “Een deadline is heilig binnen crowdfunding. Dat maakt een campagne een kwestie van alles of niets. Dat is best spannend, want als het niet lukt, is dat ook publiekelijk.”

"Crowdfunding is geen easy money"
Gijsbert Koren (Douw&Koren)

Stappenplan

Het proces van crowdfunding kent drie duidelijke stappen:

1. Pre-crowdfunding (voorbereiding):

Trek hiervoor minimaal één maand uit en liever nog langer. Deze fase is zeer geschikt om je doelgroep te peilen: willen ze meedoen, voor hoeveel en waarom.

2. Crowdfunding:

De gemiddelde looptijd voor de campagne zelf is één tot twee maanden. Geef je potentiële funders langer de tijd, dan stellen ze hun deelname alleen maar uit. De meest succesvolle campagnes doen er maar één maand over.

3. Post-crowdfunding (achteraf):

Projecten vergeten vaak de achterban te bedanken, terwijl zij de geldschieters zijn. Blijf met ze communiceren, dan is de kans groot dat ze bij een nieuwe campagne weer instappen. Of op een andere wijze nog een keer willen bijdragen.

Vormen van crowdfunding

Er zijn vier vormen van crowdfunding: donatie, rewards, leningen en aandelen. Investeerders ontvangen – behalve bij een donatie – een tegenprestatie voor hun inleg. Bij de rewardsvorm is dat in natura. De investeerder ‘koopt’ bijvoorbeeld een deel van een windmolen en krijgt als dank stroom terug. Bij crowdfunding in de vorm van leningen en aandelen is de tegenprestatie rente of winst. Het is belangrijk om te weten dat de AFM toezicht houdt op crowdfunding met een financiële tegenprestatie.

Vaststellen doelbedrag

Bedenk niet alleen hoeveel geld je wilt ophalen, maar ook hoeveel je kúnt ophalen. Peil daartoe je netwerk en doelgroep tijdens de voorbereidende fase. Dat voorkomt een mislukte campagne en teleurstelling aan beide kanten. Als je doelbedrag lager ligt dan het bedrag dat je in totaal nodig hebt, overweeg dan cofinanciering. Het is sowieso goed om na te denken over een financieringsmix van crowdfunding, de inbreng van eigen geld, subsidie en/of een banklening. Dat maakt je niet geheel afhankelijk van andere investeerders.

Weet waar je doelgroep zit

Nadenken over het juiste communicatiekanaal is in de pre-crowdfundingsfase zeer belangrijk. Soms is offline communicatie effectiever om je doelgroep te bereiken dan de online weg. “Crowdfunding is eigenlijk een marketingcampagne waarin je je doelgroep op de juiste manier aanspreekt”, zegt Koren. Wat ook vaak ten onrechte wordt gedacht, is dat zichtbaarheid in de landelijke media automatisch tot succes leidt. Het is veel beter om direct de goede mensen te bereiken dan in één keer heel veel mensen die weinig interesse hebben.

Crowdfunding via een platform

Een online crowdfundingsplatform biedt een mooi ‘framework’ voor een campagne en het gemak van online betaling. Het gebruik is niet gratis. Gebruikelijke kosten zijn zo'n 5% van de opbrengst en soms daarbovenop een toelatingsfee. Daarmee toetst een platform of een ondernemer serieus is met het project. Ook wordt een project gescreend voor toelating. Koren adviseert: “Kijk bij verschillende platforms en doe eens een testinvestering. Hiermee kun je de technische flow en gebruiksvriendelijkheid testen.”

Crowdfunding en duurzame energie

In 2018 werd in totaal 329 miljoen euro binnengehaald middels crowdfunding; gemiddeld 38.000 euro per project. Steeds meer duurzame initiatieven kiezen voor (gedeeltelijke) financiering op deze manier. Koren snapt wel waarom. “Crowdfunding heeft zich op duurzaam gebied inmiddels bewezen. De ‘return on investment’ is vooraf bekend en daarnaast is het een laagdrempelige manier voor mensen om alleen of samen bij te dragen aan de duurzame transitie.”

Duurzaam praktijkvoorbeeld

Vooral duurzame projecten dicht bij huis zorgen voor grote lokale betrokkenheid en daarmee succesvolle crowdfundingscampagnes. Koren: “Dat zie je bijvoorbeeld bij OBS De Potmarge in Leeuwarden. Die basisschool wilde zonnepanelen op haar dak en zette crowdfunding in. Investeren kon vanaf 10 euro. De campagne creëerde een enorme betrokkenheid onder ouders van leerlingen. En ook de lokale economie pikte een graantje mee: de actie bracht een kettingreactie teweeg bij investeerders die ook thuis een zonne-installatie wilden.”

Belangrijkste lessen

• Start een campagne vanuit je eigen netwerk.
• Bedenk niet alleen hoeveel je wilt ophalen, maar ook hoeveel je kúnt ophalen.
• Denk na over een financieringsmix: crowdfunding, inbreng van eigen geld, subsidie en/of een banklening.
• Bedenk via welke (off- en online) kanalen je je doelgroep effectief bereikt.
• De looptijd voor een campagne ligt tussen de een en twee maanden.
• Vergeet niet je funders te bedanken!