IJsbeer: zal het klimaaticoon uitsterven?
De ijsbeer is de grootste van alle berensoorten op aarde: mannetjes kunnen 2 meter 80 lang worden met een gewicht van 800 kilo. Met de dikke, witte vacht is de ijsbeer speciaal geëvolueerd om te kunnen overleven in het ijzige klimaat op en rond de Noordpool. De ijsbeer is al langere tijd een icoon voor de bedreiging van klimaatverandering, gaat hij écht uitsterven?
De ijsbeer komt van nature voor langs de noordkust van Alaska, Canada en Siberië en langs de volledige kustlijn van Groenland. Langs de noordkust van IJsland spoelen regelmatig ijsberen aan die afdrijven op losse ijsschotsen.
De ijsbeer als bedreigde diersoort
Sinds 2006 staat de ijsbeer op de rode lijst van bedreigde diersoorten van het International Union for Conservation of Nature and Natural Resources. Alhoewel nu nog ongeveer 20 tot 25 duizend ijsberen in het wild leven, wordt geanticipeerd op een sterke achteruitgang en misschien zelfs volledig uitsterven onder invloed van klimaatverandering.
De wereldwijde temperatuurstijging is rond de Noordpool nog aanzienlijk groter. Door smelt van het pakijs van de Noordpool verdwijnt de mogelijkheid om op zeehonden te jagen, waarvan de ijsbeer afhankelijk is. Daarnaast kan de verbinding over zee-ijs tussen verschillende ijsbeerpopulaties worden verbroken, waardoor ze ook kwetsbaarder worden. Overigens zijn de gevolgen van smelt van de Noordpool voor vrijwel alle arctische diersoorten even dramatisch. Wanneer de losse elementen uit de voedselketen uitsterven, stort het hele ecosysteem in elkaar.
Icoon voor klimaatverandering
De ijsbeer is het icoon geworden voor de ecologische bedreiging van klimaatverandering. Maar deze beperkt zich niet tot de ijsbeer en de andere diersoorten van het Arctische gebied. Bij een wereldwijde temperatuurstijging van twee graden in deze eeuw wordt maar liefst 30 procent van de mondiale biodiversiteit bedreigd. Om onder die grens te blijven moet de huidige, hoge CO2-uitstoot binnen enkele jaren wereldwijd dalen. De meest pessimistische scenario's gaan uit van een temperatuurstijging van 6 graden. De gevolgen hiervan voor het leven op aarde zijn desastreus. De achteruitgang van biodiversiteit wordt nog versterkt door ontbossing.
Meer bedreigingen voor de ijsbeer
Voor de ijsbeer vormt klimaatverandering niet de enige bedreiging. De verkleining van het leefgebied voor de ijsbeer zal ervoor leiden dat ze vaker aan op land moeten zoeken naar eten. Hierdoor zullen ze steeds meer in contact gaan komen met mensen en dat kan voor conflicten zorgen. Dit kan ertoe leiden dat mensen de dieren doden uit bijvoorbeeld veiligheidsoverwegingen.
Daarnaast is er nog steeds illegale jacht dat een gevaar vormt voor ijsberen. Gelukkig hebben de landen waarin ijsberen leven een verdrag gesloten waarin staat dat de jacht op ijsberen niet meer is toegestaan. Maar ondanks dat blijven er groepen mensen illegaal op ijsberen jagen.
Tot slot zorgt het ijs dat is gesmolten ervoor dat de Noordpool steeds makkelijker te bevaren is. Hierdoor kan de scheepvaart zich uitbreiden en ook olie- en gaswinning is hierdoor gemakkelijker. Helaas gaat dit gepaard met veel risico's voor de leefomgeving van de ijsberen.
Bij ongelukken zoals olielekkages is het met de koude temperaturen heel moeilijk om olie op te ruimen. Er komen daarnaast ook meer schadelijke stoffen in de zee terecht die de prooi van de ijsbeer binnenkrijgt en daardoor de ijsbeer zelf ook.
