Groen gas en energiecoöperaties: praktijkvoorbeelden
Minstens tien lokale energiecoöperaties werken aan groengasprojecten. In dit artikel lichten we een aantal gerealiseerde voorbeelden uit. Onderaan beschrijven we de initiatieven in ontwikkeling.
BioZon Achterhoek, de Groene Motor
In Zelhem, Bronckhorst in de Achterhoek is in de zomer van 2019 de eerste groene stroom uit stortgas opgewekt. Het stortgas komt vrij uit de voormalige vuilstortplaats De Langenberg.
Vijftig bewoners uit de buurt investeerden samen in de vervanging van een oude stortgasmotor om deze geschikt te maken voor het huidige volume in de vuilstort. Ze verenigden zich in de nieuwe productiecoöperatie BioZon Achterhoek, de Groene Motor en maken gebruik van de postcoderoosregeling.
AGEM
AGEM levert een beperkte hoeveelheid biogas aan huishoudens dat is opgewekt in een mestvergistingsinstallatie van De Marke,een proefboerderij van universiteit Wageningen. Met een gaswasser, een zogenoemde Bio-Up installatie, wordt het biogas geschikt gemaakt voor levering aan huishoudens.
Emmeloord
Een vergelijkbaar project als die van Biozon Achterhoek startte in 2018 in Flevoland op een voormalige vuilstortplaats in Emmeloord. Op deze locatie werd al lange tijd stroom geproduceerd uit stortgas, maar door de overname van generatoren door de productiecoöperatie Emmeloord Opgewekt werd dit het eerste coöperatieve stortgasproject van Nederland.
Wijnjewoude Energieneutraal
In het Friese Wijnjewoude, Opsterland ontwikkelt de coöperatie Wijnjewoude Energieneutraal met haar 230 leden plannen voor een Energiepark. Bestaande uit: een groengas vergistingsinstallatie, een zonneweide, energieopslag en voedselkweek.
Begin 2019 verwierf de coöperatie het eigendom van het terrein van de voormalige rioolwaterzuivering. Het idee is om groen gas te produceren in een mestvergister. De coöperatie werkt samen met 20 veehouders in de omgeving. Voor de boeren individueel is mestvergisting niet rendabel, maar als collectief op een centrale locatie is dat het waarschijnlijk wel.
Het groene gas is bedoeld voor de woningen in Wijnjewoude, die lastig te isoleren en elektrisch te verwarmen zijn. Het wordt een samenwerkingsverband tussen agrariërs en bewoners(coöperatie) met gezamenlijke belangen. Partners zijn Gasunie, RVO.nl, gemeente Opsterland, de provincie Friesland en LTO Noord.
- Het project kwam uitgebreid in beeld in de VPRO Tegenlicht documentaire Plattelandspioniers en haalde de Trouw Duurzame top 100.
Amelander Energie Coöperatie
De Amelander Energie Coöperatie werkt mee aan biogasproductie met hoge drukvergisting van rioolslib met groente, fruit en etensresten van restaurants. Het gas wordt bijgemengd met waterstof dat wordt opgewekt met zonnestroom uit het zonnepark Ameland. Partners zijn de gemeente Ameland, NAM, GasTerra, Eneco, TNO en Liander.
Amsterdam Energie
In Amsterdam produceert de coöperatie Amsterdam Energie al sinds 2014 biogas uit ‘heilig brood’, oftewel broodresten van buurtbewoners. Het project vond navolging in Rotterdam (BroodNodig).
Initiatieven in ontwikkeling
Nieuwe biogasinitiatieven zijn in ontwikkeling. In Drenthe en Groningen werken coöperaties samen met een bedrijf dat een concept voor een groengasfabriek ontwikkelt op basis van vergisting van rioolwater en andere organische materialen (zie ook de Lokale Energie Monitor 2019, hoofdstuk 6 Collectieve warmte).
De Overijsselse coöperatie Noaber-energie uit Bathmen bij Deventer ziet kansen voor biogas uit mestvergisting, en zoekt aansluiting bij een initiatief van agrariërs die zich verenigden in Energie Coöperatie IJskoud en het onderzoeksinitiatief NOABER van Saxion Hogeschool (zie de Lokale Energie Monitor 2018).
Deltawind: groen gas uit zeewier
De leden van Coöperatie Deltawind stemden in 2019 in met een onderzoek naar de kansen om zeewier om te zetten in groengas en eiwitten voor voedsel. Met het gas kan een groot aantal woningen van warmte worden voorzien. Nu vrijwel alle locaties zijn ingevuld waar op Goeree-Overflakkee windmolens mogen komen, richt Deltawind zich op nieuwe projecten om het eiland duurzamer te maken.
Directeur Monique Sweep van Deltawind: “Met dit project beginnen we echt bij nul en nemen we meer risico dan met bijvoorbeeld een windpark, maar de energietransitie vraagt nog veel innovatie. Dankzij onze windprojecten kunnen wij hierin investeren.”
"De coöperatie heeft als doel duurzame energie te produceren en efficiëntie van energieverbruik te vergroten. Met windenergie zijn we op Goeree-Overflakkee bijna klaar. En wat dan? Onszelf opheffen? Of op onze lauweren rusten en potverteren? Dat past niet bij deze doelstelling, de energietransitie is pas net begonnen. Dus hebben we voorgesteld als volgt te handelen:
- Innovatieve zaken onderzoeken in de geest van onze doelstelling. Bij innovatie hoort ook ondernemerschap en een aanvaardbaar risico nemen.
- Ons geld niet op de bank laten staan zonder dat het rendeert. Stil blijven zitten is voor ons dan ook de slechtste optie. Wij garanderen onze leden de afgesproken rente en terugbetaling van hun geld. En voor het overige onderzoeken we, ook voor onze leden, nieuwe kansen."
Dit artikel is gebaseerd op de Lokale Energie Monitor 2019, pagina 87.
