LochemEnergie ontwikkelt door

LochemEnergie heeft vier zonneparken operationeel, gerealiseerd met verschillende regelingen. Door deelname aan een innovatieprogramma van de overheid had de coöperatie extra vrijheid om te experimenteren. Die kans heeft LochemEnergie aangegrepen om de grenzen op te zoeken van wat wel en niet mag. Paul Stolte deelt zijn ervaringen en aanbevelingen.

LochemEnergie, opgericht in 2011, heeft 700 betalende leden. Sommigen wekken individueel zonne-energie op, anderen doen mee aan een collectief zonnepark. Inmiddels heeft de coöperatie al vier zonneparken gerealiseerd: op daken van het gemeentehuis (juni 2013), bedrijfspanden van WILA (oktober 2014) en SafanDarley (juni 2015) én eentje op de grond: zonnepark Aalsvoort (september 2015). Daarnaast ontwikkelt LochemEnergie projecten met windenergie en waterkracht én is het een van de weinige initiatieven met een propositie voor huurders. Stolte: “We willen duurzame energie toegankelijk en betaalbaar maken voor iedereen. We werken samen met twee woningcorporaties. Wij investeren in de panelen, zij staan garant bij verhuizingen. De huurder betaalt een vast bedrag per maand”

Ervaring met elektrisch vervoer

In het kader van het overheidsprogramma IPIN heeft LochemEnergie ook geëxperimenteerd met elektrisch vervoer gekoppeld aan laadgedrag. Stolte: “Deelnemers aan de proef konden gebruik maken van elektrische deelauto’s. Voor een 10 euro kun je de auto een halve dag gebruiken. Het is ook mogelijk om samen met een aantal buren één auto te delen. De elektrische auto’s zijn een groot succes omdat ze een heel tastbaar voorbeeld van duurzaamheid zijn. We hebben onlangs opgeschaald van 4 naar 12 auto’s, maar het blijft nog wel experimenteren om tot een bruikbaar businessmodel te komen.”

Dispuut over salderen

Op het gemeentehuis in Lochem liggen 200 zonnepanelen. De 30 deelnemers betalen huur en krijgen de opbrengt verrekend op hun jaarnota. Salderen dus. Stolte: “Toentertijd bestond er geen postcoderoosregeling. Volgens de Belastingdienst mogen we niet salderen omdat er sprake is van levering en dus van energiebelasting. Wij vinden dat als je een zonnepaneel huurt, de daarmee opgewekte stroom jouw eigendom is en er dus geen sprake kan zijn van levering. We zijn in goed overleg met de Belastingdienst een proefproces gestart om hier een uitspraak over te krijgen. Dat loopt nu nog. Met de komst van de postcoderoosregeling is het belang van de uitspraak kleiner geworden, omdat je de energiebelasting nu via een andere weg kunt terugvorderen. Maar ik zou veel liever salderen dan de postcoderoosregeling gebruiken, omdat salderen zo veel simpeler is.”

Eerste postcoderoosproject

Op het dak van machinefabrikant SafanDarley realiseerde LochemEnergie haar eerste postcoderoosproject. Leden kunnen op verschillende manieren deelnemen; door een vast bedrag per maand te betalen óf een zoncertificaat kopen. Beide constructies geven recht op 15 jaar stroomopbrengst en belastingkorting. De installatie is aangesloten op de bestaande aansluiting van de dakeigenaar, maar heeft wel een eigen EAN-code, waardoor de opgewekte stroom apart geregistreerd wordt. Deze ‘LDE-aansluiting’ is in het leven geroepen zodat initiatieven geen dure fysieke grootverbruikaansluiting hoeven aan te schaffen. Maar administratief komt er ook bij een LDE-aansluiting best wat kijken, aldus Stolte. “Je moet contracten sluiten met de dakeigenaar, energieleverancier, netbeheerder, het meetbedrijf, de leden én je moet de installatie aanmelden bij CertiQ om groencertificaten te krijgen.”

Knelpunten

Knelpunt vindt LochemEnergie dat alle contracten van de netbeheerder op naam van de dakeigenaar moesten staan. Stolte: “Daardoor komen niet alle facturen en andere correspondentie meteen goed terecht. En je vraagt ook meer van de dakeigenaar.” Stolte hoopt dat netbeheerders in de toekomst contracten op naam van coöperaties toestaan. Ook het aanvragen van de aanwijzing bij de Belastingdienst kan beter, vindt hij. “Voor een voorlopige aanwijzing moet je allerlei gegevens invullen die je nog niet hebt, zoals de EAN-code en de deelnemerslijst. Je wil de voorlopige aanwijzing juist hebben vóór je de aansluiting aanvraagt en leden gaat werven. Daarom hebben we voorgesteld om de procedure in twee fasen te hakken. Eerst een voorlopige aanwijzing op basis van voorlopige gegevens, zonder EAN-code. En ná ingebruikname de definitieve aanwijzing op basis van finale gegevens. De Belastingdienst wijzigt binnenkort de formulieren.”

TIPS

• Werk samen met woningcorporaties om een propositie voor huurders te ontwikkelen
• Werf leden met een concreet project of ‘gadget’, zoals elektrische auto’s
• Probeer zo veel mogelijk contracten op naam van de coöperatie te zetten

Dit artikel is geschreven naar aanleiding van de presentatie van Paul Stolte tijdens de kennissessie projectrealisatie zon op 14 april 2016 in Zwolle. Hieronder volgen de vragen & antwoorden uit de zaal.
 

VRAAG & ANTWOORD UIT DE ZAAL

• Is het toegestaan om twee aansluitingen op één kavel te hebben?

Stolte: “Ja. Dat was een discussiepunt, maar inmiddels is duidelijk dat het mag.”

• Waarom is een LDE-aansluiting interessant?

Stolte: “Omdat de kosten een stuk lager zijn dan van een tweede fysieke aansluiting. De kosten voor een fysieke klein- of grootverbruikaansluiting zijn gereguleerd, van de LDE-aansluiting niet. Voorheen werd gezegd dat netbeheerders de ‘werkelijke kosten’ van het realiseren van de LDEaansluiting in rekening brengen, maar Alliander heeft nu vaste kosten op website gepubliceerd.”

• Kan ik mijn installatie op het dak van de buurman leggen en bij hem salderen?

Stolte: “Nee, want je bent dan energie aan het leveren aan de buurman en daar moet je leveringsvergunning voor hebben. Ik hoor ook verhalen over installaties op het dak van de buurman, met een directe kabel naar de eigen aansluiting, maar dit mag eigenlijk ook niet.”

• Staan de groencertificaten ook op naam van de dakeigenaar?

Stolte: “Nee, die staan wel op naam van de coöperatie. Maar dat is meer geluk dan de regel; het heeft ons vier telefoontjes met CertiQ gekost.”

• Wat doe je met de groencertificaten?

Stolte: “Die staan op de rekening van onze energieleverancier Eneco. Ze zijn niet heel veel waard, maar je hebt ze nodig om aan te tonen dat het om groene stroom gaat. Dit is wettelijk verplicht vanuit de postcoderoosregeling”

• Kunnen mensen zelf kiezen voor welk aandeel zij deelnemen in een zonnepark?

Stolte: “Ja, wij hebben optie gegeven om 5 of 10 panelen te nemen.”

• Ben je als lid van de coöperatie ook eigenaar van de zonnepanelen?

Stolte: “Nee, de installatie is juridisch en economisch eigendom van coöperatie. Als lid heb je geen aandeel, alleen de leden die deelnemen hebben contractueel recht op een deel van de opbrengst. Je kunt ervoor kiezen om één coöperatie op te richten voor één project. Wij hebben één coöperatie waar we allerlei projecten onder hangen. Alleen de leden die meedoen aan een project, delen mee in de opbrengsten.”

• Zijn jullie volledig afhankelijk van vrijwilligers?

Stolte: “Nu grotendeels nog wel, maar ik heb daar wel bedenkingen bij. De postcoderoosregeling is bedoeld voor kleinere projecten van vrijwilligers, maar ik vind niet dat je die 15 jaar verantwoordelijk kunt maken voor de administratieve last.”

• Hebben jullie nooit de gemeente benaderd om vreemd vermogen te investeren?

Stolte: “Jawel, maar die wilde niet. Er zijn gemeentes die een stuk welwillender zijn, hoewel onze gemeente op andere vlakken wel faciliteert. Wij gebruiken nu o.a. achtergesteld vermogen van de provincie, waardoor het risico niet geheel bij de coöperatie ligt. Dat is prettig, maar we betalen wel een forse rente van 7%. Dat vinden we eigenlijk absurd, dus zoeken we nu naar alternatieven.”

• Hoe werven jullie leden?

Stolte: “Het hielp dat we ons proeftuinproject met elektrische auto’s en andere gadgets hadden. Je moest lid zijn om die te gebruiken. Het is belangrijk om een concreet project te hebben bij het werven van leden. De impact van grote informatiesessies is niet geweldig, je kunt beter kleine huiskamersessies organiseren bij leden die hun buren uitnodigen. Alleen is dat wel arbeidsintensief. Wij hebben nu 700 leden, maar we willen naar 2.000. Dan ben je levensvatbaar en kun je mensen in dienst nemen.”

• Hoe communiceer je onzekerheden naar leden?

Stolte: “Wees vooral niet te positief in de prognose. Een paar jaar geleden dacht iedereen dat de energieprijs met 7% per jaar zou stijgen. Dan heb je een mooie businesscase. Maar als dat niet gebeurt, stel je mensen teleur met een veel slechter rendement. Daarom gaan wij meestal uit van 0% stijging, dan kan het alleen maar meevallen.”

• Hebben jullie plannen voor meer projecten?

Stolte: “Met het bestuur hebben we besloten om dit jaar nog 10 projecten te realiseren. Wel alleen kleintjes; die zijn makkelijker te realiseren. We willen nu ook in andere gemeentekernen dan Lochem zonneparken realiseren. Maar liefst wel op daken.”