Exploring the Partnerships between Local Energy Cooperatives and Energy Companies in the Netherlands

In samenwerking met Anne Marieke Schwencke, HIER Opgewekt en Alliander heeft de Radboud Universiteit Nijmegen onderzoek gedaan naar de partnerships tussen lokale energiecoöperaties en energiebedrijven. Hierbij is onderzocht welke vormen van samenwerking er zijn en wat voor gevolgen zo’n partnership heeft voor een coöperatie. Helpt het aangaan van een partnership met een energiebedrijf bij het ontwikkelen van je projecten? Zijn er ook negatieve gevolgen? Wat zijn de do’s en dont’s? In totaal werden 13 coöperaties en 11 energiebedrijven geïnterviewd, om een goed beeld te schetsen van de ervaringen en motieven van beide partijen.

Het onderzoek leverde zes verschillende types partnerships op. Een belangrijke conclusie is dat één daarvan, het wederverkopersmodel, op zichzelf geen toekomstbestendig businessmodel vormt voor een coöperatie. Hierbij koopt een coöperatie elektriciteit in bij een energiebedrijf en verkoopt dit door aan haar leden en/of klanten, waarbij het energiebedrijf een vergoeding per klant verstrekt. Het werven van klanten blijkt echter een lastige opgave en blijft na korte tijd vaak steken, waardoor het onvoldoende inkomsten genereert om een stevige basis te creëren voor een coöperatie.

Een partnership kan echter ook belangrijke voordelen opleveren; zo kunnen energiebedrijven complexe administratieve taken uit handen nemen en hebben ze vaak veel kennis, kunde en financiën in huis op het gebied van marketing en het ontwikkelen van zonne- en windprojecten, waar je als coöperatie sterk van kunt profiteren. Met name jongere coöperaties kunnen zo in korte tijd veel kennis en ervaring opdoen en in de tussentijd tóch grote projecten realiseren. Een voorbeeld hiervan is Deventer Energie, dat in samenwerking met Raedthuys Pure Energie in 2015 het Windpark Kloosterlanden realiseerde en zich nu opmaakt voor het volgende project. Andersom biedt de samenwerking ook voor de energiebedrijven een belangrijk voordeel: waar energiebedrijven vaak moeite hebben om de lokale bevolking te betrekken bij hun projecten, is dit juist waar de kracht van coöperaties ligt: het organiseren van lokale draagkracht.

Waar veel coöperaties op dit moment nog samenwerken met bijvoorbeeld Greenchoice, Eneco of Raedthuys, doen steeds meer coöperaties het ook zelf: de komst van DE Unie en NLD zijn hiervan het grote voorbeeld. Bovendien zou de recente opkomst van coöperatieve projectbureaus zoals Kennemer Energie in Noord-Holland kunnen betekenen dat coöperaties ook voor projectontwikkeling niet per se meer bij energiebedrijven hoeven aankloppen. Dit levert een interessante en spannende dynamiek op tussen de steeds professioneler wordende coöperaties en de traditionele energiebedrijven.

De bevindingen uit dit onderzoek kunnen coöperaties helpen in het maken van strategische keuzes bij het samenwerken met energiebedrijven. Door de voor- en nadelen en de do’s en dont’s van de samenwerking op een rijtje te zetten, kunnen coöperaties bewustere en meer geïnformeerde keuzes maken. Op deze manier kan dit onderzoek bijdragen aan een robuustere coöperatieve beweging in Nederland.