De zonnestroomboiler: een slimme manier om zoveel mogelijk uit je zonnestroom te halen
Met de aanstaande afschaffing van de salderingsregeling zoeken veel huiseigenaren naar oplossingen om optimaal gebruik te maken van hun zelfopgewekte stroom. Een van de meest besproken innovaties is de zonnestroomboiler (niet te verwarren met de zonneboiler). In dit artikel bespreken we hoe hij werkt, wanneer hij interessant is om aan te schaffen, hoe hij zich verhoudt tot een thuisbatterij en welke toekomstige ontwikkelingen we verwachten.
In dit artikel:
- Hoe werkt een zonnestroomboiler?
- Hoeveel energie kan een zonnestroomboiler opslaan?
- Verschil zonnestroomboiler en zonneboiler
- Wanneer is een zonnestroomboiler interessant?
- Kosten en terugverdientijd
- Voor- en nadelen zonnestroomboiler
- Zonnestroomboiler versus thuisbatterij
- Toekomstige ontwikkelingen
- Conclusie
- Veelgestelde vragen
Hoe werkt een zonnestroomboiler?
Een zonnestroomboiler heeft als doel het maximale uit je zonnepanelen te halen. Wanneer je zonnepanelen meer elektriciteit opwekken dan je op dat moment verbruikt, hoef je bij een zonnestroomboiler het overschot aan stroom niet terug te leveren aan het net. Je kunt het zelf gebruiken.
Een zonnestroomboiler zet overtollige energie van zonnepanelen namelijk om in warm tapwater. Hiermee kun je vervolgens douchen en afwassen et cetera.
Met een zonnestroomboiler ben je nog niet aardgasvrij. Voor verwarming moet je nog steeds gas afnemen en ook voor extra pulsverwarming gebruikt een zonnestroomboiler een klein beetje gas.
De techniek
De zonnestroomboiler bestaat uit bestaande technieken, maar is ook voorzien van een dimfunctie. Die zorgt ervoor dat het vermogen van de elektrische boiler meebeweegt met de energie die je anders terug geeft aan het net. Je vergroot dus je eigenverbruik, door energie op te slaan in warm water.
De installatie bestaat uit een boilervat van 80 tot 150 liter en een regelaar. Het boilervat wordt dicht bij de cv-ketel of warmte-afleverset geplaatst. De regelaar monitort continu het stroomaanbod van je zonnepanelen en je verbruik.
Wanneer er bijvoorbeeld 500 watt overtollige energie is opgewekt door de zonnepanelen, zorgt de regelaar ervoor dat de zonnestroomboiler precies die hoeveelheid vermogen gebruikt om water te verwarmen. Dit zorgt ervoor dat je zoveel mogelijk van de stroom zelf gebruikt en je zo min mogelijk teruglevert aan het elektriciteitsnet.
Hoeveel energie kan een zonnestroomboiler opslaan?
De opslagcapaciteit van een zonnestroomboiler hangt af van zowel de grootte van de boiler als de beschikbaarheid van zonne-energie. Een boiler van 80 tot 120 liter vereist een ruimte van ongeveer 60 cm breed, 60 cm diep, en tussen 100 en 140 cm hoog.
Een grotere boiler van 150 liter kan voldoende warm water leveren om een gemiddeld huishouden enkele dagen te voorzien, zonder gebruik van aardgas. In een boilervat van 150 liter kun je ongeveer 9,5 kWh opslaan.
Verschil zonnestroomboiler en zonneboiler
Een zonnestroomboiler is niet het zelfde als een zonneboiler. Een zonnestroomboiler gebruikt overtollige elektriciteit van zonnepanelen om water te verwarmen met behulp van een elektrische boiler.
Een zonneboiler daarentegen wekt geen stroom op, maar zet zonlicht direct om in warmte via zonnecollectoren (zwarte buizen), wat zorgt voor een hogere efficiëntie.
Tekst gaat verder onder de banner.
Wanneer is een zonnestroomboiler interessant?
De zonnestroomboiler is vooral interessant voor huiseigenaren met zonnepanelen die veel stroom terugleveren aan het net.
Voor de meeste huishoudens is het (zonder zonnestroomboiler of thuisbatterij) haalbaar om gemiddeld 30% van de eigen opgewekte zonnestroom direct te verbruiken. Zo’n 70% wordt dus niet direct verbruikt, maar teruggeleverd.
Met de afschaffing van de salderingsregeling (wordt verwacht per 2027) wordt het financieel interessanter om zoveel mogelijk van de zonnestroom direct zelf te gebruiken in plaats van terug te leveren.
Je verhoogt je eigen verbruik in eerste instantie door elektrische apparaten zoveel mogelijk te gebruiken op de momenten dat de zon schijnt, in plaats van in de avonduren.
Daarnaast is een zonnestroomboiler een slimme techniek om je eigen verbruik nog verder te verhogen. Een warmtepomp, je auto thuis laden, een thuisbatterij, en de zonnepanelen (indien mogelijk) in oost-westopstelling plaatsen, zijn andere manieren dat te doen.
Kosten en terugverdientijd zonnestroomboiler
De kosten van een zonnestroomboiler liggen tussen de € 2.500 en € 3.000, inclusief installatie (peildatum oktober 2024). Hoewel er momenteel geen subsidies beschikbaar zijn, verwachten producenten van zonnestroomboilers dat de investering zichzelf terugverdient in ongeveer zeven tot negen jaar.
In hoeverre die verwachting betrouwbaar is? Om dat te toetsen doen we zelf een berekening.
Rekenvoorbeeld terugverdientijd zonnestroomboiler
Stel je huishouden bestaat uit 3 personen en je hebt 10 zonnepanelen die op een zonnige zomerdag samen zo’n 15 kWh aan zonnestroom opwekken.
In de winter is de opbrengst een stuk lager, tussen de 10 tot 25% van de zomermaanden. We gaan in dit voorbeeld voor een winterdag uit van 15%, dat betekent een opbrengst van 2,25 kWh (0,15 x 15 kWh).
Hoeveel warm water heb je nodig?
De grootste hoeveelheid warm tapwater gebruikt een huishouden om te douchen. Een douchebeurt van 5 minuten op 38 graden staat ongeveer gelijk aan 2,4 kWh. Voor een huishouden van 3 personen hebben we het dan over 7,2 kWh aan warm tapwater per dag.
In de keuken staat de warme kraan ook weleens aan, dus laten we voor het totaal uitgaan van 8 kWh.
Hoeveel zonnestroom kun je opslaan?
- De hoeveelheid stroom die je op een zomerdag kunt opslaan in de zonnestroomboiler: 15 kWh x 0,7 = 10,5 kWh (ongeveer 160 liter warm water)
- De hoeveelheid stroom die je op een winterdag kunt opwekken: 2,25 kWh x 0,15 = 1,6 kWh. Deze stroom wordt waarschijnlijk direct gebruikt door huishoudelijke apparaten.
We gaan daarom uit van 7 maanden per jaar waarin je gemiddeld 8 kWh per dag kunt opslaan. Deze aanname doen we bewust, omdat er in de wintermaanden niet genoeg zonnestroom is om aan de volledige warmtevraag te voldoen. Daarnaast geldt voor de zonnige maanden dat er geen extra energie meer kan worden opgeslagen als het vat al vol zit.
Aanpak berekening
Als we aannemen dat de zonnestroomboiler gedurende 7 maanden per jaar 8 kWh kan opslaan, kunnen we de terugverdientijd berekenen. 7 maanden per jaar komt neer op 210 dagen.
We gaan in de berekening ook uit van deze aannames:
- De dagelijkse opslag is 8 kWh x 210 dagen = 1680 kWh per jaar
- 155 dagen gebruiken we nog gas voor tapwater
- 8 kWh gelijkstaat aan 1,14 m³ gas
- De gasprijs is 1,35 per m³ gas
In de berekening moeten we meenemen wat je misloopt aan stroominkomsten. Dit verschilt of de salderingsregeling nog van kracht is of niet. Verwacht wordt dat die per januari 2027 wordt afgeschaft. We bekijken daarom de situatie tijdens salderen en na het afschaffen van de salderingsregeling.
Besparing zolang je kunt salderen
Met de zonnestroomboiler slaan we jaarlijks 1680 kWh aan overtollige zonne-energie op in het boilervat. Deze energie gebruiken we voor warmwaterproductie, wat leidt tot de volgende besparing:
- De waarde van 1680 kWh bij de huidige energiekosten (€ 0,27 per kWh) bedraagt:
1680 kWh x € 0,27 = € 453,60. We gaan er hierbij vanuit dat je alle stroom die je opwekt, kunt salderen. - Echter, wanneer je deze stroom aan het net zou terugleveren, zou je ook terugleverkosten betalen van gemiddeld € 0,11 per kWh: 1680 kWh x € 0,11 = € 184,80
- Het geld dat je met een zonnestroomboiler - zolang de salderingsregeling nog loopt - dus jaarlijks misloopt: € 453,60 - € 184,80 = € 268,80
Daarnaast: in de wintermaanden gebruik je nog gas om te douchen: 5 maanden. Het gasverbruik hiervoor is:
- 155 dagen douchen met een gemiddeld verbruik van 1,14 m³ gas per dag:
155 x 1,14 m³ x € 1,35 = € 238,55 aan gaskosten.
De totale jaarlijkse kosten voor stroom en gas komen hiermee op: € 268,80 + € 238,55 = € 507,35 per jaar als je een zonnestroomboiler hebt en je nog kunt salderen.
Vergelijken we dit met het scenario waarin je enkel gas gebruikt voor warm water:
- Jaarlijks gasverbruik voor warm water (365 dagen):
365 x 1,14 m³ = 416,1 m³ gas - Kosten bij de huidige gasprijs (€ 1,35 per m³):
416,1 m³ x € 1,35 = € 561,74
Conclusie: met een zonnestroomboiler kom je, in vergelijking met warm water verwarmd door gas, uit op: € 561,74 - € 507,35 = € 54,39 besparing per jaar.
Besparing na afschaffing van de salderingsregeling
Wanneer de salderingsregeling is afgeschaft, zal de terugleververgoeding naar verwachting dalen tot € 0,02 per kWh. In dat geval verandert de berekening:
- Gemiste inkomsten door 1680 kWh aan opgeslagen zonne-energie: 1680 kWh x € 0,02 = € 33,60
- Kosten voor gasverbruik in de wintermaanden (5 maanden): € 238,55
- Totale jaarlijkse kosten voor stroom en gas: € 33,60 + € 238,55 = € 272,15
Vergelijken we dit opnieuw met de kosten van enkel gasgebruik (€ 561,74), dan kom je na afschaffing van de salderingsregeling op: € 561,74 - € 272,15 = € 289,59 besparing per jaar.
Conclusie terugverdientijd
Zolang de salderingsregeling nog loopt, bespaar je in dit voorbeeld met een zonnestroomboiler jaarlijks ongeveer € 54,39 op je energierekening. Wanneer je niet meer kunt salderen (vanaf 2027), stijgt de jaarlijkse besparing aanzienlijk tot € 289,59. Dit komt doordat de terugleververgoeding lager wordt en je meer profijt hebt van je eigen opslag en consumptie van zonne-energie.
Zolang je kunt salderen, is een zonnestroomboiler financieel dus nog niet zo interessant. Financieel gezien kun je de stroom beter terugleveren aan het net. Maar wanneer het vanaf 2027 aantrekkelijk wordt om zoveel mogelijk van je eigen stroom te gebruiken, wordt een zonnestroomboiler juist wel interessant.
Wat kunnen we nu zeggen over de terugverdientijd? De aanschafprijs van een zonnestroomboiler ligt tussen de € 2.500 en € 3.000, inclusief installatie. Met de jaarlijkse besparing is de terugverdientijd na afschaffing van de salderingsregeling:
- € 3.000 euro aanschafkosten / € 289,59 euro besparing per jaar = ongeveer 10 jaar
Gezien de levensduur van een zonnestroomboiler 25 jaar is, betekent dit dat je na de terugverdientijd nog vele jaren financieel voordeel hebt.
Voordelen en nadelen van de zonnestroomboiler
Voordelen:
- Maximale benutting van zonne-energie: een zonnestroomboiler stelt huishoudens in staat ongeveer 50% -70% van hun opgewekte zonnestroom zelf te gebruiken, tegenover de 25-30% zonder een vorm van opslag. Dit is een groot voordeel, vooral wanneer de salderingsregeling verdwijnt en je niet veel meer verdient op terugleveren van stroom.
- Kostenbesparing op gas: door gebruik te maken van zonnestroom voor warm water, bespaart een gemiddeld huishouden van drie personen jaarlijks tot 150-200 m³ aardgas. Dit verlaagt de maandelijkse kosten en vermindert de CO2-uitstoot.
- Eenvoudige installatie en bediening: een zonnestroomboiler werkt volautomatisch nadat hij is geïnstalleerd. Je hoeft je geen zorgen te maken over timers of het handmatig schakelen van apparaten.
- Ondersteuning van het elektriciteitsnet: door minder stroom terug te leveren aan het net, wordt de druk op het elektriciteitsnet verminderd. Dit draagt bij aan de oplossing van de problemen rondom krapte op het elektriciteitsnet.
Nadelen en beperkingen
Hoewel de zonnestroomboiler veel voordelen heeft, zijn er ook enkele nadelen en technische beperkingen om rekening mee te houden:
- Inefficiëntie in vergelijking met zonneboilers: zonneboilers, die direct zonlicht gebruiken om water te verwarmen, zijn efficiënter in het omzetten van zonne-energie naar warmte. Bij een zonnestroomboiler is sprake van energieverlies door het omzetten van zonlicht in elektriciteit en vervolgens weer in warmte.
- Niet geschikt voor all-electric warmtepompen: De zonnestroomboiler is niet geschikt voor huishoudens met een all-electric warmtepomp, omdat beide systemen dezelfde functie vervullen: het verwarmen van tapwater. Een warmtepomp verwarmt namelijk zowel het huis als het tapwater door gebruik te maken van elektriciteit en haalt warmte uit de buitenlucht of bodem.
Het installeren van een zonnestroomboiler naast een warmtepomp zou dubbelop zijn en weinig toegevoegde waarde bieden, omdat de warmtepomp al efficiënt gebruikmaakt van elektriciteit voor de warmwatervoorziening.
- Beperkte energieopslag: een zonnestroomboiler slaat warmte op in plaats van elektriciteit, wat betekent dat de opgeslagen energie alleen gebruikt kan worden in de vorm van warm tapwater. Het verwarmde water kan niet gebruikt worden voor andere toepassingen zoals het opladen van elektrische apparaten of het verwarmen van de woning.
- Seizoensgebonden werking: in de winter, wanneer de zon minder schijnt, is er minder zonnestroom beschikbaar. Dit maakt de zonnestroomboiler minder tot niet efficiënt in de wintermaanden.
- Nog steeds gas nodig: met een zonnestroomboiler word je niet onafhankelijk van het gasnet (als je niet op een warmtenet bent aangesloten). Voor je verwarming moet je nog steeds gas afnemen. Ook voor extra pulsverwarming van het water gebruikt een zonnestroomboiler een klein beetje gas.
- Je hebt ruimte nodig voor het boilervat dicht bij je cv: een boiler van 80 tot 120 liter vereist een ruimte van ongeveer 60 cm breed, 60 cm diep, en tussen 100 en 140 cm hoog.
Tekst gaat verder onder de banner.
Zonnestroomboiler versus thuisbatterij
Een veelgestelde vraag is hoe de zonnestroomboiler zich verhoudt tot een thuisbatterij. Beide systemen hebben als doel om overtollige zonnestroom op te slaan voor later gebruik met ongeveer een opslagcapaciteit van 6 tot 10 kWh. Waar een thuisbatterij elektriciteit opslaat, gebruikt de zonnestroomboiler de elektriciteit om water te verwarmen.
Duurzaamheid
Als we lijken naar de verschillen in duurzaamheid, scoort de zonnestroomboiler beter: het systeem gebruikt alleen water en gaat ongeveer 25 jaar mee, zonder dat er schaarse materialen zoals lithium nodig zijn.
De thuisbatterij maakt vaak gebruik van lithium-ion technologie, wat minder duurzaam is door het gebruik van zeldzame metalen. De levensduur van een thuisbatterij is daarnaast korter, gemiddeld 10 tot 15 jaar, en recycling is complexer en minder efficiënt.
Kosten en terugverdientijd
De kosten en terugverdientijd verschillen ook aanzienlijk. Een zonnestroomboiler kost ongeveer € 2.500 tot € 3.000 en bespaart jaarlijks € 200 tot € 250 op je energierekening, wat resulteert in een terugverdientijd van 11 tot 13 jaar.
De thuisbatterij is duurder, met prijzen tussen de € 5.000 en € 10.000. De jaarlijkse besparing ligt tussen € 150 en € 300, waardoor de terugverdientijd vaak 15 jaar of langer is, wat dicht tegen de levensduur van de batterij zelf aan ligt.
Qua installatie is de zonnestroomboiler makkelijker te installeren in vergelijking met de thuisbatterij.
Kortom, op dit moment lijkt de zonnestroomboiler vaak de slimmere keuze. Zoek je echter meer flexibiliteit voor je energiegebruik en ben je bereid om meer te investeren? Dan kan een thuisbatterij interessant zijn.
Toekomstige ontwikkelingen
Hoewel de huidige zonnestroomboilers voornamelijk gericht zijn op huizen met een cv-ketel of stadsverwarming, zijn er plannen om in de toekomst systemen te ontwikkelen die compatibel zijn met warmtepompen.
Ook wordt er gewerkt aan verbeterde regeltechnieken die de efficiëntie van het systeem verder kunnen verhogen.
Conclusie
De zonnestroomboiler is een slimme techniek voor huishoudens met zonnepanelen die hun overtollige energie beter willen benutten.
Voor wie een cv-ketel heeft of aangesloten is op een warmtenet en op zoek is naar een eenvoudige en kostenefficiënte manier om de eigen zonne-energie zoveel mogelijk te gebruiken en te besparen op gasverbruik, is de zonnestroomboiler een interessante optie. Voor woningen met een warmtepomp is een zonnestroomboiler niet geschikt.
Financieel gezien wordt de zonnestroomboiler vooral interessant wanneer de salderingsregeling afgeschaft is (naar verwachting per 2027).
Veelgestelde vragen over de zonnestroomboiler
Is een zonnestroomboiler duurzaam?
Ja, een zonnestroomboiler is een duurzame oplossing voor het opslaan van je overtollige energie van zonnepanelen. In veel gevallen zelfs een slimmere keuze dan een thuisbatterij.
Waar kan ik een zonnestroomboiler kopen?
Je kunt een zonnestroomboiler kopen bij een partij als Solyx Energy of energieleveranciers zoals Vattenfall, maar ook bij gespecialiseerde installateurs en duurzaamheidswinkels zoals Newton Energy of SolarNRG. Daarnaast bieden veel lokale installateurs advies en pakketten aan die aansluiten op jouw specifieke situatie met zonnepanelen.
Het kan handig zijn om offertes aan te vragen bij verschillende aanbieders voor de beste prijs en installatieopties.
Is een elektrische boiler rendabel met zonnepanelen?
Ja, een elektrische boiler is rendabel met zonnepanelen, omdat hij overtollige zonnestroom gebruikt voor waterverwarming. Dit bespaart gas en zo maak je optimaal gebruik van je opgewekte zonne-energie, vooral nu de salderingsregeling zeer waarschijnlijk verdwijnt.
Heeft een zonnestroomboiler zin in de winter?
Nee, niet echt. In de winter is de zonnestroomboiler niet echt nuttig door een tekort aan zonne-energie.
Wat is voordeliger: een zonneboiler of zonnestroomboiler?
Een zonneboiler is voordeliger als je geen zonnepanelen hebt, omdat het direct zonlicht omzet in warm water en efficiënter is. Heb je al zonnepanelen, dan is een zonnestroomboiler vaak slimmer, omdat die overtollige stroom gebruikt. Zeker nu de salderingsregeling zeer waarschijnlijk verdwijnt.
Vragen?
Heb je vragen naar aanleiding van dit artikel? Laat het ons weten. Stuur een mailtje naar Menno via vraag@hier.nu.
