Lokale Energie Monitor 2023: Ondanks tegenwind toch groei aantal projecten door energiecoöperaties

Het wordt voor energiecoöperaties steeds lastiger om locaties te vinden voor nieuwe wind- en zonprojecten. Desalniettemin neemt het aantal projecten van energiecoöperaties nog steeds toe, zo blijkt uit de negende Lokale Energie Monitor van Klimaatstichting HIER, die tijdens het jaarlijkse event HIER opgewekt op 19 maart wordt gepresenteerd.

150 nieuwe projecten

In het afgelopen jaar zijn er 150 nieuwe zon- en windprojecten bijgekomen. Op vier locaties in het land zijn coöperatieve windprojecten ontwikkeld: Staphorst, Vlaardingen, Terheijden en Woltersum. Ook kwamen er 146 nieuwe coöperatieve zonprojecten bij, voornamelijk op daken. Er staat een verdubbeling van het zonvermogen op de planning voor de komende twee jaar.

Tekort aan ontwikkellocaties

De Lokale Energie Monitor signaleert echter wel een aantal uitdagingen. Zo is het vinden van een geschikte locatie voor een coöperatief zonnepark of windproject in de afgelopen jaren moeilijker geworden. Nieuwe projecten komen dan ook minder makkelijk van de grond. Landelijk en lokaal overheidsbeleid zijn hier belangrijke factoren. In sommige regio’s zijn nieuwe projecten voor windenergie en zon op land volledig uitgesloten. In andere regio’s is er nog beperkt ruimte voor nieuwe projecten.

Gijs Termeer, directeur bij Klimaatstichting HIER: “Het energiesysteem van de toekomst zal voor een belangrijk deel ook een lokaal energiesysteem zijn, waarin energiecoöperaties een cruciale rol spelen. Een lokale overheid die hierin meebeweegt, stimuleert en ruimte biedt, is nodig.”

454.000 huishoudens

Nederland telt op dit moment in totaal 714 energiecoöperaties. Dat is net iets meer dan eerdere jaren. In bijna 89% van de gemeenten in het land is een energiecoöperatie actief. In totaal hebben de energiecoöperaties 130.000 leden, een toename van 9% ten opzichte van vorig jaar. Ze wekken stroom op voor ongeveer 454.000 huishoudens. Coöperaties houden zich bezig met zon, wind, warmte en energiebesparingsactiviteiten en mobiliteit. Naast deze energiecoöperaties telt de monitor voor het eerst minstens 700 bewonersinitiatieven die al dan niet samen met energiecoöperaties actief zijn op het gebied van energiebesparing in dorpen, wijken en buurten.

Samenwerken loont

Een belangrijke ontwikkeling is dat zich steeds meer voorbeelden aandienen van succesvolle (financiële) samenwerkingen tussen gemeenten en energiecoöperaties. Dit levert meetbare resultaten op, zoals groei in de inzet van energiecoaches en het aantal huishoudens dat een energiebesparingsmaatregel neemt.

Siward Zomer, voorzitter Energie Samen: “Hoewel het ontwikkelen van lokaal eigendom geen sinecure is, zien wij steeds meer dat het met de juiste inspanningen en ondersteuning vanuit landelijk en regionaal niveau wel lukt. Het besef dat het lokaal opwekken en verdelen van duurzame stroom ook kan bijdragen aan het versterken van de gemeenschap en het reduceren van netcongestie lijkt binnen de politiek op regionaal en landelijk niveau steeds meer door te dringen. Zo komen we steeds dichterbij een nieuw marktmodel voor het opwekken en verdelen van onze duurzame energie waar iedereen van profiteert.”

• Bekijk de Lokale Energie Monitor 2023