Als gemeente samenwerken met energiecoöperaties: de basics
Aandacht voor constructieve samenwerking tussen gemeenten en energiecoöperaties is essentieel om de uitvoering van de lokale energietransitie te laten slagen. Wat zijn succesfactoren en hoe pak je het aan? Met dit artikel helpen we je op weg.
Lokale energiecoöperaties zijn voor gemeenten en RES-regio's onmisbaar in de energietransitie. Een goede samenwerking in de driehoek gemeenten-projectontwikkelaars-energiecoöperaties is essentieel bij het realiseren van duurzame energieprojecten.
In dit artikel
Waarom samenwerken met lokale energiecoöperaties?
Energieprojecten die samen met bewonersinitiatieven ontwikkeld worden, komen sneller tot stand. Dat zie je bijvoorbeeld bij Windpark Heibloem die en Windpark Weert, die respectievelijk een doorlooptijd van maar 4 en 6 jaar hebben.
Daarnaast zorgt lokaal eigendom voor draagvlak bij zon- en windprojecten, en voor minder weerstand. Ook dat zie je terug bij de voorbeelden hierboven. Doordat coöperaties voor en door bewoners georganiseerd zijn, bereiken zij hun stads- of dorpsgenoten op een andere manier dan de gemeente. Bovendien weten ze hen in beweging te krijgen door deel te nemen in een collectief energieproject of mee te doen aan een collectieve inkoopactie.
De aanname dat energiecoöperaties niet professioneel zijn, is zeker geen waarheid. De lokale energiebeweging heeft zich ontwikkeld tot een serieuze partij. De burgercoöperaties bundelen in verschillende regio’s de krachten in een koepel of samenwerkingsverband. Hiermee kunnen ze nog beter invulling geven aan lokale aanbestedingen op het gebied van duurzame energie. Daarnaast ontstaan er op steeds meer plekken energiegemeenschappen waarin kleinschalige coöperaties van burgers, lokale overheden en kleine ondernemingen samen energie opwekken, delen en verkopen.
Knelpunten en succesfactoren in samenwerking
De succesfactoren van een positieve samenwerking zijn een heldere rolverdeling, duidelijke samenwerkingsafspraken, wederzijds vertrouwen en constructief partnerschap.
Momenteel verloopt de samenwerking tussen gemeentes en coöperaties vaak nog niet optimaal. Het gebrek aan onderling vertrouwen blijkt met name een knelpunt, met als gevolg dat cooperaties niet in staat worden gesteld om een bijdrage te leveren aan de lokale (beleids)doelstellingen en dat de uitvoering van de energietransitie langer duurt. Werk aan de winkel dus!
Handvatten voor fijne samenwerking
Deze publicaties geven je als gemeente tips en handvatten om een constructieve en prettige samenwerking op te zetten met een lokale energiecoöperatie:
- Toolbox Samenwerken in de lokale energietransitie. Deze toolbox helpt bij het opzetten van een goede samenwerking of het verstevigen van een bestaande samenwerking. Aan de hand van opdrachten leer je elkaar goed kennen, vind je overeenstemming, bepaal je gezamenlijke doelstellingen en stippel je de weg ernaartoe uit.
- De Handreiking rolverdeling bij het ontwikkelen van zonneparken en windmolens met lokaal eigendom. Het document geeft inzicht in hoe de rolverdeling eruit kan zien en hoe je het gesprek erover kunt voeren.
- De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland heeft een Handreiking voor gemeenten over de samenwerking met energiecoöperaties gemaakt met veel voorbeelden uit de lokale of regionale praktijk.
- Zie ook dit essay met zes suggesties voor constructief partnerschap.
Voorbeelden van succesvolle samenwerking tussen gemeente en energiecoöperatie
Er bestaan al mooie voorbeelden van gemeenten en energiecoöperaties die op een constructieve en prettige manier met elkaar samenwerken. We lichten er een paar uit:
- Het coöperatieve Windpark Koningspleij in Arnhem laat zien dat – naast geduld – de kwaliteit van de samenwerking bepaalt wat de kwaliteit van het project wordt.
- Zonnepark de Boterberg, een gezamenlijk project van energiecoöperatie Oldemarkt en de gemeente Steenwijkerland. De gemeente heeft nadrukkelijk ingezet op burgerparticipatie en daar is dit project de uitkomst van.
- In de gemeente Staphorst werd besloten om een maatschappelijke tender uit te zetten om een geheel coöperatief windpark te ontwikkelen. Hierbij is gebleken dat heldere communicatie naar buiten toe en eenduidigheid binnen de gemeentelijke organisatie heel belangrijk is.
Meer informatie
- De Lokale Energie Monitor - de jaarlijkse rapportage en analyse van de ontwikkelingen van de burgerenergie-initiatieven in Nederland.
- Wegwijzer 50% lokaal eigendom. Hierin leggen we uit wat lokaal eigendom is en geven we handvatten hoe je lokaal eigendom een plek geeft in het gemeentelijk beleid. Alleen beschikbaar voor leden van het HIER klimaatabonnement.
- Wegwijzer Beleid voor zon-op-dak. Hiermee krijg je meer inzicht in het speelveld, de belangen en de randvoorwaarden voor het opstellen van beleid in jouw gemeente. Alleen beschikbaar voor leden van het HIER klimaatabonnement.
