Activeer je buurt om te verduurzamen met een 'Homewarming'
In iedere buurt zijn wel mensen die hun huis al aan het verduurzamen zijn. Maar als je verder wil komen in een buurtaanpak is het juist belangrijk om ook de rest te betrekken. Hoe zet je zoiets in gang? Buurtbegeleider Kirsten Notten van Buurtwarmte vertelt hoe de tool ‘Homewarming’ daar in Assendorp (Zwolle) bij hielp.
Homewarming: met je buren om de tafel
Homewarming is een spel voor een huiskamergesprek om zoveel mogelijk bewoners in een wijk met elkaar in gesprek te laten gaan over energiebesparende maatregelen of aardgasvrij worden. Het concept is eenvoudig: een bewoner wordt gastheer of -vrouw en nodigt buren uit om samen tot een concreet plan te komen, zoals een collectieve isolatie-actie. Een buurtbegeleider vanuit Buurtwarmte zorgt dat in de wijk gastheren en -vrouwen gevonden worden en dat het hele proces blijft lopen. De begeleider kan een opgeleide bewoner uit de buurt zelf zijn, maar ook een externe kracht.
Gebruik het netwerk in de buurt
Kirsten Notten is zo’n buurtbegeleider. Maar hoe maak je nu de sprong van één persoon naar een hele groep deelnemers? “Als begeleider is het echt mijn rol om het netwerk te activeren en verder uit te breiden”, zegt Kirsten. “De ‘groene koplopers’ zijn doorgaans goed te bereiken. Ze weten elkaar vaak wel aan te wijzen in een buurt, en weten ook wie de verbindende types zijn die iedereen kennen. Die mensen kennen vervolgens weer een hoop buren.
In die laatste groep zitten veel bewoners waar aardgas besparen minder hoog op de agenda staat, maar ze willen best meedoen met een activiteit die door een bekende wordt georganiseerd. Een Homewarming is er echt om die grote groep te bereiken en het netwerk te versterken, door gebruik te maken van de structuur die er al ligt in een buurt.”
Assendorp: niet in de wachtstand
In de Zwolse wijk Assendorp is momenteel een serie Homewarmings gaande. De karaktervolle wijk bestaat uit voornamelijk vooroorlogse woningen die lastig te isoleren zijn door de glas in lood ramen en omdat ze vaak geen spouwmuur hebben. De wijk behoort niet tot het ‘laaghangend fruit’ om aardgasvrij te maken, en hier is ook nog geen concreet plan voor. Dat betekent echter niet dat de bewoners stilzitten. Er wordt nu vooral gekeken naar wat er wél kan: minder gas gebruiken, onder andere door de huizen toch te isoleren waar mogelijk.
"Het spel helpt om het ijs te breken en verhalen te delen. In dit geval bleken veel mensen last te hebben van een koude vloer, en zo heb je al vrij snel een richting om samen naar een concrete activiteit toe te werken"
- Kirsten Notten, Buurtbegeleider Buurtwarmte
Samen met je buren werken aan warme voeten
Kirsten: “We hebben laatst een paar ontzettend leuke avonden gehad bij een bewoonster thuis. Zij was zelf al langer bezig met verduurzamen, en wilde best haar buren eens uitnodigen om verder te praten over wat ze samen konden doen. Ze heeft via de Whatsappgroep van de straat een uitnodiging verstuurd, en er waren twintig mensen die wel mee wilden doen. Dat was wat veel om allemaal tegelijk in huis te ontvangen, dus hebben we dat over twee avonden verdeeld.
Op zo’n avond is het dan vooral even verkennen met elkaar: wie heeft er al iets aan zijn huis gedaan om energie te besparen, en wat zijn eigenlijk de wensen van de bewoners? Het spel helpt om het ijs te breken en verhalen te delen. In dit geval bleken veel mensen last te hebben van een koude vloer, en zo heb je al vrij snel een richting om samen naar een concrete activiteit toe te werken.”
Laat iedereen doen waar hij warm voor draait
Na het kennismaken en inventariseren kunnen bewoners op vervolgavonden samen in werkgroepjes verder aan de slag. Iedereen benut dat zijn eigen kwaliteiten en doet waar hij energie van krijgt. “In dit geval resulteerde de eerste avond in twee werkgroepjes, namelijk techniek en sociaal. De techniekgroep ontfermde zich al snel over het formuleren van belangrijke criteria en offertes opvragen, om uiteindelijk tot een concreet aanbod te komen. De sociaalgroep zorgde ervoor dat de bijeenkomsten leuk waren en er zoveel mogelijk mensen meededen. Uiteindelijk is er een bewonersavond georganiseerd waar 40 mensen aanwezig waren. 25 van hen hadden aangegeven interesse te hebben in vloerisolatie, en die hebben allemaal meegedaan. Dat is natuurlijk een supermooi resultaat.”
“Je merkt wel dat je echt kartrekkers nodig hebt, ook binnen zo’n werkgroep”, vervolgt Kirsten. “Mensen komen en gaan, en dat is ook logisch wanneer mensen vrijwillig tijd in een project steken. Als buurtbegeleider is het dan je taak om te zorgen dat er toch continuïteit blijft. Je bent er als het ware verantwoordelijk voor dat al die relatief kleine taakjes wel echt uitgevoerd worden”.
Verbinding in de buurt
Een Homewarming levert iets concreets op, maar er worden ook minder meetbare resultaten behaald. Kirsten: “Zo’n avond waar bewoners bij elkaar komen is altijd echt geanimeerd. Mensen vinden het ontzettend leuk om over hun eigen huis te praten, maar ook om te ‘gluren bij de buren’. Het succes van de Homewarming-formule zit echt in het persoonlijk maken en nieuwsgierigheid prikkelen. Op die manier helpen mensen elkaar graag met eerlijk advies. Klopt die terugverdientijd die je op internet leest bijvoorbeeld echt? Het gaat om verhalen ophalen bij je buren, en zonder een werkvorm doe je dat toch net minder snel.”
“Die sterke sociale component zorgt er ook voor dat enthousiasme uit onverwachte hoeken komt. In Assendorp was bijvoorbeeld een man die niet perse de behoefte had om mee te doen met een activiteit voor de hele wijk. Maar toen zijn vrouw - die in de ‘sociaalgroep’ ging – hem vroeg om zijn ontwerp skills in te zetten voor een flyer en een filmpje twijfelde hij daar geen moment over. Voor veel mensen is ‘gewoon een bekende helpen’ al genoeg motivatie."
Over Homewarming
Buurtwarmte helpt bewonersinitiatieven én hun gemeenten om samen op een professionele manier op zoek te gaan naar een alternatief voor aardgas. Homewarming is een onderdeel van deze aanpak.
Als jij wil leren hoe je zo’n gesprek begeleidt en het spel gebruikt, kun je je aanmelden voor een Homewarming-training. Buurtwarmte verzorgt deze training samen met Hoom.
