Zon en wind op dezelfde aansluiting: Doe er je voordeel mee!

Als het hard waait, schijnt de zon bijna nooit volop en vice versa. Vanuit die wetenschap begon Alliander een pilot. Op plaatsen waar windmolens en zonnepanelen dicht bij elkaar staan, is nog maar één aansluiting op het elektriciteitsnet nodig, ook wel ‘cable pooling’ genoemd. Dat betekent naast een efficiënt gebruik van het net een grote besparing voor duurzame energieproducenten. 

Qirion (onderdeel van Alliander) vergeleek KNMI-data van de afgelopen tien jaar en constateerde dat het niet vaak voorkomt dat zon en wind tegelijkertijd te veel energie produceren. De opwek van windenergie en zonne-energie sluiten dus goed op elkaar aan. Als beide bronnen één elektriciteitskabel delen, hoeft het net niet onnodig verzwaard te worden en ontstaat er een veel stabielere energievoorziening.  

"Twee aparte aansluitingen voor beide bronnen is onnodig en zonde” 
Bastian Knoors, Qirion

Vier vragen aan Bastian Knoors, energieconsultant bij Qirion: 

1. Wat als wind en zon samen te veel energie produceren op hetzelfde moment?

Knoors: “Dan worden de zonnepanelen automatisch even afgeregeld. Dat levert tijdelijk een klein stroomverlies op, maar dit weegt ruimschoots op tegen de extra kosten van een tweede aansluiting. De totale besparing kan voor een producent oplopen tot wel tienduizenden euro’s per jaar. Een van de eerste ideeën in de pilot was om het overschot aan energie op te slaan in een accu. Dat bleek niet het meest rendabel. Het gaat om zo weinig energie – de onrendabele piek is maar 3 procent van de totaal opgewekte energie – dat je de accu door het jaar heen maar op een aantal momenten gebruikt.”

2. Waarom schakel je de zonnepanelen uit in plaats van de windmolen?

“In het pilotproject was dat een praktische keuze. Op de pilotlocatie stond de windmolen er al. Het was gemakkelijker om de later erbij geplaatste zonnepanelen zo in te stellen dat ze zichzelf afregelen bij een overschot. Bovendien kost het aan- en uitzetten van windmolens meer tijd. Het is echter niet zo dat je altijd maar de zonnepanelen moet uitschakelen. Zon levert immers per kilowattuur een hogere SDE+-vergoeding op dan wind en de slijtage op een draaiende windmolen is groter en kostbaarder dan bij zonnepanelen in gebruik. Kortom, beide opties kunnen en zijn afhankelijk van de specifieke situatie.”

3. Wat is het resultaat van de pilot tot nu toe?

“We testen in Franeker, bij het bedrijf Westra. Dat had al een windmolen van 900 kilowatt en schafte zonnepanelen aan met een gezamenlijk vermogen van 512 kilowatt. Er is één aansluiting in gebruik van 1 megawatt. Alleen in september is er 0,5 tot 1,0 procent aan zonne-energie weggegooid. Dat bewijst nogmaals – naast de data van de KNMI – dat het nauwelijks voorkomt dat er tegelijkertijd veel wind én veel zon is. Twee aparte aansluitingen voor beide bronnen is dus onnodig en zonde. Op deze manier kunnen producenten met één aansluiting eenvoudig meer energie opwekken tegen minder kosten en zet de netbeheerder het net extra efficiënt en duurzaam in.”

4. Zijn er nog struikelblokken?

“Voor cable pooling moeten zonnepanelen en windmolens juridisch gezien nu nog in eigendom zijn van één partij. Dus één klant, één elektriciteitsmeter. We willen toe naar meerdere eigenaren op dezelfde aansluiting. Bijvoorbeeld één zonnepark en één windpark met verschillende eigenaren op één aansluiting. Vanuit technisch oogpunt kan dat. We hopen dat juristen willen nadenken over hoe ze deze situatie praktisch mogelijk en werkbaar kunnen maken. Daarnaast is de stroomprijs punt van discussie. Voor zon krijg je meer dan voor wind. Energieleveranciers vinden een prijscombinatie van duurzame bronnen nog lastig. In Franeker kwam Greenchoice met een oplossing. De totale opwekking is daar één derde zonne-energie en twee derde windenergie. Greenchoice betaalt daar het gemiddelde van beide voor.”

Voordelen van zon en wind op één aansluiting

• Minder kosten voor producenten van duurzame energie
• Beter economisch rendement
• Stabielere energievoorziening
• Minder kosten aan netverzwaring, netverlies en onderhoud voor de netbeheerder
• Slimmer gebruik van de bestaande infrastructuur
• Meer duurzame energie
• Toenemende CO2-besparing