Blog 3 Schoonschip: Eerste duurzame waterwoningen Schoonschip in zicht

Vier initiatieven die van start zijn gegaan met de Experimentenregeling Elektriciteitswet delen hun ervaringen. Waar lopen ze tegenaan en welke oplossingen vinden ze hiervoor? Ook lees je tips voor als je zelf aan de slag wilt gaan. Tom Westra blogt over de status van de duurzame en zelfvoorzienende drijvende wijk Schoonschip in het Johan Van Hasseltkanaal in Amsterdam-Noord.

Eerste duurzame waterwoningen Schoonschip in zicht

De afgelopen maanden van het Schoonschip-project stonden vooral in het teken van het regelen van de erfpachtvergunning. Met het stoplicht nu op groen, gaan we volle bak de bouwvoorbereidingsfase afronden. Onze ambitie? Begin volgend jaar starten met de bouw en dan richting de zomer de eerste waterwoningen aanmeren!

Groen licht

We bevinden ons in het tweede deel van de voorbereidingsfase. Er was wat vertraging met de hypotheekverstrekkingen en vergunningsaanvragen, maar we kunnen aan de slag met de verdere voorbereiding van de aanleg van de collectieve (energie-)infrastructuur. Parallel zal Schoonschip ook gaan kijken naar de collectieve inkoop van o.a. de PV en de batterijsystemen. Begin volgend jaar start het heien voor de steiger en ons doel is om in de zomer van 2018 met een fles bubbels de aanleg van de eerste woningen te vieren.

Smart Grid gids

Dat betekent dat Liander ter zijner tijd op locatie de vaste netaansluiting aan wal regelt. Spectral gaat de batterijopslagsystemen ontwikkelen en deze integreren in het smart-grid software platform, dat samen wordt ontwikkeld met het Grid-Friends consortium (CWI, Fraunhofer en Spectral, zie eerdere blogs). De aannemers bouwen ondertussen op hun eigen bouwplaatsen door aan de waterwoningen. Hiervoor is een installatiepaspoort met bijbehorende smart grid gids opgesteld, met alle installatiespecificaties die men moet weten om de woningen straks op het smart grid te kunnen integreren.

Veel samenwerken

Omdat Schoonschip opereert vanuit Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO), staat het iedere waterwoningeigenaar vrij zijn eigen bouwteam samen te stellen. Ook hebben we te maken met onroerend en roerend goed en publiek en privaat eigendom. Dat vergt samenwerking tussen veel partijen. Ter illustratie: Liander regelt de aansluiting op het land, vanaf daar regelt een onderaannemer dat het net de steiger opgaat en vervolgens nemen de huisinstallateurs het vanaf de voordeur over. Dit laat zien dat goede stakeholdermanagement en heldere communicatie essentieel is. Het is belangrijk om in een vroeg stadium alle betrokkenen toe te lichten wat de ambities, planning en technische specificaties concreet betekenen.

Waterwoningpaspoort

Deze duidelijkheid bieden we onder meer met een kavelpaspoort. Schoonschip wil de meest duurzame, drijvende woongemeenschap van Europa worden. Aan adviesbureau Metabolic is daarom gevraagd een duurzaamheidsplan op te stellen. En om de bevindingen door te vertalen in een kavelpaspoort om tot een zo duurzame bouw en exploitatie te komen. In dit kavelpaspoort staan de materiaalvoorkeuren en de circulaire- en duurzaamheidsaspecten die in het definitieve ontwerp zijn meegenomen.

Datamanagement

Zo krijgen alle 30 waterwoningen per huishouden een slimme meter. Deze meter registreert de opwek en het verbruik en is gekoppeld aan de MyPowerGrid software van Fraunhofer Institute. Dit is het brein van de smart grid, bestaande uit slimme algoritmes en sensoren. Zo houdt de software bijvoorbeeld de weersvoorspelling in de gaten: bij veel bewolking wordt de batterij maximaal ingezet en bij zon wordt de extra energie opgeslagen of gedistribueerd naar een huishouden met een grotere energievraag op dat moment. Zo kun je door datamanagement op huishoudelijk niveau optimaal gebruikmaken van jouw opgewekte duurzame energie. MyPowerGrid zorgt dus voor een optimale distributie en de slimme meters collecteren en registreren alle data. De missing link is dan nog de onderlinge verrekening. Daarom ontwikkelt Spectral hier nu een facturatiesysteem voor, dat onderdeel wordt van het eveneens door hen te ontwikkelen smart community platform waarin ook zaken als autodelen en gezamenlijke inkoop van voeding kunnen worden geregeld.

Essentiële stap in de energietransitie

Onze ervaring met de Experimentenregeling Elektriciteitswet is positief. Zonder de experimentenstatus van Schoonschip was deze mogelijkheid voor een privaat elektriciteitsnet er niet geweest. Dus projectontwikkelaars en lokale communities: grijp je kans. Dit is de mogelijkheid het ministerie van Economische Zaken te laten zien dat de technologie, de businesscase en de wil er is, en dat versoepelingen in wet- en regelgeving nodig zijn om de duurzame projecten te realiseren. De experimenteerstatus opent niet per se nieuwe deuren, maar biedt wel de ruimte zelf een energiesysteem in te richten en te besturen. Daarin merken we dat marktpartijen, zoals Liander en Greenchoice, graag meewerken en dit ook zien als een essentiële stap voorwaarts in de energietransitie. Zo ben je samen aan het pionieren.