Drukte op het stroomnet en zonnepanelen die uitvallen: dit moet je weten
Het stroomnet raakt steeds voller. Door de groei van het aantal zonnepanelen kan het elektriciteitsnet de teruggeleverde zonnestroom niet altijd meer aan. Er ontstaat stroomfile, ook wel bekend als netcongestie. Heb je zonnepanelen? Dan is er kans dat je hier iets van gaat merken, hoewel die kans en de impact ervan doorgaans klein is. We beantwoorden de meestgestelde vragen.
In dit artikel:
- Waarom vallen mijn zonnepanelen soms uit?
- Hoe kan ik zien of mijn zonnepanelen soms uitvallen?
- Hoeveel stroom en geld loop ik mis als mijn omvormer uitschakelt?
- Wat kan ik doen als mijn omvormer regelmatig uitvalt?
- Hoe groot is het stroomfile-probleem in Nederland?
- Overige vragen over zonnepanelen en drukte op het stroomnet
Waarom vallen mijn zonnepanelen soms uit?
In straten met veel zonnepanelen kan het voorkomen dat op zonnige dagen zonnepanelen tijdelijk uitvallen. Er wordt dan zo veel opgewekte stroom tegelijkertijd aan het elektriciteitsnet teruggeleverd, dat de spanning op het net te hoog oploopt. Omvormers van zonnepanelen schakelen automatisch af.
Het elektriciteitsnet in onze huizen heeft standaard een spanning van 230 volt. De spanning mag maximaal 10 procent afwijken naar onder (207 volt) of naar boven (253 volt). Daarbuiten is het gevaarlijk of gaan apparaten kapot. Het is landelijk afgesproken dat omvormers zo ingesteld zijn dat dan afschakelen.
Bij stroomfile lever je tijdelijk geen zonnestroom terug aan het stroomnet. Vrijwel alle omvormers schakelen vanzelf weer aan op het moment dat de piek voorbij is. Hoe lang de tijdelijke uitval duurt, varieert van enkele minuten tot enkele uren.
- Zie ook: wat is een omvormer?
Hoe kan ik zien of mijn zonnepanelen soms uitvallen?
Als je zonnepanelen op zonnige momenten tijdelijk 0 kWh stroom opwekken, kun je ervan uitgaan dat er sprake is van tijdelijke uitval. Om te achterhalen of dit weleens gebeurt en hoe groot het probleem is, heb je de data nodig van je opgewekte stroom, liefst per kwartier.
Kijk naar de opbrengsten van een zonnige dag. Zie je op het hoogtepunt van de stroomopbrengst een gat in de grafiek, waarin 0 kWh is opgewekt? Grote kans dat de omvormer op dat moment tijdelijk afschakelde vanwege stroomfile.
Let op: terugleverproblemen kunnen ook voorkomen als de zonnepaneleninstallatie niet goed is aangesloten of als er een technisch mankement is. Het is belangrijk dat een installateur dit uitsluit.
Hoeveel stroom en geld loop ik mis als mijn omvormer uitschakelt?
Hoeveel stroom je precies misloopt, is afhankelijk van het aantal zonnepanelen, de ligging, het vermogen, en het weer. Hieronder een fictieve voorbeeldcasus ter indicatie.
Voorbeeld
Stel je omvormer schakelt gedurende een kwartier uit op een moment dat de zon maximaal schijnt. Je hebt 10 panelen op je dak van 400 wattpiek (Wp) = 4 kilowattpiek (kWp). Dan loop je in één kwartier 1 kilowattuur (kWh) aan opwek mis.
Als je meer opwekt dan je zelf verbruikt, krijg je in 2023 tussen de 5 en 11,5 cent per kilowattuur terug van je energieleverancier (afhankelijk van je leverancier).
Kom je niet aan terugleveren toe, omdat je meer verbruikt dan je opwekt? Dan scheelt het je volgens de laatste tarieven zo’n 30 tot 42 cent per kWh.
Kortom: bij een kwartier uitval loop je 1 kWh uur mis. In euro's uitgedrukt betekent dat tussen de 5 à 42 cent.
Als je zonnepanelen slechts een paar korte momenten per jaar uitschakelen, loop je in dit geval weinig mis. Bij een dynamisch energiecontract kan het zelfs gunstig zijn, als de stroomprijzen op zonnige dagen negatief zijn. Is de uitval structureel, dan heeft dat een groter effect op je stroomopbrengst.
Wat kan ik doen als mijn omvormer regelmatig uitvalt?
- Laat een installateur controleren of de zonnepanelen goed zijn geïnstalleerd en of de omvormer op de juiste manier gedimensioneerd is. Dat laatste betekent tussen welke minimale en maximale vermogens de omvormer werkt. Ook kan een dikkere en kortere kabel tussen de omvormer en meterkast helpen. Download hier 6 tips voor installateurs.
- Intensiveer je energiegebruik op momenten dat je zonnepanelen veel stroom opwekken. Zo verbruik je zo veel mogelijk van de eigen opgewekte stroom. Zet bijvoorbeeld de wasmachine aan en laad de elektrische auto op als het zonnig is. Op deze manier profiteer je maximaal van je zonnepanelen en is de kans klein dat de omvormer op dat moment uitvalt. Met de Eklok van Stedin bekijk je gemakkelijk wanneer het een goede tijd is om stroom te gebruiken.
Eventueel kun je ook een melding maken bij de netbeheerder. Dat betekent helaas niet dat de netbeheerder op korte termijn met een oplossing komt, maar dan is hij wel op de hoogte. De netbeheerder is niet aansprakelijk voor terugleverproblemen, maar ze werken wel aan verzwaring van de elektriciteitsnetten. Bekijk hier wie je netbeheerder is.
Hoe groot is het stroomfile-probleem in Nederland?
Hoe groot het probleem op dit moment precies is of gaat worden, is niet bekend. Netbeheerders kunnen uit de slimme meters van bewoners niet aflezen of hun panelen weleens afslaan.
Op straatniveau kunnen ze wel zien of er sprake is van spanningsproblemen. Op afstand kunnen ze uit sommige elektriciteitskastjes in straten aflezen of de netspanning te hoog of te laag is. Daardoor hebben ze in beeld op welke plekken netverzwaring op korte termijn nodig is.
De netbeheerders zijn inmiddels gestart om wijk voor wijk alle netten te verzwaren. Het zal nog jaren duren voordat dat overal gebeurd is.
Postcodechecker
Wil je achterhalen of er spanningsproblemen zijn gesignaleerd op het elektriciteitsnet in je buurt? Als je woont in het werkgebied van Enexis, Liander of Stedin, kun je dat op hun websites checken. Hier kun je zien wie je netbeheerder is.
Overige vragen over zonnepanelen en drukte op het stroomnet
Wanneer gaat de netbeheerder mijn net verzwaren?
Netbeheerders gaan wijk voor wijk de netten in de straten verzwaren. Dat betekent dat de kabels in de grond en elektriciteitshuisjes op straat vernieuwd worden. Dit doen de netbeheerders in afstemming met gemeenten en grondeigenaren. Het zal nog jaren duren voordat de netten overal vernieuwd zijn. Zodra je wijk aan de beurt is, ontvang je een brief met daarin de details wanneer er wat gaat gebeuren.
Hebben mijn zonnepanelen invloed op de zonnepanelen van mijn buren (en andersom)?
Ja, dat kan, maar het hoeft niet. Net als de andere huizen in de straat, ben je aangesloten op de hoofdkabel in de straat. Je levert allemaal terug via dezelfde kabel. Als er veel zonnepanelen in de straat zijn en het net daar niet op berekend is, dan kan op zonnige dagen de spanning te hoog oplopen. Afhankelijk van waar je op de kabel zit, schakelt je omvormer dan af.
Daalt de spanning daarmee genoeg, dan kan het zijn dat de buren wel blijven terugleveren en jij niet of andersom. Jouw opgewekte stroom kan dus invloed hebben op die van je buur.
Met stroomverbruik werkt het hetzelfde. Als jij veel groene stroom opwekt en je buur laadt de elektrische auto op, dan neemt de spanning op de gezamenlijke kabel af. Je buur gebruikt dan dus jouw opgewekte energie. Op deze manier breng je lokaal het energiegebruik en de -opwek in balans en gaat er niks verloren.
Is het nog raadzaam om zonnepanelen aan te schaffen?
Investeren in zonnepanelen is nog steeds rendabel, ook als ze op sommige zonnige dagen voor een korte periode uitgeschakeld worden. De rest van het jaar profiteer je nog gewoon. Zie ook het artikel: Salderen en de terugverdientijd van zonnepanelen
Wat is een omvormer?
De omvormer is een elektronisch apparaat dat meestal in je huis of schuur hangt. De omvormer vormt de energie uit de zonnepanelen om naar stroom op het juiste voltage, frequentie en spanning. De stroom die direct van de zonnepanelen afkomt, is namelijk niet rechtstreeks in huis te gebruiken.
