Is kernenergie duurzaam?
Bij het opwekken van energie in kerncentrales wordt geen CO₂ uitgestoten. Daarom zien sommige partijen het als een oplossing in de strijd tegen klimaatverandering. Maar dat betekent niet dat kernenergie ook een duurzame en hernieuwbare energiebron is. HIER is geen voorstander van kernenergie. Onze oprichter en ‘klimaatcoryfee’ Sible Schöne legt uit hoe het precies zit met de duurzaamheid van kernenergie.
Uranium is niet hernieuwbaar, maar er is wel veel van
Kerncentrales draaien op uranium en dat is een eindige grondstof, net zoals de fossiele brandstoffen olie, kolen en gas. Maar er is nog heel veel uranium nog beschikbaar, dus dat is niet het probleem.
Is jouw groene stroom wel écht groen?
Niet alle groene stroom is écht groen. Met de groene stroom checker controleer je snel & makkelijk waar jouw stroom vandaan komt!
Ontdek snel waar jouw groene stroom vandaan komt!
Drie voorwaarden
De afgelopen vijftig jaar is er veel discussie geweest over de vraag of kernenergie duurzaam is. Het zal misschien veel mensen verbazen, maar verschillende milieuorganisaties hebben in het verleden aangegeven onder welke voorwaarden ze kernenergie aanvaardbaar vinden. Dat zijn er kort gezegd drie.
1. Geen ongelukken waarbij een gebied onbewoonbaar wordt
De eerste voorwaarde is dat er geen groot ongeluk mag gebeuren waarbij een hele streek onbewoonbaar wordt. Voorstanders van kernenergie vinden dat dat zo is als de kans op een groot ongeluk heel erg klein is, minder dan één op de miljoen of tien miljoen per jaar.
Tegenstanders accepteren deze redenering niet en vinden alleen kerncentrales aanvaardbaar, waarbij een groot ongeluk op fysieke gronden onmogelijk is. Dat heet een inherent veilige centrale. Dergelijke centrales zijn op papier mogelijk, maar in de praktijk zijn ze er na vijftig jaar discussie nog steeds niet.
2. Levensduur van radioactief afval
De tweede voorwaarde gaat over radioactief afval dat eeuwenlang gevaarlijk blijft. Voorstanders van kernenergie vinden dat dit oplosbaar is als we het ver weg stoppen in zoutkoepels of diepe rotsformaties. Tegenstanders vinden het alleen aanvaardbaar als de levensduur van het radioactief afval te overzien is, daarbij kun je denken aan een opslagperiode van honderd jaar. Minor detail: dit is natuurkundig gezien onmogelijk. Ook op dit terrein is de afgelopen vijftig jaar geen voortgang geboekt.
3. Relatie met kernwapens
Derde punt is de relatie met kernwapens. Een land dat uranium geschikt kan maken voor een kerncentrale – via ultracentrifuges - heeft de sleuteltechniek in handen om een atoombom te maken.
In Almelo staat een dergelijke fabriek. Nederland heeft dat risico van kernenergie in de praktijk ervaren toen de Pakistaanse kernenergiedeskundige Khan in de jaren zeventig - toen hij in Almelo werkte - het ontwerp van een dergelijke centrifuge heeft gestolen. Door deze diefstal beschikt Pakistan over een atoombom en doordat hij de kennis heeft doorverkocht aan Noord-Korea en Iran werken deze landen er (mogelijk) ook aan.
Een nieuwe kerncentrale in Nederland zal niet leiden tot een verdere verspreiding van kernwapens, maar als kernenergie wereldwijd een belangrijke rol gaat spelen bij de aanpak van het klimaatprobleem wordt het wel een belangrijk aandachtspunt.
Ontwikkeling van kerncentrales
Door de patstelling tussen voor- en tegenstanders van kernenergie heeft de ontwikkeling van kerncentrales in Europa behoorlijk stil gelegen. In Europa zijn op dit moment vier kerncentrales in aanbouw: in Finland, Slowakije, Frankrijk en Engeland. De ontwikkeling en bouw van al deze centrales duurt langer dan de verwachtte tien jaar. De Finse reactor is al sinds 2003 in ontwikkeling en waarschijnlijk in 2023 klaar. De Engelse reactor is sinds 2011 in ontwikkeling en waarschijnlijk afgerond in 2027.
Kernenergie zal de CO₂-uitstoot dus niet op een korte termijn kunnen verminderen. Alleen in China worden kerncentrales binnen budget en projectplanning gerealiseerd – zij zouden ze in Nederland kunnen bouwen. De centrales van China voldoen echter weer niet helemaal aan de Europese kwaliteitseisen.
Wat kan de bijdrage van kernenergie zijn in Nederland?
Tot slot nog een rekensom, om duidelijk te maken waar we het précies over hebben. Een nieuwe kerncentrale wordt naar verwachting ongeveer drie keer zo groot als de huidige kerncentrale in Borssele. Daarmee kan in ongeveer 10 procent van ons huidige stroomverbruik worden voorzien. Het stroomverbruik is een kleine 20 procent van het totale energiegebruik. Dat betekent dat een nieuwe kerncentrale kan voorzien in ongeveer 2 procent van onze totale vraag naar energie (en dus ook ongeveer 2 procent van de uitstoot van CO₂).
Dat is niet niks, maar laten we de discussie over nieuwe kerncentrales ook niet groter maken dan hij is.
