Wat is een energie-initiatief of energiecoöperatie?
Een lokaal energie-initiatief of energiecoöperatie is een groep inwoners van een gemeente die samen hun dorp, stad of wijk willen vergroenen. Daarom slaan ze de handen ineen met buurtgenoten en starten ze een 'energie-initiatief' of ‘energiecoöperatie’.
Steeds meer enthousiaste mensen verenigen zich in zulke lokale initiatieven en maken samen impact. Het aantal burgercoöperaties groeit hard, net als het aantal projecten dat ze realiseren. In bijna alle Nederlandse gemeenten zijn al groepen burgers actief. In 2023 tellen we meer dan 700 energiecoöperaties, met samen meer dan 120.000 leden.
In dit artikel:
Wat doen energiecoöperaties of energie-initiatieven precies?
De meeste wekken zonne-energie op, bijvoorbeeld met zonnepanelen op het dak van een school of een stuk land in de buurt. Sommige coöperaties realiseren een eigen windmolen voor de wijk, andere richten zich op bijvoorbeeld energie uit biomassa.
Ook werken veel energie-initiatieven aan energie besparen met de buurt, gezamenlijke inkoop van zonnepanelen of isolatiemateriaal, en elektrische deelauto’s. De koplopers zoeken zelfs duurzame alternatieven voor het gebruik van aardgas in de wijk. Ze maken samen met wijkbewoners en gemeente plannen over hoe hun wijk van het gas af kan. Zo zijn de eerste coöperatieve buurtwarmtenetten al aangelegd.
De energiecoöperaties in Nederland zijn echte voorlopers en een belangrijke schakel in de energietransitie. De enthousiaste mensen achter deze initiatieven (vaak vrijwilligers) nemen het heft in eigen handen om Nederland te verduurzamen.
Vaak hebben ze de wens om zelf te bepalen waar hun energie vandaan komt en daarbij onafhankelijk te zijn van een (commerciële) leverancier. Ze stimuleren de lokale economie door de opbrengsten van de energieprojecten te investeren in de lokale gemeenschap, bijvoorbeeld voor een opknapbeurt van het zwembad. Of door te investeren in nieuwe energieprojecten, met de hulp van lokale bedrijven.
Energie-initiatief vs. energiecoöperatie
Een groep dorps- of stadsinwoners die samen aan de slag willen met duurzame energie noemen we in het algemeen een energie-initiatief. Maar om als club mensen samen energie op te mogen wekken, heb je een rechtsvorm nodig. Een coöperatie (niet te verwarren met een 'corporatie') is hiervoor de meest gebruikelijke. Daarom lees je ook vaak over ‘energiecoöperaties’ in plaats van ‘energie-initiatief’. Het komt op hetzelfde neer.
Een coöperatie bestaat net als een vereniging uit leden en een bestuur. De leden beslissen over de plannen van de coöperatie in een Algemene Ledenvergadering (ALV). Over nieuwe projecten, maar ook over de begroting en activiteiten van de coöperatie. Enkele energie-initiatieven zijn georganiseerd als stichting. Zij hebben dan geen activiteiten of projecten waarvan je lid kunt worden.
In 2023 tellen we in Nederland meer dan 700 energiecoöperaties met gezamenlijk meer dan 120.000 leden! Je leest er meer over in de Lokale Energie Monitor.
Lid worden van een energiecoöperatie
Doe ook mee met lokale energie. Door je aan te sluiten bij een energiecoöperatie bij jou in de buurt, help je actief mee om jouw omgeving te verduurzamen en werk je mee aan de overgang naar schone energie. Daarnaast levert het je vaak geld op.
Meestal kun je voor een paar tientjes lid worden van energiecoöperatie bij jou in de buurt, of voor een paar honderd euro mede-eigenaar worden van een zon- of windproject. Of wellicht kun je meedoen met het gezamenlijk inkopen van isolatiemateriaal of een andere energiebesparingsactie.
Het handigste is om jouw gemeente of dorp + 'energiecoöperatie' even te Googelen, of het lokale krantje in de gaten te houden. Je kunt ook kijken op dit kaartje van de Lokale Energie Monitor.
