Van het gas af met een warmtepomp: waar moet je rekening mee houden?
Met een volledig elektrische warmtepomp heb je geen aardgas meer nodig om een woning te verwarmen. Wat is een warmtepomp precies? En waar moet je rekening mee houden als je overweegt om een warmtepomp te kopen?
Wat is een warmtepomp?
Een warmtepomp is een elektrisch apparaat waarmee je energiezuinig een huis kunt verwarmen. Hij haalt warmte uit een bron, zoals de buitenlucht, de bodem of zonnecollectoren op je dak. Het apparaat gebruikt daarvoor stroom, maar op een efficiënte manier. Om de warmtepomp efficiënt te laten werken, moet een huis wel geschikt zijn. Dat betekent dat het goed geïsoleerd is, en de radiatoren of vloerverwarming op lage temperatuur kunnen werken. Verderop in dit artikel lees je hoe dit werkt.
Hoe ziet een warmtepomp eruit?
Een warmtepomp ziet er anders uit dan een cv-ketel en neemt meer ruimte in beslag. Bekijk voorbeelden van hoe een warmtepomp er binnen en buiten uitziet.
Volledig elektrisch of hybride?
Dit artikel gaat over volledig elektrische warmtepompen. Je kunt daarmee volledig van het gas af, als je ook elektrisch kookt. Er bestaan daarnaast warmtepompen die samenwerken met een cv-ketel. Die zijn in te zetten als een huis nog niet geschikt is voor een volledig elektrische warmtepomp. Bekijk hiervoor ons artikel over hybride warmtepompen.
Is jouw huis geschikt voor een warmtepomp?
Je kunt een volledig elektrische warmtepomp niet zomaar in ieder huis installeren. Een woning moet geschikt zijn voor lagetemperatuurverwarming. Anders krijg je het huis mogelijk niet warm genoeg in de winter of werkt de warmtepomp niet efficiënt, met een hoge energierekening tot gevolg. Bovendien heb je in huis ruimte nodig waar de warmtepomp geplaatst kan worden. Hieronder zetten we op een rij wat er komt kijken bij een warmtepomp.
1. Lagetemperatuurverwarming
Lagetemperatuurverwarming klinkt wellicht niet comfortabel. Het stukje 'lagetemperatuur' gaat echter niet over de temperatuur in huis, maar over de temperatuur van het water in het verwarmingssysteem. Door radiatoren in een huis met een cv-ketel stroomt water van zo'n 70-90 graden. Zo'n hoge temperatuur is bij een warmtepomp niet van toepassing. Hij werkt veel efficiënter als het water niet te ver opgewarmd hoeft te worden. In een ideale situatie komt het water niet boven de 35 graden.
Om met zo'n lage temperatuur een woning goed te kunnen verwarmen, moet een huis goed geïsoleerd zijn én de radiatoren of vloerverwarming geschikt. Bij lagetemperatuurverwarming is de temperatuur in huis constant. Daardoor wordt verwarmen op lage temperatuur als comfortabeler ervaren dan op hoge temperatuur.
Hogere temperatuur, lager rendement
De meeste warmtepompen kunnen water ook wel tot ongeveer 55 graden verwarmen. Maar als je vaak boven 35 graden uitkomt, daalt het rendement en wordt het voordeel op je energierekening kleiner. Er bestaan ook hogetemperatuurwarmtepompen die tot zelfs 80 graden verwarmen. Daarmee kun je van het gas af zonder dat je huis klaar is voor lagetemperatuurverwarming. Maar dit type warmtepompen zijn duurder in aanschaf dan een lagetemperatuurwarmtepomp en verbruiken een stuk meer stroom.
2. Goede isolatie
Voor lagetemperatuurverwarming heeft je huis goede isolatie nodig om niet te veel warmte te verliezen. Je verwarmingssysteem heeft namelijk vaak minder vermogen dan een systeem met hogetemperatuurverwarming. Je krijgt het huis dan niet warm als je te veel warmte verliest.
Daarnaast laat je een warmtepomp in het stookseizoen vaak constant aanstaan. Met lagetemperatuurverwarming duurt het langer om een kamer warm te krijgen. Even de verwarming uitzetten als je van huis of naar bed gaat is dan niet handig. Ook werkt de warmtepomp zuiniger als hij constant op een laag pitje draait, en niet steeds wisselt tussen uitstaan en hard werken. Als de verwarming constant aanstaat, is het bovendien extra belangrijk om de warmte binnen te houden.
Over het algemeen is isoleren tot energielabel B voldoende om een huis met een warmtepomp te verwarmen. Dat betekent dat je goede dak-, vloer- en gevelisolatie hebt, en HR++ glas.
3. Een geschikt afgiftesysteem
Je warmte-afgiftesysteem, zoals radiatoren of vloerverwarming, hebben voldoende capaciteit nodig om met een lage watertemperatuur de woning warm te krijgen. Over het algemeen geldt dat hoe groter het oppervlak van het systeem is, hoe meer warmte het kan afgeven. Vloerverwarming is daarom vaak geschikt, maar er bestaan ook speciale lagetemperatuurradiatoren en convectoren die op lage temperatuur werken. Ook zijn er voorbeelden van mensen die overstapten op een warmtepomp en hun radiatoren niet hoefden te vervangen.
Zelf testen of je huis er klaar voor is
Met je huidige cv-ketel kun je testen of je huis klaar is voor lagetemperatuurverwarming met een warmtepomp. Je doet dit door de watertemperatuur van de cv-ketel te verlagen. Lees hoe je de test uitvoert of bekijk hoe Theo uit Helmond het deed.
4. Goede ventilatie voor gezondheid
Bij goede isolatie hoort goede ventilatie. Door goed te isoleren en kieren te dichten, komt er steeds minder verse buitenlucht het huis binnen. Dat is de bedoeling, maar té weinig frisse lucht in huis is ongezond. Zorg dus altijd dat er goed geventileerd wordt.
Er bestaan verschillende soorten ventilatiesystemen. Met name balansventilatie met warmteterugwinning (WTW) werkt goed samen met een warmtepomp. Dat is één systeem waarin lucht uit huis wordt afgevoerd en frisse lucht wordt aangevoerd. De frisse lucht wordt verwarmd met de lucht die wordt afgevoerd. Dat balansventilatie zo goed met een warmtepomp samengaat, heeft twee redenen:
- Je bespaart energie doordat je veel minder warme lucht naar buiten blaast. Een modern systeem kan meer dan 95% van de warmte uit ventilatielucht terugwinnen en weer via de frisse lucht aan je huis afgeven. Dit betekent ook dat de radiatoren en vloerverwarming minder vermogen nodig hebben. Dat is handig als je op een zo laag mogelijke temperatuur wil verwarmen.
- Het is comfortabel als de verse lucht is voorverwarmd. Als je ventileert via het raam kun je koude tocht voelen. Zeker als er geen hete radiatoren onder het raam hangen, bijvoorbeeld omdat je vloerverwarming hebt. Met balansventilatie met WTW heb je daar nooit last van.
Dit betekent niet dat balansventilatie altijd noodzakelijk is. Er zijn ook mensen die hun huis verwarmen met een warmtepomp, zonder balansventilatie.
Lees verder over hoe je goed ventileert en welke systemen er bestaan.
5. Ruimte in en om het huis
Een volledig elektrische warmtepomp neemt zowel binnen als buiten ruimte in beslag. Hiervoor heb je ruimte nodig. Hoeveel verschilt per type warmtepomp. Bekijk het overzicht met soorten warmtepompen of de voorbeeldfoto's om daar een beter beeld bij te krijgen. Het is handig om met onderstaande zaken rekening te houden:
- Veel warmtepompen nemen binnen meer ruimte in beslag dan een cv-ketel. Het formaat varieert van een slag groter dan een flinke cv-ketel tot een flinke koelkast.
- Een volledig elektrische warmtepomp heeft een boilervat nodig voor warm water uit de douche en kraan. Dat vat is vaak smaller dan een koelkast maar ongeveer even hoog. Er bestaan ook 'all in one' warmtepompen met het boilervat erin verwerkt. Die zijn ongeveer zo groot als een koelvriescombinatie.
- Er worden ook 'monoblock' warmtepompen verkocht. De warmtepomp staat dan buiten, maar je hebt binnen nog steeds een boilervat nodig.
- De meestverkochte warmtepompen gebruiken buitenlucht als bron. Er staat dan een buitendeel in de tuin, op een dak of tegen de gevel aan. Hier moet je ruimte voor hebben. Ook heeft dit buitendeel een ventilator, en die maakt wat geluid. Omdat dit niet harder mag zijn dan 40 dB bij de erfgrens met de buren, moet je het buitendeel op voldoende afstand kunnen plaatsen. 40dB is vergelijkbaar met het volume van lichte regen.
Alternatief: een hybride warmtepomp
Naast volledig elektrische warmtepompen bestaan er ook hybride warmtepompen. Je houdt dan je cv-ketel of koopt een nieuwe, en daarnaast komt een warmtepomp te hangen. De cv-ketel zorgt voor warm douche- en kraanwater, en wordt ingeschakeld als het buiten zo koud is dat de warmtepomp je huis niet meer efficiënt kan verwarmen. Dat heeft als voordeel dat je het huis altijd warm krijgt, ook als het niet de hele winter lukt om lagetemperatuurverwarming te gebruiken. Daarnaast is er geen boilervat dat ruimte in beslag neemt.
Met een hybride warmtepomp bespaar je wel minder energie dan met een volledig elektrische warmtepomp. En je hebt nog aardgas nodig. Zeker als er bij je gemeente al plannen zijn om jouw hele buurt aardgasvrij te maken, is het handig om goed na te denken of je in een hybride warmtepomp wil investeren.
Je vindt meer informatie in ons artikel over hybride warmtepompen, waaronder een handige tool om te berekenen in hoeveel jaar jij een hybride warmtepomp zou terugverdienen.
Wat als je huis niet geschikt is - of gaat worden?
Er is voorlopig geen reden tot zorgen als jouw huis niet geschikt is voor een warmtepomp. Er zijn ook andere manieren om van het gas af te gaan, zoals met een warmtenet. Bovendien hoef je niet alleen te bedenken wat in jouw situatie een geschikt alternatief voor aardgas is. De gemeente heeft de taak om dit per wijk uit te zoeken.
Soorten warmtepompen
De ene warmtepomp is de andere niet. Verschillende soorten maken gebruik van verschillende bronnen en geven de warmte op verschillende manieren af. Hieronder vind je een overzicht van de soorten volledig elektrische warmtepompen, Voor info over warmtepompen die samenwerken met een HR-ketel op gas kun je kijken in ons artikel over hybride warmtepompen.
Lucht/waterwarmtepomp
Deze onttrekt warmte uit de buitenlucht en verwarmt hiermee het water dat door je verwarmingssysteem stroomt. Binnen in huis staat of hangt een apparaat dat ongeveer zo groot is als een koelkast, en daarnaast een extra vat om warm water op te slaan. Buiten op het dak, aan de gevel of in de tuin staat ook een apparaat om warmte mee te winnen.
Voordelen
- Dit type warmtepomp is minder duur in aanschaf dan bijvoorbeeld een warmtepomp met een bodembron of PVT-panelen op het dak. Houd rekening met een prijs van ongeveer € 10.000 na aftrek van subsidie.
- Het is niet nodig om een bron in de bodem van de tuin te graven.
Nadelen
- Het rendement is iets lager dan bij een warmtepomp met bodembron of PVT-panelen op het dak.
- Het buitendeel maakt wat geluid. Je kunt deze warmtepomp dus alleen nemen als je hem zo kunt neerzetten dat jij en je buren er geen last van hebben.
Bodem/waterwarmtepomp
Dit type gebruikt de grond als bron en verwarmt water in je leidingen. De bodem is het hele jaar door ongeveer 10-12 graden. Daar kan een warmtepomp heel efficiënt warmte uit halen, zelfs als het buiten vriest.
Het deel van de warmtepomp dat warmte wint, zit buiten in de grond ingegraven. Vaak zijn dat leidingen die verticaal ongeveer 75 tot 150 meter diep worden ingegraven. Het is ook mogelijk om een horizontaal buizensysteem enkele meters diep in te graven. Dit kost meer ruimte in de tuin.
Voordelen
- Het rendement is bij een bodem/waterwarmtepomp erg hoog.
- Omdat je geen buitendeel met ventilator hebt, is er geen kans op geluidsoverlast.
- Je kunt met dit systeem ook koelen, zonder dat het veel stroom kost.
- De bodembron gaat lang mee.
Nadelen
- Een bodem/waterwarmtepomp is duurder dan een lucht/waterwarmtepomp. Dat komt met name doordat het ingraven van het buitendeel van de installatie een flinke klus is. Een prijsindicatie is ongeveer € 20.000 na aftrek van subsidie.
- Je hebt ruimte nodig om het buitendeel in te graven. Tijdens de werkzaamheden gaat je tuin mogelijk op de schop.
Warmtepomp met PVT-panelen op je dak
Om water in de leidingen te verwarmen, gebruikt deze warmtepomp zonnewarmte uit speciale panelen die op je dak liggen. Normale zonnepanelen worden PV-panelen genoemd, dit staat voor 'photovoltaic'. de 'T' in PVT-panelen staat voor 'thermisch'. Met deze zonnewarmtepanelen wek je dus stroom op én ze dienen als warmtebron voor de warmtepomp.
Voordelen
- Met PVT-panelen heb je geen buitendeel van de warmtepomp dat geluid maakt.
- Als je nog geen zonnepanelen hebt, kun je alles in één keer regelen.
Nadelen
- Een warmtepomp met PVT-panelen is duurder dan een lucht/waterwarmtepomp. Een prijsindicatie is ongeveer € 20.000 na aftrek van subsidie.
- Je hebt een groot dakoppervlak nodig om genoeg warmte op te wekken met de panelen.
Lucht/lucht warmtepomp
Ook een airconditioning met een binnen- en buitendeel kan (vaak) verwarmen. Dit heet ook wel een lucht/luchtwarmtepomp. Net als bij een lucht/waterwarmtepomp staat er buiten een deel met een ventilator dat de buitenlucht als warmtebron gebruikt. Deze warmtepomp maakt daar echter geen warm water van, maar warme lucht. Vaak is dit vooral geschikt om een enkele ruimte mee te verwarmen, maar er bestaan ook systemen voor meerdere kamers. Deze warmtepomp staat ook wel bekend als een split airco.
Voordelen
- Een lucht/luchtwarmtepomp is goedkoper in aanschaf dan een andere warmtepomp. Je kunt ze krijgen vanaf ongeveer € 2500 inclusief installatie. Je kunt er geen subsidie op krijgen.
- Doordat er warme lucht in de kamer wordt geblazen, krijg je die sneller warm dan met vloerverwarming of lagetemperatuurradiatoren. Handig als je weinig thuis bent.
Nadelen
- Een lucht/luchtwarmtepomp kan geen tapwater verwarmen. Als je van het gas af wil, heb je dus nog een ander elektrisch apparaat nodig, zoals een elektrische boiler. En als je zo'n apparaat veel gebruikt, is dat duurder dan tapwater verwarmen met aardgas.
- Je ervaart een ander soort comfort dan met radiatoren of vloerverwarming, omdat er constant lucht verplaatst. Sommige mensen hebben hier geen last van, anderen vinden het minder comfortabel.
- Zowel het binnen- als buitendeel maken wat geluid. Sommige mensen ervaren dat als storend, anderen hebben er geen last van.
Kosten en besparing van een warmtepomp
Een warmtepomp is een flinke investering, en de prijzen lopen per situatie behoorlijk uiteen. Er zijn veel merken en modellen warmtepompen met verschillende vermogens. En de aanleg is op de ene plek ingewikkelder dan op de andere. Tegelijk ga je in een goed geïsoleerd huis met een geschikt afgiftesysteem energie besparen. Daardoor verdien je, afhankelijk van je situatie, de warmtepomp volledig of deels terug.
Kosten
Hieronder vind je een indicatie van prijzen voor verschillende soorten warmtepompen*, die in de praktijk hoger of lager kunnen uitvallen. Van het bedrag is eventuele subsidie al afgetrokken. Let op: de aanpassingen aan je huis, zoals isolatie en radiatoren of vloerverwarming, zijn niet meegenomen.
| Lucht/waterwarmtepomp | € 10.000 |
| Bodem/waterwarmtepomp | € 20.000 |
| Warmtepomp met PVT-panelen | € 20.000 |
| Lucht/luchtwarmtepomp | Vanaf € 2500 |
*bron: Milieu Centraal
Besparing
Met een warmtepomp bespaar je op de energierekening. Dat komt door het rendement van de warmtepomp en de prijs van stroom en gas. Hieronder lees je hoe dit zit.
De SCOP oftewel het rendement
Een warmtepomp haalt 'gratis' warmte uit een bron zoals de buitenlucht of bodem. De warmtepomp gebruikt daarbij stroom, maar dit kost minder dan wanneer je een cv-ketel op aardgas stookt. In een goed werkend systeem met een warmtepomp gebruik je over een heel jaar gemiddeld ongeveer 1 kWh stroom om 4 kWh warmte te maken voor je verwarming en tapwater. Dit kun je ook uitdrukken als een Seasonal Coefficient of Performance (SCOP) van 4. Bij een SCOP van 4 wordt dus 4 keer zoveel warmte door de warmtepomp geleverd als dat er aan stroom in gaat.
De prijs van stroom en gas
Aardgas betaal je aan je energieleverancier in kubieke meter (m3). Stroom betaal je in kiloWattuur (kWh). Een m3 aardgas is ruim drie keer zo duur als een kWh stroom. Toch is stroom per hoeveelheid energie duurder dan aardgas. In een m3 aardgas zit namelijk ongeveer 9,5 kWh energie. Met deze gegevens én de SCOP van een warmtepomp, kun je nu uitrekenen wat voordeliger is.
Hieronder kun je een voorbeeldberekening bekijken voor een huis dat nu 1000 m3 aardgas gebruikt. Met een warmtepomp zou hier jaarlijks € 790 bespaard worden. De warmtepomp is in 13 jaar terugverdiend als de cv-ketel nog goed werkte. Als de cv-ketel aan vervanging toe was, heeft de extra investering voor een warmtepomp een terugverdientijd van 10 jaar.
Voorbeeldberekening besparing warmtepomp
We gaan bij dit voorbeeld uit van:
- Een huis dat klaar is voor lagetempertuurverwarming
- Jaarlijks 1000 m3 aardgasgebruik
- Een aardgasprijs van € 1,45 per m3
- Een stroomprijs van € 0,40 per kWh
De berekening is dan:
- Uit 1000 m3 aardgas haal je met een cv-ketel ongeveer 9500 kWh energie. Dit is wat je nodig hebt voor verwarming en tapwater. Dit kost jaarlijks € 1450.
- Met een warmtepomp en een SCOP van 4, gebruik je 2375 kWh om 9500 kWh energie in huis te krijgen. Dit kost jaarlijks € 950.
- Je bespaart ook nog de vaste kosten van de gasaansluiting. Die zijn in 2023 gemiddeld € 290 voor het hele jaar.
- Je betaalde dus jaarlijks € 1450+ € 290 = € 1740 voor het verwarmen en tapwater met aardgas. Je betaalt met de warmtepomp € 950. Dat is een jaarlijkse besparing van € 790.
- Als je voor de warmtepomp na aftrek van subsidie € 10.000 hebt betaald, heb je een terugverdientijd van 13 jaar.
- Als je cv-ketel aan vervanging toe is, kun je de kosten voor een nieuwe aftrekken van de investering in een warmtepomp. Als een nieuwe cv-ketel € 2000 zou kosten, wordt de terugverdientijd van een warmtepomp 10 jaar.
Laag verbruik, langere terugverdientijd
De uiteindelijke besparing en terugverdientijd verschilt per situatie. Doorgaans wordt de terugverdientijd korter als je gasverbruik hoger is, mits je woning wel op lage temperatuur verwarmd kan worden. Als je gasverbruik al heel laag is, wordt de besparing kleiner en zal het ook langer duren om een warmtepomp terug te verdienen. Op onze website vind je een tool die je helpt om de terugverdientijd van een hybride warmtepomp eenvoudig te berekenen.
Daarnaast heeft Milieu Centraal een handige check waarmee je een idee krijgt van wat een lucht/water-, bodem/water- of hybride warmtepomp voor jouw huis zou kosten.
Combinatie met zonnepanelen soms extra voordelig
Als je zonnepanelen hebt die meer opwekken dan je nu verbruikt, lever je nu stroom terug aan het elektriciteitsnet. Hiervoor krijg je een terugleververgoeding van je energieleverancier, en die is lager dan de prijs die je normaal betaalt als je stroom moet inkopen. Als je deze stroom gebruikt voor je warmtepomp, hoef je geen stroom in te kopen tegen normaal tarief, maar gebruik je de stroom waar je zelf relatief weinig geld voor zou krijgen. Dit maakt het gebruik van je warmtepomp extra voordelig en de terugverdientijd korter. Als je nog geen zonnepanelen hebt en je kunt er voldoende kwijt, is het daarom voordelig om er zoveel neer te leggen dat ze ook genoeg opwekken voor je warmtepomp. Als je dak al vol ligt en je wekt niet meer op dan je zonder warmtepomp verbruikt, haal je uit de combinatie met zonnepanelen geen extra voordeel.
Hoe dit precies werkt, gaat wel veranderen. Je mag nu namelijk alle stroom die je opwekt en niet direct zelf gebruikt aan het elektriciteitsnet terugleveren, en dezelfde hoeveelheid later weer gratis afnemen als je meer nodig hebt dan je opwekt. Dit kan door de 'salderingsregeling'. Deze wordt de komende jaren afgebouwd, maar ook dan blijven zonnepanelen voordelig.
Subsidie voor warmtepompen
De overheid wil graag dat meer mensen gas gaan besparen met een warmtepomp. Je krijgt daarom op veel modellen subsidie. Het bedrag varieert van € 750 tot € 5000. Goed om te weten: op lucht/luchtwarmtepompen wordt geen subsidie gegeven.
Voor- en nadelen van een warmtepomp
Voordelen
- Het is een bewezen technologie, zo wordt het in veel landen als Duitsland en Japan al grootschalig toegepast.
- Het is duurzaam, er is relatief weinig stroom nodig om een huis te verwarmen. Het is wel belangrijk om groene stroom te gebruiken.
- Bij een warmtepomp hoort goede isolatie, en dit is comfortabel. Warm in de winter en koel in de zomer.
- Prettige en constante manier van verwarmen.
- Heb je ook vloerverwarming? Geen koude voeten.
- Een warmtepomp kan in sommige gevallen ook koelen, handig in de zomer.
- Je kan dit doen voor je eigen woning en zo je eigen plan trekken op weg naar aardgasvrij.
Nadelen
- De (isolatie)maatregelen en aanschaf van een warmtepomp zijn vrij prijzig.
- Geschikte isolatie en vloerverwarming of radiatoren zijn nodig voordat een warmtepomp efficiënt werkt. Als je dit nog moet regelen, kan dat ingrijpend zijn.
- Met lagetemperatuurverwarming is het niet mogelijk om de temperatuur zomaar een graadje bij te stellen, dat kan wennen zijn.
- Een warmtepomp en alle bijbehorende onderdelen nemen ruimte in beslag.
- Sommige warmtepompen maken geluid. Hoeveel, dat varieert per model. Er bestaan wel omkastingen die het geluidsniveau verlagen.
De techniek uitgelegd
Een warmtepomp haalt warmte van buiten en gebruikt deze warmte voor verwarming en warm water. Buiten is de temperatuur gemiddeld 15 graden, maar om een goed geïsoleerd huis warm te krijgen, moet de temperatuur die de warmtepomp levert zo’n 35 tot 50 graden zijn. Hoe dat werkt leggen we uit in de volgende stappen, met als voorbeeld een lucht/waterwarmtepomp.
1. Een warmtepomp bestaat uit een binnen- en buitengedeelte. De lucht stroomt door het buitengedeelte van de warmtepomp.
2. In het buitendeel van de warmtepomp zit een vloeistof met een heel laag kookpunt. De buitenlucht is relatief warm, zelfs in de winter, en geeft zijn warmte af aan de vloeistof. De vloeistof gaat koken en verdampt.
3. De damp wordt opgevangen in het binnengedeelte van de warmtepomp. Daar wordt het 'samengeperst' met een compressor waardoor de temperatuur stijgt tot 40 graden. Bijna alle elektriciteit die een warmtepomp verbruikt, wordt gebruikt in dit proces.
4. Vervolgens wordt de samengeperste warmte overgedragen aan de centrale verwarming van je huis. De warmte wordt eerst opgeslagen in een (buffer)vat. Van daaruit wordt het door je huis verspreid via speciale radiatoren of wand- en vloerverwarming, net zoals je cv-ketel dat nu doet.
5. Als de warmte is afgegeven aan de centrale verwarming, stroomt de afgekoelde vloeistof weer naar het buitendeel van de warmtepomp. Hier begint het proces weer bij stap 1.
Ervaringen met warmtepompen
In Nederland zijn al veel warmtepompen geïnstalleerd. Zowel in bestaande bouw als nieuwbouw. Er zijn daardoor al behoorlijk wat woningeigenaren die al jaren weten hoe het is om een warmtepomp te hebben. Over het algemeen zijn hun ervaringen positief: zeven op de tien gebruikers geven het apparaat op z’n minst een 8. Net zoveel mensen geven aan in een volgend huis weer een warmtepomp te nemen. Uiteraard is niet iedereen tevreden: 5 procent beoordeelt hun warmtepomp met een onvoldoende. Wil je hier meer over lezen? Download het rapport dat in opdracht van Milieu Centraal werd gemaakt.
Bekijk ervaringsverhalen
HIER verzamelde verhalen van mensen met verschillende soorten warmtepompen. Ze delen daarin wat het voor hen inhield om over te stappen en wat het kostte. Bekijk de video's van bijvoorbeeld Marcel uit Zwolle en Gerrit en Dinke hieronder of bezoek de pagina met ervaringsverhalen.
