Grootschalige batterijopslag kan zonder netverzwaring bijdrage zonneparken bijna verdubbelen

Een forse versnelling van de uitrol van hernieuwbare opwek is mogelijk door gebruik te maken van batterijen bij de huidige en geplande zonneparken. Dat concludeert CE Delft in een studie naar de betekenis van batterijopslag voor de inpassing van zon in het energiesysteem. We lichten de belangrijkste punten uit.

Batterijen kunnen verlichting bieden bij de netproblematiek, doordat projecten voor zon met batterij een kleinere netaansluiting nodig hebben. Daarnaast kunnen batterijen bescherming bieden tegen prijsrisico’s, omdat de elektriciteit niet meer op hetzelfde tijdstip geleverd hoeft te worden als het wordt opgewekt.

Gericht beleid

Met gericht beleid kan 5,5 GW aan batterijen rendabel geplaatst worden. Daardoor kan nog eens 7,5 GWp extra aan zonnepanelen aangesloten worden, zonder netverzwaring. Ter vergelijking, in 2021 stond er ongeveer 9 GWp aan grootschalig zon.

Deze extra zonnepanelen zorgen ervoor dat er 5 TWh additionele hernieuwbare opwek 5 à 10 jaar eerder gerealiseerd kan worden. Dit verlaagt de elektriciteitsprijs en levert 1,6-2,2 Mton/jaar CO2-besparing op.

Batterijen bij zonneparken worden echter niet voor 2030 rendabel zonder aanvullend beleid. Het is niet doeltreffend om alle batterijen te stimuleren met algemeen beleid voor batterijen, omdat dit ook batterijen stimuleert die al rendabel waren. Dit zijn met name batterijen die bijdragen aan balancering van het net. De verwachting is dat deze de komende jaren op grote schaal kunnen worden toegepast.

De studie pleit ervoor om gericht beleid te ontwikkelen dat alleen het beoogde type batterijen in de beoogde toepassing stimuleert. Dat kan bijvoorbeeld een investeringssubsidie zijn met strenge randvoorwaarden.

Buurtbatterijen

In de studie is ook gekeken naar de mogelijkheden van buurtbatterijen. Buurtbatterijen zouden een belangrijke rol kunnen spelen in het lokaal afstemmen van vraag en aanbod. De buurtbatterij komt echter als minst rendabele optie uit het onderzoek omdat er geen voordeel te halen is uit extra inkomsten van de decentrale plaatsing. De buurtbatterij heeft het nadeel van hogere aanschafkosten als gevolg van de kleine schaalgrootte. Als buurtbatterijen gewenst zijn is er aanvullende beleid of een nieuwe decentrale markt nodig.

Garanties van Oorsprong

De studie wijst er ook op dat tijdsgebonden Garanties van Oorsprong (GvO’s) de businesscase van batterijen sterk ten goede kan komen. Door GvO’s uit te geven op uur- of kwartierbasis wordt het mogelijk om vraag en hernieuwbare opwek nauwkeuriger te matchen. GvO’s voor uren met overvloedige hernieuwbare opwek zullen hierdoor minder waard worden, terwijl GvO’s voor uren met weinig of geen hernieuwbare sterk in prijs zullen stijgen.

Op dit moment doet CertiQ – verantwoordelijk voor de uitgifte van GvO’s - een eerste proef met dergelijke tijdgebonden certificaten. Ook heeft de Tweede Kamer het ministerie van EZK gevraagd de haalbaarheid van GvO’s op uur- of kwartierbasis te onderzoeken.