Onderzoek: Hoe kunnen energiecoöperaties bijdragen aan de energietransitie en wat is daarvoor nodig?

Dit onderzoek geeft antwoord op de onderzoeksvraag: Wat is de huidige bijdrage van energiecoöperaties gericht op financiële participatie en mede-eigenaarschap aan de energietransitie, welke bijdrage kunnen zij potentieel leveren en onder welke voorwaarden kunnen zij dit potentieel realiseren?

Uit de literatuurstudie en het empirisch onderzoek blijkt dat energiecoöperaties een niche vormen binnen de Nederlandse energietransitie en een rol innemen als lokale, duurzame tegenhanger van het huidige fossiele regime. Energiecoöperaties worden geïnitieerd door burgers, zijn vaak actief in de eigen woonomgeving en streven vaak energiebesparing of lokale opwekking van hernieuwbare energie na als maatschappelijke doelstellingen. Hun toegevoegde waarde ligt in de sterke lokale binding van de organisaties, al wordt deze kracht nog weinig actief ingezet. Belangrijk is dat deze lokale binding in elk geval niet ingezet dient te worden als draagvlakinstrument. De potentie van de coöperaties komt tot uiting in drie mogelijke rollen die zij in de toekomst (verder) kunnen vervullen, namelijk als energieproducent, initiator van nieuwe experimenten, bemiddelaar tussen partijen en/ of als coördinator van de spelregels in het energiesysteem (metagovernor).

De voorwaarden die gerealiseerd moeten worden om de coöperaties te ontwikkelen zijn afhankelijk van de rol die zij (willen) gaan vervullen. Er is geen standaardformule die succes kan garanderen om de potentie van de energiecoöperaties te doen ontluiken. Wel is duidelijk dat keuzes nodig zijn, zowel intern als extern, bijvoorbeeld in de vorm van eenduidig overheidsbeleid met daarin de rol van energiecoöperaties en de weg naar een duurzame samenleving. Intern is organisatieontwikkeling van de energiecoöperaties de eerste stap richting het waarmaken van coöperatieve potenties binnen het bestaande speelveld.