Ontbossing: de gevolgen & oplossingen
Ontbossing heeft grote gevolgen voor onze natuur. Hoe meer bomen we kappen hoe meer CO2 er vrijkomt en hoe sneller de aarde opwarmt. Ontbossing heeft dus een directe invloed op het klimaat.
Hoe werkt een boom?
Bomen halen CO₂ uit de lucht en zetten die om in zuurstof. De zuurstof geven ze weer af aan de lucht. Mens en dier leven van zuurstof, zetten die zelf weer om in CO₂ en ademen die uit. In principe is dit dus een circulair systeem, wat eeuwig door kan blijven gaan en tot nu toe prima heeft gewerkt. Maar er moeten natuurlijk wel genoeg bomen zijn om al die CO₂ die wij uitstoten, uit de lucht te kunnen blijven filteren.
Wat gebeurt er als een boom verbrandt?
De CO₂ die een boom uit de lucht opslaat, blijft daar voor altijd in opgeslagen. Als hout verbrandt, komt deze CO₂ weer in de lucht terecht. Bomen houden bovendien veel water vast in hun wortels. Als deze wortels met de bomen mee verdwijnen, stroomt het water in de omgeving weg. Daardoor worden droge periodes nog droger en de branden die dit veroorzaakt nog heviger.
Bosbranden
Mede door de opwarming zien we overal in de wereld bosbranden. Deze zorgen nu al voor 20 – 30% extra CO2-uitstoot, bovenop de uitstoot van fossiele brandstoffen. Op veel plekken is dat een tijdelijk verschijnsel en groeit er weer bos aan. Dit kan door verdere opwarming wel veranderen.
Verder worden elk jaar enorme stukken bos bewust platgebrand om plaats te maken voor landbouwgronden. Dit gaat met name ten koste van tropisch regenwoud. Ook de toenemende productie van biobrandstoffen versterkt dit proces, omdat voor de productie van de energiegewassen ook extra grond nodig is.
Houtkap in Europa
In Europa wordt op dit moment ongeveer ongeveer 500 miljoen m3 hout geoogst voor de productie van hout en papier en 20 miljoen ton voor brandhout. Daarnaast wordt er 120 miljoen hout geoogst door kleine boseigenaren voor brandhout. Tegelijkertijd groeit er meer hout aan, ruim 800 miljoen m3/jaar. De hoeveelheid bos in Europa neemt dus toe. Al dat brandhout is op dit moment goed voor ongeveer 60% van alle hernieuwbare energie in Europa, of zo'n 7% van het totale energiegebruik.
Kan ik zelf iets doen?
Je kunt heel veel doen, zowel dicht bij huis als wat verder weg. Kijk eens op de site van het Nationaal Bossenfonds, plant een boom via Trees For All of koop je eigen stukje bos via dit Woudfunding-project. Voor het Amazonegebied kun je bijvoorbeeld terecht bij One Tree Planted, maar een minuutje Googlen geeft je nog veel meer opties.
Voorkomen van ontbossing
Het voorkómen van ontbossing, of dat nou door houtkap, ten behoeve van landbouw of door bosbranden wordt veroorzaakt, kan een belangrijke bijdrage leveren aan het verminderen van de CO2-uitstoot. Door ontbossing van natuurlijke bossen te voorkomen, blijven ook veel leefgebieden robuust, zodat minder plant- en diersoorten zullen uitsterven en biodiversiteit behouden blijft.
Waarom is het zo belangrijk dat er bomen geplant worden?
De aanleg van nieuw bos (of het ontstaan van nieuw bos op natuurlijke wijze in gebied dat eerder bosrijk was) draagt ook bij aan de aanpak van het klimaatprobleem. Nieuw bos kan ook bijdragen aan het herstel van biodiversiteit of aan meer houtproductie. Op sommige plekken kan herbebossing ook meehelpen om (de gevolgen van) klimaatgerelateerde natuurrampen af te zwakken. Zo kunnen mangrovebossen overstroming door de zee (en kusterosie) tegengaan, belangrijk in het licht van zeespiegelstijging en een vermoede toename van de kracht van orkanen. Het behoud van hellingbossen zorgt voor een gelijkmatige rivierafvoer, eveneens met een verminderd risico op overstroming. Bovendien beschermen hellingbossen tegen erosie, waardoor de koolstof in de bodem beter behouden blijft.
