Biomassa: een duurzame energiebron
Verbranden van hout- en plantenresten om energie op te wekken voelt voor veel mensen lang niet zo duurzaam als energie uit zon, wind en water. Toch is biomassa wereldwijd de belangrijkste duurzame energiebron.
Wat is biomassa?
Met biomassa wordt al het organische materiaal bedoeld aan de oppervlakte van de aarde. Bijvoorbeeld hout en planten(resten). Uit biomassa kan energie worden gehaald.
In Nederland worden bijvoorbeeld:
- Houtkorrels ingezet als vervanger van kolen in elektriciteitscentrales. Deze houtkorrels komen met name uit de houtindustrie. Hoe meer hout we gebruiken, hoe groter de reststroom.
- Biobrandstoffen bijgemengd in de transportsector. Deze zijn afkomstig uit voedselgewassen als mais of suikerbiet (voor bio-ethanol) en koolzaad of soja (voor biodiesel).
- Reststromen uit de voedselindustrie en dierlijke mest vergist om biogas te produceren. De belangrijkste bron van dierlijke mest is soja.
- Hout in de industrie en de gebouwde omgeving kan gebruikt als warmtebron, met name in houtkachels en open haarden.
Waarom is biomassa een duurzame energiebron?
Omdat planten CO2 uit de atmosfeer opnemen wordt dit gezien als duurzame energiebron. Bij verbranding komt net zo veel CO2 vrij als eerder is opgenomen. Er komt in principe geen extra CO2 vrij in de lucht. Dit heet de korte koolstofcyclus. Fossiel organisch materiaal (olie, kool, gas) wordt niet tot de biomassa gerekend, ook al is dit ooit gevormd uit plantenresten. Bij de verbranding van deze fossiele brandstoffen wordt koolstof, dat vaak al miljoenen jaren is weggeborgen, toegevoegd aan de atmosfeer. Door het verbranden van het fossiel materiaal neemt de hoeveelheid broeikasgassen in de atmosfeer dus toe. Omdat biomassa de uitstoot van broeikasgassen vermindert, wordt het gezien als duurzamere oplossing voor fossiele brandstoffen.
Op dit moment is biomassa goed voor ongeveer 10% van het wereldenergieverbruik. Het grootste deel hiervan wordt gebruikt voor koken op open vuur. Zo’n 40% van de wereldbevolking is hier nog van afhankelijk. Dit gebruik is niet duurzaam. De meeste mondiale energiescenario’s schatten dat in de toekomst duurzame biomassa 10 - 20 % van het wereldenergiegebruik kan verzorgen. Daarbij gaat het met name om het gebruik van biobrandstoffen in transport en in de industrie. Ook kan biomassa worden gebruikt voor elektriciteitsopwekking. Het hogere percentage is alleen mogelijk als we minder vlees eten. Dan komt er extra landbouwgrond beschikbaar.
Is jouw groene stroom wel écht groen?
Niet alle groene stroom is écht groen. Met de groene stroom checker controleer je snel & makkelijk waar jouw stroom vandaan komt!
Ontdek snel waar jouw groene stroom vandaan komt!
Waarom is er kritiek op biomassa?
Er zijn ook zorgen over biomassa; is het wel duurzaam, is er wel voldoende biomassa en landbouwgrond beschikbaar en hoeveel CO₂-reductie wordt er eigenlijk mee bereikt? Allemaal terechte vragen. Het is natuurlijk niet de bedoeling dat de toename van energie uit biomassa bijvoorbeeld ontbossing veroorzaakt. De inzet van biomassa moet samen gaan met behoud van biodiversiteit, bodemkwaliteit en natuurlijke kringlopen en mag niet leiden tot sociale misstanden en ondermijning van inheemse culturen.
Om op dit gebied verder te komen is het belangrijk om praktisch aan de slag te gaan met het gebruik van biomassa mét heel goede criteria op al die zorgpunten, die ook goed worden gecontroleerd. Op die manier worden de mogelijkheden en de beperkingen van biomassa echt zichtbaar.
Voor de inzet van biomassa bij elektriciteitsopwekking worden al duurzaamheidscriteria ingezet, al zijn ook daar nog steeds vragen. Zo is er is discussie over de snelheid waarmee nieuw productiebos wordt aangeplant (en of de groei van nieuwe bomen het verbranden bijhoudt) en is het soms moeilijk te achterhalen van welk hout zaagsel precies komt en of dat dus helemaal duurzaam is.
Wat zijn de voordelen van biomassa?
- Duurzaam: alternatief voor aardgas
- Betrouwbaar: voorspelbare bron (niet afhankelijk van weer)
- Goede aanvulling op energie uit zon en wind
- Zonder de inzet van biomassa is het simpelweg niet mogelijk om de temperatuurstijging op aarde te beperken tot 1,5 graad.
Wat zijn de nadelen van biomassa?
- Grootschalige inzet van biomassa kan leiden tot verlies van biodiversiteit (de enorme variatie in het leven, van bacterie tot regenwoud)
- Productie van biomassa mag niet ten koste gaan van voedselproductie
Moeten we wel of geen biomassa gebruiken?
Voor de wetenschap is het duidelijk dat het niet mogelijk is om de opwarming van de wereldwijde temperatuur te beperken tot 1,5 graden, zoals afgesproken in het klimaatakkoord van Parijs, zonder de inzet van biomassa. HIER vindt dat er zeker in de opwek van stroom al behoorlijk zorgvuldig gekeken wordt naar de duurzaamheid en de sociale kant van de herkomst van de biomassa, al moeten we dit verder door ontwikkelen. Daarom kiezen we ervoor om elektriciteitsopwekking uit biomassa als echt groene stroom mee te nemen in de Groene stroom checker. We kunnen gewoonweg niet zonder, dus laten we er dan op een goede manier wél gebruik van maken. In de checker staat overigens duidelijk aangegeven of een groene stroomproduct met zon, wind of biomassa of een combinatie daarvan wordt opgewekt.
Waarom is groene stroom goed voor het klimaat?
Duurzaam opgewekte stroom noemen we ook wel groene stroom. Groene stroom is elektriciteit die is opgewekt uit duurzame bronnen zoals waterkracht, wind, zon, aardwarmte en biomassa. Doordat bij de opwekking van stroom uit deze bronnen geen gebruik gemaakt wordt van fossiele brandstoffen (zoals aardgas en kolen), draagt het niet bij aan klimaatverandering.
Wil je meehelpen aan meer groene stroom in Nederland, kies dan voor Nederlandse groene stroom. Alleen dan draag je eraan bij dat het aanbod van duurzame energie in ons land groeit. Zo hoeven we steeds minder gebruik te maken van kolen of aardgas. En zijn we minder afhankelijk van anderen, Rusland in dit geval. Met onze Groene stroom checker controleer je heel snel waar jouw groene stroom vandaan komt.
