Samenwerken aan een warmtenet: zo organiseren coöperatie TEC en de gemeente het in Terheijden

Het plan van het Traais Energie Collectief om als coöperatie een eigen lokaal warmtenet te ontwikkelen wordt stap voor stap werkelijkheid. In 2018 ontving de gemeente Drimmelen subsidie van het Programma Aardgasvrije Wijken. De bouw van het eerste deel van het warmtenetwerk is in 2020 afgerond. De levering start dit jaar. Een van de belangrijkste vraagstukken van de afgelopen jaren was hoe de organisatie er in de praktijk uitziet, en hoe de samenwerking met de gemeente is vormgegeven. In dit artikel schetsen we de aanpak.

Bij het opzetten van de aanpak speelden meerdere vragen: hoe kon de subsidie die de gemeente had ontvangen op een juridisch juiste manier worden doorgesluisd naar de coöperatie? Hoe kon de gemeente haar maatschappelijke doelen bewaken en voldoende garantie krijgen dat het toekomstige warmtebedrijf aan de noodzakelijke kwaliteitseisen voldoet? En meer praktisch, hoe kon de koppeling met de vernieuwing van de riolering worden gerealiseerd?

Het organisatorische plaatje

Het Traais Energie Collectief (TEC) heeft voor de opwek, distributie en levering van warmte, stroom en transitiegas samen met o.a. Izzy Projects een werkmaatschappij opgericht: de Traaise Energie Maatschappij (TREM). Izzy projects is het bedrijf van Pim de Ridder, oud-inwoner van Terheijden. Het uiteindelijke doel is dat de Terheijdenaren zelf de zeggenschap krijgen over hun eigen energievoorziening. Om deze reden heeft het TEC heeft een prioriteitsaandeel in de TREM. Dit prioriteitsaandeel is gekoppeld aan een aantal essentiële onderwerpen waarop instemming van het TEC vereist is. Daarnaast is er een optie (officieel heet dit een call-optie) om uiterlijk mei 2025 de aandelen van de TREM over te nemen tegen nominale waarde. Dit komt neer op zo goed als ‘om niet’. Het doel hiervan is dat de TREM straks geheel in handen van de Terheijdenaren is. Het prioriteitsaandeel, de call-optie en daarnaast een zetel van het TEC in de Raad van Commissarissen van de TREM geven het TEC garantie op medesturing.

Specifiek voor de aanleg en de exploitatie van het warmtenet heeft de TREM het Eerste Traaise Warmtebedrijf (ETW) opgericht.

Afspraken in een samenwerkingsovereenkomst

Eind 2019 hebben het ETW, de TREM en de gemeente Drimmelen een samenwerkingsovereenkomst gesloten waarin de volgende afspraken zijn gemaakt:

1. De gemeente Drimmelen legt het eerste traject aan van het warmtenet, in combinatie met de renovatie van de riolering. De gemeente draagt daarbij geen risico, de kosten van de aanleg worden gefinancierd uit de toegekende subsidie.
2. Het zwembad en een ander gemeentelijk gebouw zal worden aangesloten op het warmtenet. De levering van warmte door ETW start 2 april 2020.
3. ETW legt de resterende delen aan.
4. De gemeente krijgt een prioriteitsaandeel in ETW. Dit houdt in dat de gemeente het jaarverslag moet goedkeuren en inzicht krijgt in de jaarcijfers.
5. ETW doet een voorstel voor wie de warmteleverancier wordt. Dit moet goed worden gekeurd door de gemeente.
6. De gemeente Drimmelen zegt toe het resterende deel van de PAW-subsidie toe te kennen aan ETW en draagt na de aanleg ook het eerste traject over aan ETW.

Samenwerking met marktpartijen

Voor de aanleg van het Traais warmtenetwerk werkt ETW samen met een aantal partners. Rotterdam Engineering, Aannemersbedrijf Nijkamp, Bouwbedrijf Strukton en Kuijpers zijn de partners voor de ontwikkeling, de aanleg van het netwerk en het inregelen van de installaties. Het warmtenet en de warmteproductie blijven in handen van ETW. Het Brabantse bedrijf Kelvin wordt de warmteleverancier. Dit bedrijf beschikt over de vereiste vergunningen en wordt gecontroleerd door de Autoriteit Consument en Markt (ACM). TREM heeft met Kelvin hiervoor een dienstverleningsovereenkomst gesloten. Voor de bewoners van Terheijden blijft TREM de warmteleverancier.

Geen aanbesteding nodig dankzij de AGVV

Op 3 maart 2020 is de subsidieovereenkomst getekend. De gemeente heeft hierbij op basis van juridisch advies besloten gebruik te maken van de Algemene Groepsvrijstellingsverordening (AGVV). Dit is een vorm van overheidssteun, waardoor de gemeente geen openbare aanbesteding van het warmtenet hoeft te doen. Cruciaal daarbij is het prioriteitsaandeel van de gemeente in ETW.