Windpower Nijmegen: snelweg naar windenergie
Gemeente Nijmegen stelde burgerparticipatie als nadrukkelijke voorwaarde voor een nieuw windpark langs de A15. Dat leidde tot de oprichting van coöperatie WindpowerNijmegen, die sindsdien met professionals en vrijwilligers hard werkt aan de realisatie van Windpark Nijmegen-Betuwe. De bouw is in april gestart. Het park moet eind 2016 operationeel zijn.
Windenergie stond al lang op het wensenlijstje van de gemeente Nijmegen. Tot dusver was een eerdere poging mislukt. “We wilden meer met duurzame energie doen, bewoners laten participeren en de lokale economie stimuleren”, vertelt Sjon Debie van de gemeente Nijmegen. “Daarin was onze rol stimuleren en ondersteunen, maar moest het initiatief van een betrouwbare partij komen waarmee we konden samenwerken. Toen de lokale windprojectontwikkelaar Izzy Projects en de Gelderse Natuur en Milieufederatie (GNMF) eind 2012 met een mooi idee aanklopten, zijn we het gewoon maar gaan doen.”
Op schema
Gemeente Nijmegen stelde burgerparticipatie als nadrukkelijke voorwaarde voor het windpark. Uit die wens kwam coöperatie WindpowerNijmegen voort. Izzy Projects, de GNMF en de coöperatie brachten de projectontwikkeling voor het park onder in de stichting Wiek-II. Zo konden professionals en vrijwilligers effectief samenwerken. Eind 2015 waren de financiën en vergunningen rond, precies drie jaar na de start. De bouw van de vier molens in het windpark zou voorjaar 2016 beginnen. “Dat is gelukt”, zegt Caroline de Greeff van WindpowerNijmegen. “De bouw is inmiddels in volle gang. We verwachten in september proef te draaien en in november of december operationeel te zijn.” Over een vijfde molen onderhandelt Wiek-II nog steeds met een grondeigenaar. De Greeff: “We vertrouwen erop dat we eruit komen. Zo niet, dan hebben we sinds 1 april 2016 de mogelijkheid om de belemmeringenwet privaatrecht te gebruiken om de turbine alsnog geplaatst te krijgen. Maar de businesscase is met vier turbines ook nog steeds rendabel.”
Rolverdeling
De gemeente en Wiek-II spraken vooraf een duidelijke rolverdeling af. Debie: “We verhuren grond die eigendom is van de gemeente Nijmegen aan het project. En we hielpen bij diverse procedures, zoals bij het wijzigen van het bestemmingsplan. Ook voerden we een onderzoek uit naar het windaanbod. Windmetingen op de locaties van de molens maakten de businesscase minder onzeker. De bank kon daardoor onder gunstigere condities financieren. Wat we óók afspraken, was waar de gemeente zich níét mee bemoeit. Zo lagen praktische zaken rondom de turbine en de keuze voor de financiële constructie bij de coöperatie. We hebben als gemeente niet garant gestaan.” De Greeff vult aan: “Een garantstelling was niet nodig. We konden de financiering zelf rondkrijgen, vooral dankzij de 1.013 burgers die investeren. De volledige medewerking en ondersteuning van de gemeente op diverse momenten in het proces was wel een van de succesfactoren in het project.”
Weerstand
Een aantal omwonenden tekende beroep aan tegen het project. Toch bleef het bestemmingsplan ongeschonden. “Aan principiële bezwaren doe je weinig”, zegt Debie. “Dat is iets voor op overheidsniveau, want windmolens plaatsen is nu eenmaal toegestaan. Esthetische redenen, geluidsoverlast of waardedaling van huizen neem je mee in de zogenoemde milieueffectrapportage. Maar je kunt daar ook met mensen over praten.” Wiek-II bleef constant in gesprek met de buurt. De Greeff: “We betrokken én respecteerden de omwonenden. Dat is logisch, want de coöperatie is van en voor burgers, die kracht moet je gebruiken. Bovendien was de omgeving niet perse tegen het windpark. Zij procedeerden ook tegen andere veranderingen in het gebied, zoals de snelwegverbreding. Voor de omgevingsvergunning hielden we één bezwaarschrift over. Met die bewoner maakten we een deal dat wij het dak van zijn schuur huren voor zonnepanelen. Een prima compensatie waarmee wij als coöperatie meteen ruimte geven aan zonne-energie.”
Bredere coöperatie
Hoewel de focus van de coöperatie voorlopig nog bij het windpark ligt, denkt een groep leden al na over de toekomst. De Greeff: “De vraag is daarbij hóé we verdergaan. WindpowerNijmegen is met het ontstaan helemaal ingericht op het windpark. Binnen de huidige statuten is het op dit moment lastig om andere projecten te starten. Niet onmogelijk, maar het was handiger geweest als we de coöperatie breder hadden opgezet. Vaak zie je coöperaties eerst ontstaan en wordt er vervolgens pas nagedacht over plannen en samenwerkingen. Beide hebben voor- en nadelen. Wij profiteerden op onze manier van de snelheid, omdat we al een heel concreet plan en duidelijke structuur en doel voor ogen hadden.”
Foto: John Voermans
