Windpark Krammer: het grootste burgerinitiatief van Nederland
In mei 2019 is het grootste burgerwindpark van Nederland geopend: Windpark Krammer in Zeeland. Een gezamenlijk project van de Zeeuwse energiecoöperaties Deltawind en Zeeuwind, waar vele jaren van voorbereiding aan vooraf zijn gegaan. Nooit eerder is zo’n groot burgerproject gerealiseerd. In dit artikel kijken we terug op dit bijzondere project.
Negen jaar geleden werden de plannen voor het windpark opgestart. Het initiatief kwam van de ruim 5000 leden van de coöperaties Zeeuwind en Deltawind, die samen de eigen omgeving wilden verduurzamen. Uitwerking van het ambitieuze plan was een grote klus.
Cijfers en feiten
Windpark Krammer bestaat uit 34 turbines van 180 meter hoog, gebouwd op en om de Krammersluizen bij de Philipsdam in Zeeland. Zo’n 3000 mensen hebben een bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van het project. Het windpark levert 102 megawatt aan groene stroom op, een hoeveelheid goed voor zo’n 100.000 huishoudens.
De coöperaties verkopen de opgewekte stroom rechtstreeks aan vier multinationals: AkzoNobel, DSM, Google Inc., en Philips. Dit gebeurt zonder tussenkomst van een energieleverancier, een unicum. Het is voor het eerst in Nederland dat dit consumer-to-business model toegepast wordt.
“We hebben ervoor gekozen om rechtstreeks te leveren aan eindgebruikers. Dat vonden we een mooi model. Het is heel zichtbaar, een rechtstreekse verbinding zonder tussenkomst van een energiebedrijf”, vertelt Tijmen Keesmaat, directeur van Windpark Krammer, in deze podcast.
Ook de acht camera-detectiesystemen die geïnstalleerd zijn om zeearenden te detecteren, zijn vooruitstrevend. Het is de eerste plek in Nederland waar deze techniek wordt toegepast. Wanneer een arend gesignaleerd wordt, gaan de turbines in clusters uit.
“Ik ben trots dat burgers dit voor elkaar kunnen krijgen”
– Tijmen Keesmaat, directeur van Windpark Krammer
Businesscase
|
Investering |
220 miljoen |
|
Financiering (eigen vermogen):
|
Coöperaties: 7,5 miljoen ledenkapitaal Enercon: rest Directe participatie via investeringsfonds: 10 miljoen |
|
Financiering (vreemd vermogen):
|
Bank |
|
Voorfinanciering (tot financial close) |
7,5 miljoen (50/50 beide coöperaties), toegevoegd aan eigen vermogen na financial close
|
|
Exploitatie subsidie |
SDE+ 2015 |
Voorbereiding
De voorbereiding tot aanvraag van de vergunning was een lang proces. Er moesten natuurstudies gedaan worden, vogelstudies, veiligheidsstudies. Hevige gesprekken vonden plaats met natuurorganisaties als Het Zeeuwse Landschap. Er leven veel beschermde vogels in het gebied rond de Krammersluizen. Maar met respect voor de wederzijdse belangen zijn ze er toch uitgekomen.
De vergunning is uiteindelijk aangevraagd in 2014 en toegekend in 2015. En het windpark is vervolgens binnen de tijd, binnen budget en zonder al te veel verrassingen opgeleverd.
“Ik ben absoluut trots op het windpark, en vooral op het feit dat burgers dit voor elkaar kunnen krijgen. Dat dit niet alleen maar een kwestie van grote bedrijven is die zo’n project kunnen realiseren, maar dat je met 2 coöperaties, met verenigingen van leden. Zo’n stoer groot windpark kunt realiseren, daar ben ik zeer trots op”, vertelde Keesmaat eerder aan HIER opgewekt.
Uiteindelijk is het windpark binnen de tijd, binnen het budget en zonder al te veel ongelukjes opgeleverd. "We hopen hiermee een voorbeeld te zijn voor andere coöperaties", stelt Monique Sweep, directeur van Deltawind, in de Internetbode. "Het sleutelwoord hierbij is samenwerking, alleen dan maak je zoiets mogelijk."
“Vanaf het begin zijn we open en eerlijk geweest naar de omgeving over onze plannen, en hebben we gekeken hoe we samen gebruik van deze ruimte konden maken”
– Gijs van Hout, projectmanager Deltawind
Weerstand
Ook bewoners werden betrokken bij de ontwikkeling van het park. Hoewel duizenden mensen in de omgeving het windpark steunden, was er ook flinke weerstand.
"We probeerden iedereen mee te nemen in dit proces", aldus Sweep. "Maar ondanks alle informatiebijeenkomsten en brieven, heb je altijd mensen die wakker worden en opeens denken: wat gebeurt er nu? Dus ja, we hebben ook mensen teleurgesteld."
In Anna Jacobapolder werd de actiegroep Windmolens Nee opgericht. De projectgroep bleef voortdurend in gesprek met hen over hun belangen, angsten en vrezen. “Vanaf het begin zijn we open en eerlijk geweest naar de omgeving over onze plannen, en hebben we gekeken hoe we samen gebruik van deze ruimte konden maken”, vertelt Gijs van Hout, projectmanager bij Deltawind in een documentaire over Windpark Krammer.
Bezwaar
Er waren tien partijen die uiteindelijk bezwaar aantekenden tegen de definitieve vergunningen. Keesmaat: “We wilden graag met hen in gesprek om overeenstemming te bereiken, juist om ook de omgeving te laten profiteren van het windpark. Uiteindelijk lukte dit met acht partijen. Zo kreeg een grondeigenaar een vergoeding voor een kabeltracé door zijn land. En met de actiegroep ‘Windmolens NEE’ hebben we een project vanuit het Windfonds opgezet. Naar dat fonds gaat vanuit de jaarlijkse windopbrengst van het park 150.000 euro, bedoeld voor de ontwikkeling van duurzame projecten in de omgeving. Het geld willen we in de regio houden en bewoners laten meedenken over de bestemming. Met de actiegroep spraken we af dat er binnen een straal van 2,5 kilometer van het park zonnepanelen op de huizen komen” (bron: HIER opgewekt). Op ruim 180 daken liggen nu panelen. De bewoners besparen hiermee fors op hun energierekening.
De twee bezwaarschriften die overbleven, kwamen van een mosselkweker en een omwonende. “Die bezwaren gingen onder meer over de veiligheid op de grond”, vervolgt Keesmaat. “In maart 2016 verklaarde de Raad van State beide beroepen op de natuur- en omgevingsvergunning ongegrond.”
Bronnen: HIER opgewekt, Podcast De Voorlopers, Windpark Krammer, RVO.nl, Internetbode
Headerfoto: RVO.nl
