EnergieWending: “Onze kracht is om samenwerkingen in de buurt te zoeken”
In het afgelopen anderhalve jaar hielp bewonersinitiatief EnergieWending zo’n 1000 woningen met energiebesparende maatregelen in Amsterdam stadsdeel West. Het initiatief groeide in die tijd van 2 mensen naar een divers team van 16 man en werkt samen met tal van organisaties en initiatieven in het stadsdeel.
Foto's: Energiewending
Mensen die het nodig hebben
Voor de oprichting van EnergieWending in 2022, was Wendela Troll al bezig met energiebesparing. Ze was vrijwillig energiecoach bij Stichting !Woon en merkte dat ze vooral bij mensen thuiskwam die het al goed hadden. Om ook de kwetsbare huishoudens te bereiken, zocht Wendela de samenwerking op met woningcorporaties. Wendela: “We deelden groene pakketjes uit met een paar bespaarproducten. In ruil daarvoor meldden mensen zich aan voor een energiecoachgesprek. Toen kwam ik wél bij de mensen thuis die het nodig hadden en zag ik dat iedereen wat aan duurzaamheid doet op z’n eigen manier.”
"Toen kwam ik wél bij de mensen thuis die het nodig hadden en zag ik dat iedereen wat aan duurzaamheid doet op z’n eigen manier.”
Een eigen energiebespaarservice
Toen dat project klaar was, begon de energiecrisis en zag Wendela het aantal aanvragen voor energiecoachgesprekken steeds verder toenemen. “Ik merkte dat ik meer tijd voor de coachgesprekken wilde en producten wilde uitdelen waarmee ik de bewoners écht kon helpen, zonder strikt gebonden te zijn aan het productenlijstje van Stichting !Woon.” vertelt ze.
Ze benaderde de gemeente om te kijken of ze de FIXbrigade of andere energiebespaarservices naar haar stadsdeel West zouden kunnen halen. Het antwoord was nee. Het stadsdeel bracht Wendela wel in contact met een andere bewoner, Degi ter Haar,en opperde dat ze zelf iets zou kunnen beginnen op een manier die zij goed achtten. En zo geschiedde.
Geen bedrijf
“Toen zijn we gewoon gestart. We wilden er eerst geen naam op plakken, het niet te groot maken. Maar mensen herkenden ons niet, dus toen hebben we een logo en huisstijl laten ontwerpen. Ook hebben we een bakfiets mooi bestickerd, waarmee we makkelijk naar de doelgroep toe kunnen.” vertelt Wendela. Aan de binnenkant van de bakfiets hangen bespaarproducten met daarbij de besparing die de producten kunnen opleveren. “Ik maak het onderwerp graag visueel voor mensen.”
“Het ziet er nu heel profi uit. Het risico daarvan is wel dat mensen je gaan zien als een bedrijf. Dat zijn we gewoon echt niet. We proberen altijd aan mensen duidelijk te maken dat het initiatief voor en door bewoners is.”
Lokale kracht
EnergieWending past bij mensen thuis energiebesparende maatregelen toe, in combinatie met een energiecoachgesprek. Wendela: “Het minste wat we kunnen doen is het verbruik omlaag brengen bij mensen die dat hard nodig hebben. Ik hoop vooral dat mensen positiever naar het onderwerp gaan kijken, na een bezoek van ons. Wat we nu doen, zien we als een beginnetje.”
Gaandeweg breidde het initiatief hun maatregelenpakket uit en haakten er meer mensen aan. “We merkten dat coaches en klussers andere skills hebben, dus we hebben klussers gezocht en zijn in duo’s gaan werken. Een EnergieCoach en Fikser bezoeken nu altijd samen een woning.”
Op safari in de buurt
De gemeente en het stadsdeel zijn hele belangrijke partners voor EnergieWending. Maar Wendela benadrukt het belang van andere buurtinitiatieven: “Onze kracht is om samenwerkingen in de buurt te zoeken. Die komen niet zomaar bovendrijven, je moet echt de buurt in gaan en kijken wat de buurt kan brengen in jouw project. Dit op safari gaan in de buurt en het gesprek aangaan met mensen, daarin onderscheiden wij ons.”
"Het belang van lokale initiatieven is ontzettend groot. We versterken de sociale infrastructuur, hebben sneller het vertrouwen van bewoners en maken geen winst."
Krachten bundelen
Het initiatief was ook graag de samenwerking met FIXbrigade Amsterdam aangegaan. Wendela: “Zij kunnen goed klussen en wij kunnen goed coachen met ons diverse team en de goede communicatiematerialen. Dat was een hele mooie bundeling van krachten geweest, maar helaas hebben zij de aanbesteding van de Gemeente Amsterdam verloren aan een andere partij.”
“We merken dat de gemeente het liefst een one size fits all approach wil. Je legt het als lokale partij makkelijk af als je het dan moet opnemen tegen een commerciële partij. Maar het belang van lokale initiatieven is ontzettend groot. We versterken de sociale infrastructuur, hebben sneller het vertrouwen van bewoners en maken geen winst. Waarom zou je winst gaan maken op projecten die over armoede gaan? Daarom zijn we samen met lokale partijen uit andere stadsdelen de krachten gaan bundelen. We schreven een manifest om de concept tender voor de aanbesteding te veranderen.”
Woningcorporaties
Soms doet EnergieWending veel dezelfde woningen in een complex, waardoor ze ontdekken wat er bouwkundig speelt. “Dan wordt het interessant, want dan kan je samenwerken met de woningcorporaties. We raken steeds vaker met ze in gesprek, ook om te vragen of er tekeningen zijn en wat we moeten we weten over de woning.”
Een divers team
Het team bestaat inmiddels uit 16 mensen, bijna allemaal bewoners uit Amsterdam West. Wendela vertelt: “We hebben mensen met roots in Turkije, Marokko, China, er zijn een heleboel talen in ons team vertegenwoordigd. Onze Fiksers zijn vaak mensen die een lange tijd niet gewerkt hebben of de Nederlandse taal nog niet zo goed spreken. Ze lopen mee met onze EnergieCoaches, waardoor taal niet meer zo’n barrière is. Zo kunnen ze leren en lekker aan het werk gaan.”
Betaald werk
Bijna alle teamleden krijgen betaald. Wendela: “Door betaalde teamleden lukt het ons om goed de doelgroep te bereiken én om mensen weer aan het werk te krijgen door middel van reïntegratietrajecten. Je leert veel vanuit eigen ervaring en dat van het team. Je vindt steeds meer oplossingen en kunt ook creatief zijn. Dat is nodig, want elk huis is anders. En als mensen werk doen dat waarde levert, wil ik ze gewoon betalen. Dat vind ik heel belangrijk.”
Uitvalsbasis MidWest
EnergieWending heeft als uitvalsbasis MidWest, een broedplaats voor lokale initiatieven. “De oprichtster bood ons aan om als project onder hun vleugels te komen en daarom hoefden wij geen stichting op te zetten. We kunnen nu mensen aannemen en subsidieaanvragen doen via MidWest. Het is een hele bijzondere plek, er lopen zo veel verschillende mensen rond. Dit soort plekken zijn belangrijk in deze tijd waarin we community nodig hebben.” aldus Wendela.
“Zij komen al bij de doelgroep thuis en tippen ons. Anderzijds verwijzen wij weer mensen aan hen door als we andere problemen tegenkomen achter de voordeur, zoals eenzaamheid.”
Mensen bereiken
Een belangrijke partner voor het bereiken van de doelgroep is Buurtteam Amsterdam, het centrale aanspreekpunt voor 8 thema’s zoals zorg, financiën en veiligheid. “Zij komen al bij de doelgroep thuis en tippen ons. Anderzijds verwijzen wij weer mensen aan hen door als we andere problemen tegenkomen achter de voordeur, zoals eenzaamheid.”
EnergieWending maakte een spel om workshops te geven aan kinderen op scholen, en scholen zetten het initiatief in de nieuwsbrief. “Zo komen we ook weer aan adressen”, vertelt Wendela. Op de planning staat nog een spel, dit keer met de speeltuinvereniging die naschoolse opvang biedt aan gezinnen van hun doelgroep. “Op die manier kunnen we mensen spreken en nemen de kinderen het verhaal over energiebesparing ook mee naar huis.”
Ook geven ze workshops in buurthuizen. “Als je bijvoorbeeld een workshop energie besparen geeft bij een mannengroep die samenkomt om koffie te drinken en meteen samen die plek gaat voorzien van raamfolie en radiatorfolie, hebben ze het een keer gedaan en spot je misschien wel iemand die leuk vindt om met je initiatief mee te doen. Zo kun je ook gemeenschappen binnenkomen.”
Toekomst
Als Wendela over de toekomst nadenkt, zegt ze: “Ik hoop dat we met ons initiatief zaadjes planten, dat we mensen het gevoel geven dat ze mee kunnen doen aan de energietransitie. Als je dat niet doet, krijg je weerstand en hakken in het zand. Misschien kunnen we zelfs in toekomst weer bij dezelfde mensen binnenkomen met een volgende stap.”
“We kunnen door de laatste aanbesteding de komende tijd 500 huishoudens helpen, dat vind ik eigenlijk te weinig. Mijn tactiek: opschalen ook al heb je het geld nog niet. Vaak komt het namelijk wel. Ik heb wel goede hoop, want woningcorporaties weten ons nu te vinden en wethouders en bestuurders kunnen er ook niet omheen. Als je kwaliteit levert, merken ze vanzelf dat je meer impact maakt dan je in cijfers kan uitdrukken.”
"Mijn tactiek: opschalen ook al heb je het geld nog niet. Vaak komt het namelijk wel."
Tips voor andere initiatieven
Wendela’s gouden tip: “Ga niet op je zolderkamer zitten en alles van tevoren uitdenken. Begin gewoon. Maak een grof prototype van wat je gaat doen en betrek vervolgens zoveel mogelijk mensen daarbij. Sta open voor wat je tegenkomt in het proces. Meebewegen, veerkrachtig zijn en op je bek durven gaan.”
Dit ervaringsverhaal maakte HIER in samenwerking met RVO.
