CALorie van start met NOM aanbod

Een aantal jaar werkt energiecoöperatie CALorie uit Castricum aan een aanbod aan leden om hun woning naar nul-op-de-meter (NOM) te brengen. Nu is het zover. Op 14 februari start de campagne. Wie wil, kan meedoen.

Als je als enthousiaste en ambitieuze energiecoöperatie serieus aan de gang wilt met verduurzamen, moet je de woningen niet overslaan, sterker nog, die moeten eigenlijk speerpunt zijn. Dat is het gedachtegoed van CALorie. “Wie anders dan een energiecoöperatie heeft 'direct toegang' tot de huizen van haar leden. Wij zijn hiervoor dé partij, juist door die unieke vertrouwenspositie, die de energiecoöperatie als het goed is heeft”, aldus Manuel den Hollander van CALorie.

In 2009 is CALorie als energiecoöperatie gestart met collectieve isolatiemaatregelen, eerst in een straat en later in een buurt. Dit lukt goed. Er is een hoge conversie, maar het kost ook veel tijd en geld. “En, van het rendement kun je je afvragen of het wel werkelijk zoden aan de dijk legt.”

Samen met de Stroomversnelling en Innovatieve Aanpakken

Daarom is CALorie 3 jaar geleden begonnen. Sindsdien zijn gestaag stappen gezet. De deelname aan het programma Innovatieve Aanpakken van de VNG is uiteindelijk belangrijk geweest om te kunnen versnellen. Het begon met een inventarisatie. De eerste vraag was simpel: Hoe komen we tot een NOM aanbod voor particuliere woningeigenaren, onze leden? Al gauw bleek dat dat best een opgave was. Dit was voor CALorie reden om aan te kloppen bij Stroomversnelling Koop. “De daar opgedane ervaringen konden we goed gebruiken voor onze lokale situatie en zij zochten pilots om uit voeren.” Castricum is één van die pilots geworden. “De samenwerking met de Stroomversnelling, met Felix van Gemen en later ook Niels Sijpheer - beiden zelf zeer bekend met de beweging van energiecoöperaties - is zeer vruchtbaar, tot op de dag van vandaag.”

Vanuit de bewoner gedacht

Met vallen en opstaan hebben we alle facetten ontwikkeld waarvan wij, zeer sterk vanuit de bewonerspositie, vinden dat ze nodig zijn voor het serieus verduurzamen van woningen. Bijvoorbeeld dat het integraal moet, dat persoonlijke woonwensen essentieel zijn, dat je naast energie aandacht moet besteden aan nog veel meer, dat transparantie belangrijk is en betrouwbare informatie.

Verbinding tussen vraag en aanbod

CALorie heeft in drie jaar behoorlijk wat voor elkaar gekregen. Zo is er een Convenant Energieneutraal Verbouwen ontwikkeld en gesloten met 3 enthousiaste bouwbedrijven en de gemeente Castricum. Ook heeft de energiecoöperatie een eigen intakegesprek ontwikkeld, de CALorie Woon Quick Scan. Er is een NOM-adviseur aangetrokken en ingewerkt zodat deze bekend was met de lokale wensen. CALorie heeft NOM-cursussen voor de aannemers geregeld. “Ook hebben we drie NOM-verbouwde voorbeeldwoningen voor elkaar kregen. Dit zijn voor ons pilots waarvan we veel geleerd hebben. Daarnaast gebruiken we deze woningen voor het creëren van bewustwording bij anderen, onder andere met de Duurzame Huizenroute.”

Volgens Manuel den Hollander hebben energiecoöperaties een belangrijke rol bij verduurzamen van woningen. “We zijn een heel logische onafhankelijke regisseur tussen aanbod en vraag. Maar we zijn er nog niet. Van beide kanten is er nog veel ontwikkeling nodig.”

Betrekken lokaal bedrijfsleven

CALorie betrekt bij hun aanpak zoveel mogelijk lokaal bedrijfsleven. “We hebben de filosofie dat ook de lokale economie mag profiteren van verduurzaming, in plaats van de grote bedrijven met verre aandeelhouders.” Betrokken aannemers, architect, financieel adviseur en reclamebureau komen uit Castricum. Voor kennis werkt CALorie naast de Stroomversnelling sinds kort ook samen met Jos Lichtenberg van de TU/e voor het opzetten van de businesscase.

Flinke ambitie

“Het liefst zouden we alle woningen NOM maken voor zover fysisch mogelijk, en de rest koppelen aan collectieve opwek. Met de nieuwe campagne willen we vooral bewoners aantrekken die én een grote ambitie hebben en ook de middelen. In het bijzonder richten we ons nu even op mensen die toch al willen verbouwen. Want we zullen ons aanvankelijk wat moeten beperken. Tegelijk begeleiden we als CALorie al jaren gewoon bewoners die 'iets met energie' in hun huis willen, waarbij we ook beginnen met de Woon Quick Scan. En daar stoppen we niet mee.”

Van a tot z ontzorging

CALorie richt zich met hun aanbod op zowel NOM in 1 keer 'kort en krachtig' als op begeleiding bij no-regret stappen 'langzaam en zeker'. Dit gaat om verschillende trajecten met andere aandachtspunten. “We hebben bij beide trajecten veel aandacht voor begeleiding en nazorg. Wij zijn immers een lokale energiecoöperatie die hier is en hier blijft. We willen juist een alternatief wil bieden voor dat ge-hit and run.”

Verdienmodel

Een verdienmodel is, zoals overal bij dit soort processen, lastig. Manuel den Hollander, “Ik weet nog niet of we het rendabel kunnen krijgen zoals het nu is. En is het wel mogelijk om aan échte verduurzaming altijd direct te verdienen? Dat is niet hoe wij erin staan. Spouwtje vullen en weer wegwezen, dat is nog net te doen qua verdienmodel. Als het ingewikkeld wordt, dan steekt niemand zijn hand op.” De vraag blijft, volgens hem, of bewoners wel willen betalen voor het hele traject met ontzorging, administratie, nazorg en monitoring? En, waarom zouden we dat willen? “Zoals mijn collega Guus Wattel eens gezegd heeft: ‘Eigenlijk is het van de zotte dat er eerst vet verdiend is aan vervuiling en dat er nu wéér vet verdiend dient te worden aan het opruimen ervan.” Subsidie is, volgens Manuel den Hollander, voorlopig nodig, “niet alleen voor onze keten, maar voor ieder traject dat écht goede verduurzaming van woningen beoogt.”

Kansen voor lokale energie initiatieven

CALorie ziet veel mogelijkheden voor andere initiatieven en wil daarbij graag helpen. “Collega lokale energie initiatieven mogen ons gehele model inzien, meenemen en gebruiken.” Alle woningen moeten, volgens Manuel den Hollander, vroeg of laat NOM worden voor zover fysisch mogelijk. De opdracht in Nederland is nog enorm. Daarnaast is er een enorm gebrek aan goede spelers. “Als lokale energie initiatieven de verduurzaming willen versnellen, dan moeten we enorm aan de bak. Ik vrees dat de kans bestaat dat, nu overheden zich richten op de warmtetransitie, de hoop opnieuw opleeft dat het allemaal wel goed komt als overheden met grote bedrijven en netbeheerders aan tafel zitten om grote warmtenetten aan te leggen. Ik denk dat het zo niet gaat werken. De wereld is substantieel veranderd sinds het uitrollen van het gasnet. Mensen willen echt veel meer te zeggen hebben, en terecht. En NOM kan nu al, in volledige samenwerking met de bewoners. Dat kan toch niet mooier?”