Klimaatadaptatie in je tuin: 7 praktische tips
We hebben in Nederland te maken met klimaatverandering. Met klimaatverandering bedoelen we de door mensen veroorzaakte opwarming van de aarde. We werken hard aan minder uitstoot en passen ons aan de gevolgen aan, wat we 'klimaatadaptatie' noemen. Met de juiste aanpassingen kun je in jouw tuin minder last krijgen van de hitte en wateroverlast bij regenval. We helpen je graag op weg met 7 praktische tips!
Waarom is een groene tuin belangrijk?
Wist je dat een huis meer waard is met een groene tuin? Eén van de meest bepalende factoren voor woningeigenaren om een huis te kiezen is de tuin, en een groene tuin verkoopt beter dan een betegelde tuin. Daarnaast is een groene tuin voorbereid op de toekomst. Door je tuin 'klimaatbestendig' in te richten, heb je ’s zomers minder last van de hitte én help je je eigen omgeving een handje. Nederland krijgt namelijk te maken met steeds extremere weersomstandigheden. Hittegolven komen vaker voor en worden intenser. Dit kan leiden tot ‘hittestress’ en droogte, met nare gevolgen voor de gezondheid en de natuur. Tegelijkertijd zorgen zwaardere regenbuien voor wateroverlast, vooral in stedelijke gebieden waar water niet goed weg kan lopen.
Tip 1: Tegels eruit, plantjes en gras erin
Een van de belangrijkste stappen om je tuin klaar te maken voor de hitte(golven) en de regen, is het vervangen van tegels in je tuin door groen. Tegels houden warmte vast en laten geen water door, waardoor je tuin tijdens de hitte snel verandert in een hete plaat en tijdens hoosbuien in een waterballet. Door tegels te vervangen door gras, bloemenborders (bijvoorbeeld van Flip the City) of bodembedekkers, zorg je ervoor dat regenwater makkelijker de grond in kan trekken. Bovendien helpt groen om de temperatuur in je tuin aangenamer te houden tijdens warme dagen. Daardoor is het veel minder heet in je tuin en kun je voor verkoeling naar buiten.
Een mooi alternatief voor een betegeld terras is een houten vlonder en een pad in je tuin kan je ook bedekken met boomschors (een duurzaam restproduct).
Tip 2: Koppel je regenpijp af
Wist je dat regenwater in principe rechtstreeks naar het riool stroomt? Dat is best zonde, want de plantjes in de tuin kunnen het water in drogere periodes goed gebruiken. Bovendien is het rioolsysteem nu niet gebouwd op de hevige regenval die ons te wachten staat in de toekomst. Om dat voor te zijn kun je overwegen om je regenpijp af te koppelen. Dat kan heel makkelijk. Je zaagt de regenpijp laag bij de grond af, en legt een steen of afkoppelsteen op de afvoer. Doordat een steen de afvoer verstopt kan het water over een breder oppervlakte weglopen. Daar zullen je planten je voor bedanken.
Extra tip: In een aantal gemeentes kun je subsidie krijgen als je maatregelen treft om de regenpijp af te koppelen. Bekijk of jouw gemeente hier subsidie voor verstrekt. Staat je gemeente er niet bij? Je kunt altijd even contact opnemen met je gemeente en vragen naar de mogelijkheden.
Tip 3: Vang het regenwater op
Het opvangen en vasthouden van regenwater is een andere effectieve maatregel tegen wateroverlast. Dit kan door bijvoorbeeld een regenton of een waterreservoir te installeren, waarin je regenwater opvangt dat je later kunt gebruiken voor het besproeien van je tuin.
- Jan Dirk uit Utrecht bouwde een waterreservoir met 60 bierkratjes
Tip 4: Laat het regenwater langzaam weglopen
Wil je een stap verder gaan? Door regenwater langzaam in de grond te laten zakken en geleidelijk in de grond te ‘infiltreren’, help je verdroging in je tuin tegen te gaan. Ook verminder je de druk op het riool, die de grote hoeveelheden regenval in korte tijd nu al niet kan verwerken. Overweeg om hoogteverschil in je tuin te maken zodat het water in een kuil rustig kan weglopen, zoals een wadi, een regenwatervijver of een strook grind.
Met deze calculator bekijk je hoe groot deze maatregelen moeten zijn en met welke materialen je het beste te werk kunt gaan.
Tip 5: Plant (ook) Nederlandse planten
Nederlandse planten zijn beter bestand tegen het Nederlandse klimaat en hebben minder water en onderhoud nodig. Biologen noemen deze planten 'inheemse planten', omdat ze hier vandaan komen en in Nederland horen. Ze zijn aangepast aan onze weersomstandigheden en kunnen beter omgaan met zowel droge als natte periodes. Bovendien ondersteun je met inheemse planten de biodiversiteit, omdat ze voedsel en onderdak bieden aan insecten en vogels die van nature in Nederland voorkomen. Daarnaast help je om onze Nederlandse natuur weer te herstellen. Exotische planten zijn niet fout, maar voor de natuur en het klimaat hebben ze vaak niet zo’n toegevoegde waarde. En Nederlandse bloemen kunnen net zo mooi zijn als exotische bloemen!
Dit is een lijst van inheemse bloemen en planten
Tip 6: Creëer schaduw en koelte
Tijdens de hitte is schaduw van groot belang. Door bomen en struiken te planten, creëer je natuurlijke schaduwplekken waar het een stuk koeler is. Een pergola met klimplanten, zoals wilde clematis of wilde kamperfoelie, of een schaduwdoek, kan ook schaduw bieden en een koele plek in je tuin creëren. Bomen hebben daarnaast nog een ander voordeel: ze verdampen water via hun bladeren, wat bijdraagt aan verkoeling van de omgeving. Ook zetten bomen CO2 om in zuurstof, wat bijdraagt aan een beter klimaat.
Tip 7: Neem een groen dak of groene gevel
Groene daken zijn niet alleen mooi om te zien, maar ook zeer handig in het kader van klimaatadaptatie. Een groen dak heeft een isolerende werking en warmt minder op dan een 'normaal' dak, waardoor je huis in de zomer iets koeler blijft. Daarnaast nemen ze regenwater op en verminderen zo de kans op wateroverlast. Ook dragen groene daken en gevels bij aan de insecten en vogels in de stad.
Extra tip: Omdat groene daken ook veel voordelen hebben voor de omgeving, geven verschillende gemeentes, provincies en waterschappen financiële steun voor de aanleg. Of en hoeveel subsidie je kan ontvangen voor een groen dak verschilt per regio, er is dus geen landelijke subsidieregeling. Via de Groenesubsidiewijzer kun je checken óf en welke subsidie er wordt uitgegeven in jouw woonplaats.
Samen staan we sterk
Klimaatverandering is een uitdaging die we alleen samen kunnen aangaan. Het vergroenen van je tuin is een stap in de goede richting, maar het heeft nog meer impact als hele buurten en wijken meedoen. Organiseer bijvoorbeeld samen met je buren een tegelwip-actie in ruil voor gratis (inheemse) plantenzaadjes, waarbij jullie samen zoveel mogelijk tegels vervangen door groen. Zo maken we Nederland stukje bij beetje weerbaar tegen de gevolgen van klimaatverandering.
Lees ook:
- Doe mee aan het NK Tegelwippen en wie weet wint jouw gemeente wel een prijs!
- Zonwering voor buiten: de opties een rij met voor- en nadelen
- Klimaatadaptie: hoe kunnen we ons voorbereiden op een ander klimaat?
- Een zomer met extreem weer, wat betekent dat allemaal?