Isolatiesector en SGS ontwikkelen aanpak vleermuisvriendelijk isoleren met eDNA
SGS en de isolatiesector hebben een protocol ontwikkeld om vleermuizen in spouwmuren op te sporen met een slimme eDNA-methode. Als de methode door de provincies wordt goedgekeurd, kunnen isolatiebedrijven het hele jaar rond natuurvriendelijk isoleren.
De basis van de aanpak is een kort en relatief goedkoop onderzoek dat DNA-sporen van vleermuizen in een gebouw detecteert. Als er vleermuizen aanwezig zijn, worden ze niet verstoord. Deze nieuwe methode zorgt ervoor dat alleen als er daadwerkelijk vleermuizen zitten, er natuurvriendelijk geïsoleerd moet worden. In alle overige gevallen kan gewoon worden geïsoleerd. Althans, zodra de methodiek geaccepteerd wordt door het bevoegd gezag. SGS is een wereldwijd toonaangevend inspectie-, verificatie-, test- en certificeringsbedrijf.
Wat is eDNA?
Environmental DNA oftewel eDNA is het genetisch materiaal van plant of dier dat vrijkomt in de omgeving. Aan de hand van DNA-sporen die planten of dieren in het water, de lucht of op een oppervlak hebben achtergelaten, is te zien welke soorten aanwezig zijn. Dit wordt ook wel metabarcoding genoemd. De metabarcoding-techniek van SGS herkent het eDNA van alle in Nederland voorkomende vleermuissoorten en ook eventueel andere beschermde zoogdieren (zoals de steenmarter) en vogels (zoals de huismus of gierzwaluw).
Eenvoudig onderzoek
Voor het onderzoek worden eenvoudig luchtmonsters worden genomen met een pomp via een opening in de spouwmuur. Ook worden oppervlaktemonsters genomen bij alle in- en uitgangen. De methode geeft bij onderzoek in het lab een goed beeld van de aan- of afwezigheid van vleermuizen. Inmiddels is een groep isolatiebedrijven gestart met het testen en verder valideren van de door SGS ontwikkelde methode. Ze nemen eDNA-monsters voorafgaand aan isolatiewerkzaamheden. De eerste ervaringen zijn positief. Het is volgens SGS en de betrokken bedrijven snel, efficiënt, betrouwbaar, objectief en relatief goedkoop.
Natuurkalender
Door vragen vanuit de isolatiesector en gemeenten heeft SGS deze methode samen met de isolatiesector ontwikkeld. Zonder deze methode kan alleen geïsoleerd worden volgens de natuurkalender. Dit houdt in dat spouwmuren tijdens de winterslaap en het kraamseizoen met rust gelaten moeten worden. In de praktijk betekent dit dat werkzaamheden maar enkele maanden in het jaar kunnen plaatsvinden. Dit maakt het voor veel isolatiebedrijven onmogelijk om te overleven. De methode met eDNA is niet van natuurkalender afhankelijk, en biedt daarom een uitkomst. Zijn er wel vleermuizen aanwezig dan volgen de bedrijven alsnog de Natuurkalender.
Vervolgstappen
SGS streeft ernaar om samen met het bevoegd gezag - de provincies - en de isolatiebranche een breed gedragen, geaccepteerd en gevalideerd protocol voor natuurvriendelijke isolatie verder te ontwikkelen. De eerste stappen zijn inmiddels gezet. De ministeries van LNV en BZK hebben RVO opdracht gegeven om op korte termijn een uitvraag te doen voor een validatietraject voor vleermuizenonderzoek met behulp van de eDNA techniek. De inmiddels opgedane praktijkervaringen zullen daarbij een belangrijke rol spelen. Provincies zullen hierbij moeten worden betrokken om tot acceptatie te komen. Uiteindelijk moeten zij als bevoegd gezag besluiten of ze de ontwikkelde methode op basis van dit onderzoek goedkeuren.
De isolatiesector hoopt dat de provincies de ontwikkelde methode zullen gedogen in de periode dat het onderzoek loopt. Zo kan er data worden verzameld om de methode verder door te ontwikkelen, en kan er voortgang blijven in de na-isolatie van spouwmuren en daken.
