Zonnepark levert Garyp meer op dan stroom alleen

In Nederland bestaat geen energiecoöperatie met een groter zonnepark dan energiecoöperatie Garyp. Op een voormalige vuilstortlocatie in het Friese dorp Garyp bezit de coöperatie ruim 27.000 zonnepanelen. De opbrengst van deze panelen is naar verwachting 6 miljoen kWh per jaar: genoeg om ongeveer 1700 huishoudens van stroom te voorzien. De coöperatie investeert de opbrengsten van de energie in de toekomst van het dorp.  

Duurzaamheid heeft meerdere betekenissen voor een dorp waarvoor krimp dreigt, zoals Garyp. Hier betekent duurzaamheid niet alleen verstandig omgaan met energiebronnen en het milieu, maar ook: ervoor zorgen dat het dorp behouden blijft voor toekomstige generaties. Voor energiecoöperatie Garyp, of - zoals de officiële naam luidt - Enerzjy Koöperaasje Garyp, zijn beide betekenissen van het woord belangrijk. “Nu is Garyp nog levendig,” vertelt Gjalt Benedictus, voorzitter van de Energiecoöperatie Garyp. “In dit dorp huist een stevige vereniging van dorpsbelangen, de voorzieningen zijn op peil en er is een rijk verenigingsleven. Om dat zo te houden, wil de coöperatie investeren in sociale initiatieven die bijdragen aan het behoud van het karakter van Garyp.” Als voorbeeld van sociale initiatieven waarin de coöperatie investeert, noemt Benedictus het zwembad. Dat wordt, van onderhoud tot dagelijks bestuur, helemaal gerund en betaald door de gemeenschap. “Maar ook een bijdrage aan een woningcorporatie zou tot de mogelijkheden behoren,” zegt Benedictus. “Er is sprake van dat de woningcorporatie uit het dorp zou verdwijnen, maar voor een dorp is een gevarieerde samenstelling van bewoners belangrijk. We willen dan ook veilig stellen dat sociale woningbouw hier beschikbaar blijft.”

Toekomstvisie voor het dorp als inspiratiebron

Het idee om zelf stroom op te wekken voor Garyp ontstond tijdens een brainstorm van de gemeente Tytsjerksteradiel. Die gemeente, waar Garyp onder valt, had de inwoners van Garyp gevraagd mee te denken over een toekomstvisie voor het dorp. Met de verkoop van stroom zou Garyp geld hebben om te investeren in de voorzieningen en de gemeenschap. Benedictus was enthousiast over het idee en werd lid van het kernteam dat de mogelijkheden onderzocht voor het centraal opwekken van duurzaam geproduceerde energie.

Vanaf dat moment duurde het nog zeker 5 jaar voordat de 6 hectare gevuld was met zonnepanelen. Er werd eerst een haalbaarheidsonderzoek gedaan. Vervolgens gaf het kernteam voorlichting aan de vereniging Dorpsbelangen en de leden van andere verenigingen over duurzaamheid en de positieve revenu die ten goede zou komen aan het dorp. Op die manier was iedereen op de hoogte van het plan en de voordelen ervan en ontstond voldoende draagvlak. “Daarbij vertelden we over duurzaamheid in de breedste zin des woords,” verduidelijkt Benedictus: “Onze toekomst, de toekomst van het dorp en een gezonde toekomst voor onze kinderen.”

Een goed netwerk is essentieel

Bij de oprichting van de energiecoöperatie Garyp, in 2015, werd Benedictus gevraagd als voorzitter. Eigenlijk begon het echte werk toen pas echt: het verwerven van vertrouwen, vergunningen, locatie, fondsen. Het vijfkoppig bestuur moest beschikken over behoorlijk wat doorzettingsvermogen om dat allemaal te realiseren.

Behalve doorzettingsvermogen bleek vooral een goed netwerk essentieel om het zonnepark te realiseren, zegt Benedictus: “Als je geen netwerk hebt, dan wordt het niets. Daar moet je al van tevoren in investeren.” De locatie kwam in zicht omdat de vergunning van de vuilstort afliep. De coöperatie kreeg steun van de eigenaar van het terrein voor het plaatsen van het zonnepark. Een geschikte locatie, want de panelen liggen op een heuvel en het veld is omzoomd met bomen. Daardoor liggen de panelen uit het zicht van de dorpsbewoners. Verder wist het bestuur van de coöperatie dankzij bestaande contacten vertrouwen te winnen. Dat zorgde er voor dat de gemeente Tytsjerksteradiel en de Provincie Fryslân meedachten en meewerkten om het park te realiseren.

Positieve grondhouding

Het bestuur had ook connecties bij de plaatselijke bank. En het hielp voor het verkrijgen van financiering ook mee dat het ministerie van Economische Zaken een SDE+-subsidie toekende; een bedrag tot een maximum van ruim € 9,2 miljoen in 15 jaar. “Iedere partner dacht met ons mee vanuit een positieve grondhouding,” concludeert Benedictus. Het bestuur zou achteraf dan ook geen andere keuzes hebben gemaakt. “Als we het nog eens zouden doen, zou het nu wel sneller gaan,” denkt Benedictus. “We weten nu precies hoe het werkt om zo’n SDE+ subsidie aan te vragen.”

Arno Brok, Commissaris van de Koning in Friesland verrichtte op 12 mei de officiële opening, maar al voor die tijd was het zonnepark operationeel. De panelen wekten in die eerste maanden al meer dan een miljoen kWh op. Deze groene stroom is afgenomen door Eneco. Het zwembad in Garyp heeft zijn eerste bijdrage van de coöperatie al ontvangen. Op deze manier komt het wel goed met Garyp.