Position paper - Lokale energiecoöperaties in de energietransitie

In een onlangs verschenen notitie van de landelijke Warmtetafel, waarin onder meer de rijksoverheid en de VNG zitting hebben, werden energiebedrijven en energiecoöperaties in een adem genoemd als marktpartijen. Voor ODE Decentraal was dit aanleiding een position paper op te stellen.

In het position paper wordt over lokale energiecoöperaties gesteld dat ze:

• onmisbaar zijn, omdat een van bovenaf opgelegde warmtetransitie niet zal werken. Een dergelijke transitie kan gepaard gaan met ingrepen in de woningen. Daarvoor is vertrouwen van bewoners essentieel. In gemeenten die al ervaring hebben met warmtetransitie blijkt hoe belangrijk contact met eindgebruikers en lokale inbedding zijn. Daar ligt een rol voor energiecoöperaties. Enerzijds moeten ze een stem hebben in het transitieproces, anderzijds voor bewoners fungeren als betrouwbaar aanspreekpunt. Maar coöperaties worden nog onvoldoende gezien en moeten zich in de ontwikkeling die nu gaande is krachtiger profileren.
• open structuren hebben, wat het delen van kennis vereenvoudigt en de mogelijkheid geeft snel informatie op te halen.
• bestaan uit lokale netwerken met mensen die elkaar en de buurt goed kennen.
• hetzelfde (statutair vastgelegde) belang dienen als dat van de leden en in het verlengde daarvan hun vertrouwen winnen.
• het belang dragen van lokaal beschikbare bronnen en daarmee een belangrijke inbreng hebben in het transitieproces.
• staan voor de welvaart van de gemeenschap met de verplichting van een transparante business case en revolverende inkomsten, een fundamenteel verschil met energiebedrijven.
• een aandeelhouderswaarde hebben voor externe financiers, zodat ze geld kunnen aantrekken.

Processtappen voor lokale energiecoöperaties:

• Benadrukken van urgentie om tempo te ontwikkelen in de contacten met gemeenten en netbeheerders.
• Bewoners op wijkniveau adviseren bij het maken van een keuze uit de verschillende technieken.
• Een gasvrije toekomst is een nog onbekend verhaal dat breed uitgedragen moet worden.
• Bewoners moeten een helder inzicht en garanties krijgen in de forse financiering van deze transitie.
• Bewonersbelangen borgen bij de uitvoering in woningen.
• Oog hebben voor de eigen belangen in de onvermijdelijke veranderingen in warmte- en klimaatwetten en stijgende gasprijzen. Dit vergroot de kansen voor coöperaties om in te zetten op warmtenetten, met alle mogelijkheden voor lokaal eigendom, rendement en zeggenschap.
• Niet alleen kijken naar levering en besparing, maar ook naar opslag, slim bemeteren, efficiënt omgaan met bronnen, handel en verdienmodellen om de balancering in het eigen systeem te behouden en de rendementen markttechnisch goed te bewaken. De komende jaren zal een sterke groei te zien geven van blockchain, het lokaal handelen binnen gesloten systemen.

Download de position paper