In drie stappen je ledenbestand verjongen en verbreden

Het opschalen van lokale energie initiatieven gaat niet alleen over meer zon en wind, maar ook over het aantrekken van meer en andere leden. Vooral jonge mensen worden gemist en blijken een lastige generatie om aan te spreken. De doelgroep zelf aan het woord met tips om je ledenbestand te verjongen. 

Verjongen

Je ledenbestand verjongen kan in drie stappen: aanspreken, betrekken en het wegnemen van drempels. Vier jongeren die zelf daad bij woord voegen, vertellen hoe je dat doet. Floor Ebben en Jana de Heer zijn initiatiefnemers van De Windkuikens, de eerste jongerencommissie binnen een energiecoöperatie (De Windvogel). Djalyza Kaersenhout is medeoprichter van Zonne-initiatief Hoorn, een initiatief dat Sander van der Stelt voor zijn studie Energiewetenschappen heeft geobserveerd. 

Aanspreken: hoe betrek en motiveer je de jongere doelgroep?

De Heer: “We proberen jongeren aan te spreken door kennis te delen over duurzaamheid en coöperatief ondernemen. Hierover geven we lezingen bij studieverenigingen waar we duurzame principes en bedrijfsvormen uitleggen en een businessmodel presenteren waarbij je niet voor de winst gaat maar voor een duurzaam doel. Door ze al jong bekend te maken met een energiecoöperatie creëer je alvast bewustzijn voor wanneer ze wel de tijd en financiële middelen hebben. Daarbij grijp je met CV-building de aandacht.”

Ebben: “We kijken eerst via onze eigen kringen en netwerk. De bereidheid tot actie is hoger als mensen meedoen die je kent. Denk daarbij ook aan jongeren die al affiniteit met het onderwerp hebben, zoals studenten met een duurzame studie. Benader ze en betrek ze bij een project met een concreet plan en doel. Hierdoor zien ze direct dat hun inzet ook echt een verschil maakt.”

“We kijken eerst via onze eigen kringen en netwerk. De bereidheid tot actie is hoger als mensen meedoen die je kent” 
Floor Ebben, Windkuikens

Kaersenhout: “Wij willen de jongeren letterlijk op gaan zoeken in de cafés en restaurants, door het organiseren van discussieavonden. Ook trek je jongeren aan door de financiële kant beter uit te leggen. Bijvoorbeeld dat zonnepanelen ook kunnen worden terug verkocht aan de coöperatie wanneer ze willen verhuizen. Benadruk daarbij dat ze niet per se financieel mee hoeven te doen, maar ook op een andere manier een bijdrage kunnen leveren. We verlangen niet van jongeren dat ze gelijk lid worden, maar vragen enkel een emailadres om ze op de hoogte te houden via een nieuwsbrief. Door ze op een praktische manier te betrekken, creëer je commitment.”

Betrekken: wat spreekt jongeren aan?

Ebben: “Er zit een sociaal aspect aan het onderdeel uitmaken van een energiecoöperatie. Daar ontstaat een community omheen en daar bij horen is leuk. Dat begint al bij de social media. Het meest populair bij ons zijn de persoonlijke berichten, van waar zijn we geweest en wat hebben we daar gezien. Dit haalt het onderwerp dichterbij en maakt het concreet. Ook taggen, likes en comments op Facebook werken goed want dat zorgt voor zichtbaarheid in de feed van je volgers.” 

Kaersenhout: “Wanneer iedereen in de straat een milieubewuste beslissing neemt, heb je het gevoel dat je eigenlijk niet achter kan blijven. Dat geldt ook bij jongeren. Bedenk welke invloed ze op elkaar hebben en wat jongerenenergieambassadeurs kunnen betekenen voor je initiatief. Jongeren zijn namelijk degene die online erg actief zijn. Zij kunnen jouw project zichtbaar maken.”

Drempels wegnemen: welke drempels staan jongerenparticipatie in de weg?

Ebben: “Jongeren zijn vooral druk met zichzelf. Uitgaan, studie, vrienden. Dan is het lastig extra tijd te vinden voor zoiets abstracts als energievoorziening, wat toch vaak geregeld wordt door de huurbaas.”
Van der Stelt voegt toe: “Ik betaal ook een vast bedrag aan mijn huisbaas en heb hierdoor geen zicht op hoeveel energie ik verbruik. Als je als energiecoöperatie met de huisbaas een deal kun sluiten waardoor ook de student minder huur betaalt, sla je twee vliegen in één klap.”  

Kaersenhout: “Wat ook opvalt is dat jonge mensen de kennis wel hebben, maar vaak de verantwoordelijkheid niet voelen om zelf in actie te komen. Dat vinden ze iets voor de overheid. Meer jongeren spelen met die gedachte: we zouden wel willen, maar hoe dan? Daar blijft het dan bij. Ook is de financiële drempel groot. De boodschap bij zonnepanelen is vaak dat je pas na 10 jaar gaat terugverdienen. Dat is voor jongeren niet interessant. Ze voelen zich geografisch niet gebonden en investeren niet in sociale contacten in de buurt. Weten zij veel waar ze over vijf jaar wonen. Daarbij strookt ook dat duurzame projecten vaak pas na twee jaar de eerste resultaten opleveren. Dat is een lange tijd voor jongeren om betrokkenheid te blijven voelen.” 

Verbreden

Naast het aanspreken van jongeren, zijn er meer potentiële doelgroepen om je ledenbestand te verbreden. Ook hier gelden het aanspreken, betrekken en wegnemen van drempels als drie belangrijke stappen. Aukje Bezeij is verantwoordelijk voor de communicatie bij Coöperatie Zuiderlicht, een coöperatie voor bewoners en bedrijven die iedereen in staat stelt eigen schone energie op te wekken. 

“Zorg dat meedoen laagdrempelig is. Zo hebben wij bij Zuiderlicht het 1 euro lidmaatschap” 
Aukje Bezeij, Coöperatie Zuiderlicht

Hoe trek je nieuwe doelgroepen aan?

Bezeij: “Dat begint bij het bieden van een eenvoudig maar aantrekkelijk handelingsperspectief. Dat kan al bij de jongste familieleden. Denk aan ouders die bijvoorbeeld hun kinderen leningen geven. De kinderen ontvangen jaarlijks zakgeld van de zon en na 10 jaar valt de lening vrij als aanvulling op hun studiefinanciering. Zorg daarnaast dat meedoen laagdrempelig is. Zo hebben wij bij Zuiderlicht het 1 euro lidmaatschap. Wie niet kan mee investeren, steunt ons via dit lidmaatschap toch en doet zo mee. Dan geef je iedereen rijk en arm, jong en oud een laagdrempelige manier om te participeren.”

Waar liggen kansen?  

Bezeij: “Om minder voor de hand liggende doelgroepen te bereiken, kun je opgewekte stroom aanbieden zonder dat je daar in mee hoeft te investeren. Denk aan zonnepanelen op het dak van de voetbalclub, de school of bijvoorbeeld een complex met sociale huurwoningen. Anderen kunnen de investering doen, de bewoners betalen alleen voor de groene stroom die ze afnemen. We spreken geregeld huurders die graag iets zouden willen met zonnepanelen op het dak van hun wooncomplex, maar niet weten hoe. De woningcorporaties zullen hier hun medewerking aan moeten verlenen. Als initiatief kun je vervolgens de financiering, de ontzorging en het betrekken van de huurders en omwonenden verzorgen. Initiatief van huurders helpt daar zeker bij.”