Coronacrisis veroorzaakt slechts een tijdelijke dip
Door de coronacrisis is de vraag naar energie lager, waardoor de prijs van benzine, gas en stroom sterk is gedaald. Dat maakt de overgang naar duurzame energie op dit moment lastiger. Maar als we naar het grote plaatje kijken is er geen enkele reden tot somberheid. Dan zien we een grote doorbraak van zon en wind. Dat is mede te danken aan de spectaculaire groei van batterijen.
Het kan heel snel gaan: zon en wind nemen de energievoorziening over
Het gaat zo hard, dat Jip Lenstra, ooit oprichter van Energie Anders en jarenlang verantwoordelijk voor energie bij het voormalige ministerie van VROM grote kansen ziet voor een disruptie. (Bekijk hier zijn presentatie.) Daarmee bedoelt hij dat een nieuw en beter product de hele markt op de kop zet, het oude product verrassend snel verdringt en die markt bovendien sterk laat groeien. Denk aan de digitale camera, die de oude camera grotendeels heeft verdrongen en inmiddels dankzij de smartphone voor iedereen beschikbaar is.
Het disruptieve product in de energiesector is duurzame elektriciteit, zon en wind. De verkoop van zonnepanelen is de laatste tien jaar met ruim 40 procent per jaar spectaculair gegroeid. Met kleinschaligheid heeft het weinig meer te maken. Het gaat om enorme geautomatiseerde fabrieken, waar nauwelijks nog iemand werkt. En de kosten blijven maar dalen. In landen met veel zon is één cent per kWh volgens deskundigen een reëel toekomstbeeld. Ter vergelijking: fossiele stroom kost nu 6 cent/kWh. Wind op land groeit ook lekker door, maar bij wind op zee zien we ook net zo’n spectaculaire groei als bij zonne-energie. Wat dacht je van een windpark van 20.000 MW, dat nu in China wordt gebouwd? Goed voor twee derde van het stroomgebruik in Nederland. Als dit zo doorgaat kunnen we alle stroom in de wereld binnen tien jaar duurzaam produceren. Nederland is trouwens met het Klimaatakkoord al goed op weg met onze 75 procent doelstelling. Vooral door wind op zee.
Elektrische auto's gigantische hoeveelheid steeds goedkopere batterijen
Maar er is meer. Ook de auto’s worden in hoog tempo elektrisch. Dat leidt niet alleen tot meer vraag naar stroom, waardoor zon en wind kunnen blijven groeien. Het zorgt er ook voor dat we gaan beschikken over een gigantische hoeveelheid steeds goedkopere batterijen, waardoor de opslag van al die stroom uit zon en wind technisch en economisch haalbaar wordt. Auto’s staan immers een groot deel van de tijd stil.
Overal in de wereld worden nu gigantische batterijfabrieken gebouwd. Die houden de vraag nauwelijks bij. Batterijen zijn volgens Lenstra ook de slimste manier om de huidige problemen in het stroomnet bij de aanleg van zonne- en windparken op te lossen. Dat is eenvoudiger dan overal het stroomnet te verzwaren.
Industrie: duurzame elektriciteit en waterstof
Grote delen van de industrie kunnen ook over op duurzame elektriciteit en waterstof. Bijvoorbeeld staalfabrieken. De aanvoer van kolen kan dan ook stoppen. En een deel van de fabrieken, zoals kunstmest, kunnen straks overschakelen op waterstof uit zon en wind.
Wonen: zonnepanelen en batterijen
Zonnepanelen plus batterijen worden de standaard. Met een stads-warmtenet op grote warmtepompen of aardwarmte als dat beschikbaar is. En mogelijk gaan we over tien tot vijftien jaar ook waterstof gebruiken als vervanging van aardgas.
Ook de allerarmsten profiteren en helpen mee de markt te vergroten. De ruim één miljard mensen zonder stroom kunnen dankzij een zonnepaneeltje plus batterij voor een paar tientjes beschikken over goede verlichting en opladers voor hun mobiel. Allemaal geen toekomstmuziek meer, maar keiharde groeicijfers.
Technieken worden financieel aantrekkelijk
Natuurlijk zijn er nog veel knelpunten die moeten worden opgelost. Maar het goed nieuws daarbij is dat deze technieken financieel aantrekkelijk worden en het is een techniek waar de meeste mensen voor zijn. Volgens Lenstra de snelste manier om CO2 te reduceren.
Ook tijdens coronacrisis blijven investeren in verduurzaming
Het is duidelijk dat de coronacrisis voor vertraging gaat zorgen. Het is niet anders. Maar geen reden om aan te nemen dat het helemaal de verkeerde kant op zal gaan. Belangrijk is wel dat ook Nederland vasthoudt aan de afspraken in het Klimaatakkoord en dat we ook tijdens de komende economische crisis blijven investeren in de verduurzaming. We hebben geleerd van de vorige crisis dat blijven investeren ook kan helpen sneller uit de crisis te komen.
Tot slot, misschien levert de crisis ook nog wat op. Denk aan de fietspaden die nu overal worden aangelegd, de kritische bezinning op massatoerisme (voor wat het waard is) en het besef dat we veel spullen beter iets dichter bij huis kunnen maken.
- Sible Schöne, adviseur bij HIER
