Waar gemeenten aan moeten denken bij het aanbesteden van laadpalen

Gemeenten moeten de komende jaren veel laadpalen plaatsen in de openbare ruimte. Daarnaast komen er een hoop laadpalen op erven en bedrijventerreinen bij. Ook elektrificeert de gebouwde omgeving enorm. Dit alles leidt tot stress op het laagspanningsnet. Tegelijk kan het (ont)laden van elektrische auto’s juist enorm helpen de last te verlichten. Dat vergt wel van gemeenten dat ze nu al slim omgaan met de uitvraag bij een aanbesteding. Hoe dat eruit ziet, staat in de Smart Charging Requirements van de Nationale Agenda Laadinfrastructuur (NAL). In dit artikel lichten we de belangrijkste punten uit. 

De aanstaande problemen op het laagspanningsnet

Het laagspanningsnet komt de komende tijd meer onder druk door twee grote bewegingen. Ten eerste wordt er steeds meer geëlektrificeerd. Bij woningen gaat dat over warmtepompen, zonnepanelen en inductiekookplaten. Maar ook supermarkten, kantoren en andere utilitaire gebouwen op het laagspanningsnet vragen (of bieden) steeds meer vermogen en elektrische energie.

Daarnaast wordt in steeds hoger tempo de benzineauto ingeruild voor een elektrische. Vanaf 2035 is de verkoop van fossiel aangedreven personenauto’s verboden in Europa. En het kabinet is voornemens om dit al naar 2030 te halen. Bovendien zijn elektrische auto’s nu al goedkoper in Total Cost of Ownership (TCO) en dus een goede zet voor leasemaatschappijen. Daardoor komt er op relatief korte termijn ook een flinke markt voor tweedehands exemplaren aan. En voor dit alles zijn meer en meer laadpalen nodig.

De enorme vraag die hierdoor op het elektriciteitsnet komt, zorgt voor overlast. De vermogens en energievraag zijn te hoog om zonder sturing aan te kunnen. Dat zou leiden tot storingen, omvormers van zonnepanelen die afschakelen, en een verlaging van de netkwaliteit. Allemaal problemen waar bewoners, bedrijven en netbeheerders mee (gaan) kampen.

Nu wordt op deze problemen nog ad hoc gereageerd. Door het vervangen/verzwaren van de zwakke onderdelen in het net, daar waar de eerste problemen op duiken. Maar netbeheerders moeten (en willen) eigenlijk systematisch het laagspanningsnet grotendeels vernieuwen en verzwaren. Dit betekent onder andere straten open, nieuwe leidingen erin en nieuwe transformatorhuisjes door de stad.

Als de elektrificatie ongestructureerd verder ontwikkelt, is er onvoldoende mankracht, materiaal en geld om dit snel genoeg per incident aan te pakken. De opgave kan beter gespreid en systematisch worden opgepakt. Dit kan alleen als de capaciteitsproblemen op het net ook gespreid worden.

Slim laden

Eén van de mogelijke oplossingen is slim en bi-directioneel laden. Slim laden zorgt ervoor dat er gestuurd wordt wanneer een elektrische auto oplaadt. Dit kan met gunstige prikkels als er een overschot groene stroom of goedkope energie is (dat gaat vaak samen). Maar ook als er weinig andere vraag naar stroom is, dus bijvoorbeeld in de avond als de meeste mensen slapen en geen warmtepomp/TV/inductieplaat aan hebben staan.

Bi-directioneel* laden betekent dat de batterijen van de auto’s zowel pieken als dalen in de energievraag kunnen opvangen. Als er tijdelijk een tekort is aan (groene) stroom, kan de opgeslagen energie in de auto’s bijspringen. Dit voorkomt dat er ergens een gascentrale extra moet gaan draaien.

Door deze sturing beide kanten op kan vraag en aanbod veel mooier uitgesmeerd worden over de dag. En daarom hoeft het net minder snel vernieuwd te worden, omdat er lokaal al meer wordt gebalanceerd.

*Bi-directioneel laden wordt ook wel vehicle-to-grid (V2G) genoemd.