Lage inkomens kunnen met ‘Op Rozen’ model ook meedoen in lokale energieprojecten
Lokale energieprojecten worden veelal opgezet via de postcoderoosregeling. Via de regeling krijgen particulieren en ondernemers die samen als coöperatie investeren in de opwek van duurzame energie, korting op de energiebelasting. Om een postcoderoosproject te kunnen starten heeft een energiecoöperatie geld nodig. Met name voor de aanschaf- en installatiekosten van zonnepanelen. Meest gebruikelijk is hiervoor een financiële inleg vanuit de deelnemers te gebruiken. Maar dat maakt dat deelnemen aan een energieproject alleen haalbaar is voor mensen met voldoende geld op zak. Wilma Paalman-Vloedgraven en Henk Roosink van Coöperatie Op Rozen Facilitair hebben hier samen iets op bedacht: het ‘Op Rozen’ model. Met dit financieringsmodel kunnen energiecoöperaties een postcoderoosproject opzetten waaraan iedereen mee kan doen. Ook lagere inkomens.
Zo werkt het
In het 'Op Rozen' model leggen de deelnemers van een collectief zonproject éénmalig een paar tientjes in. Om de overige 99% van de kosten te dekken, leent de coöperatie geld van de bank en houdt ze een crowdfundingsactie.
Henk: “Bij de meeste postcoderoosprojecten investeert een gemiddeld huishouden enkele duizenden euro’s om in het eigen stroomverbruik (gemiddeld 3000 kWh) te voorzien. Daarna ontvangt de deelnemer korting op de energiebelasting over het eigen energieverbruik (Noot: á € 0,09863/kWh in 2019). Ons ‘Op Rozen’ model vraagt om een éénmalige inleg van een paar tientjes: 1 cent per kWh waarmee je deelneemt. Voor bijvoorbeeld een deelname in het project met een zonneaandeel van 2500 kWh betaal je dus eenmalig €25 inleg. Daarna krijg je zelf een deel van de energiebelasting terug in de vorm van korting (zo’n 4 á 6 cent per kWh, afhankelijk van de coöperatie) en krijgt de coöperatie de rest van de energiebelasting. Met dat geld, en de inkomsten van de verkoop van de opgewekte zonne-energie aan de energieleverancier, lost de coöperatie haar leningen af en betaalt zij alle andere kosten. Op deze manier kunnen alle inwoners – met en zonder geld en met en zonder geschikt dak – profiteren van duurzame energie.”
“Die ‘kosteneffectiviteit’ van minister Wiebes bereiken wij wel”
Het financiële plaatje
Bij de meeste postcoderoosprojecten leggen de leden 90-100% van de investeringskosten voor de installatie in. In het ‘Op Rozen’ model betalen leden gezamenlijk maar 1% van de totale investeringskosten. De coöperatie leent 75-80% van de financiering bij de bank en 19-24% komt binnen via crowdfunding in de vorm van een achtergestelde lening. Meedoen met de crowdfunding levert een rente van 5% per jaar op en is optioneel. Wilma: “Het ‘Op Rozen’ model is voor iedereen. Als mensen financieel ruimte hebben om te investeren, dan is dat hun vrije keuze. Leden weten niet van elkaar wie wel en wie niet extra investeert. Ook maakt het niet uit of en hoeveel je inlegt: iedereen mag meedenken en meebeslissen. Iedereen heeft evenveel te zeggen.” Henk: “De ervaring leert dat best veel leden mee willen doen met de crowdfunding en dat deze vorm van financieren geen probleem is.”
Wat het ‘Op Rozen’ model ook financieel sterk maakt zijn de relatief lage investeringskosten die coöperaties maken. Henk: “Coöperaties investeren over het algemeen heel goedkoop. In Hof van Twente hebben we bijvoorbeeld goedkoop kunnen investeren in zonnepaneleninstallaties, omdat wij als coöperatie zelf het materiaal rechtstreeks hebben ingekocht en duidelijke afspraken hebben gemaakt met de installateurs. Hierdoor hebben we een stuk tussenhandel uitgeschakeld en een aantal werkzaamheden van de installateurs, waaronder de voorbereiding, uit handen genomen. Dat heeft geleid tot geldbesparing. Die ‘kosteneffectiviteit’ waar minister Wiebes het zo vaak over heeft, bereiken wij dus wel. Bovendien benutten wij bedrijfsdaken die anders onbenut blijven.”
Een succesmodel
Het ‘Op Rozen’ model is als eerste in 2018 in Hof van Twente toegepast. Wilma: “Dat was de eerste gemeente waar we onze ideeën in de praktijk hebben gebracht. Wij hebben samen met het bestuur van de Coöperatie Hof van Twente op Rozen veel geïnvesteerd om tot een model te komen dat financieel goed in elkaar zit, gelijke kansen biedt aan alle inwoners en in principe overal in Nederland kan worden toegepast.” Henk: “We ontwikkelden er onder meer een rekenmodel, standaard bedrijfsplannen waar iedere coöperatie zelf invulling aan kan geven, standaard opstalovereenkomsten en leningsovereenkomsten. Bovendien hebben we in Hof van Twente gezien dat het werkt. Het model heeft zichzelf bewezen en wordt nu landelijk ingezet. Na de vele uren die we erin hebben gestoken geeft dat veel voldoening.” Op dit moment is het ‘Op Rozen’ model in drie gemeenten – Hof van Twente, Hellendoorn en Rijssen – in gang gezet en zijn vijf andere coöperaties bezig met de opstart. Nog meer coöperaties en gemeenten hebben interesse, maar zijn in de oriënterende fase.
De toekomst is rooskleurig als de postcoderoosregeling verbeterd wordt
Wilma en Henk hebben goede hoop dat het gebruik van hun model zal blijven groeien. De wens is wel dat het kabinet de regeling verlaagd tarief aanpast. Henk: “Mensen die privé investeren in panelen op eigen dak, krijgen ook de Opslag Duurzame Energie (ODE) terug. Dat is in 2019 inclusief btw bijna 2,3 cent per kWh. Het gekke is dat mensen die collectief investeren in panelen via de postcoderoosregeling, die ODE niet terugkrijgen,” aldus Henk. “Dat is zonde, want de postcoderoosregeling is de enige regeling waar iedereen financieel van kan profiteren: je hebt geen eigen geschikt dak nodig, en met toepassing van het ‘Op Rozen’ model maakt het niet meer uit of je geld hebt of niet. Als je de teruggave ODE ook onder de postcoderoosregeling zou scharen, zou deze regeling enorm stijgen in populariteit. Dat zou ook voor het ‘Op Rozen’ model een flinke duw in de rug zijn. Dan gaat werkelijk heel Nederland profiteren van duurzame energie.
Bekijk in deze animatie van Hellendoorn op Rozen hoe het 'Op Rozen' model werkt:
- Meer info over het Op Rozen model vind je op www.oprozenfacilitair.nl
Sinds 2012 houdt Wilma Paalman-Vloedgraven zich als adviseur duurzame energie al bezig met duurzame oplossingen. Vanuit de gedachte dat iedereen, ongeacht inkomen, moet kunnen kiezen voor duurzame energie, ontwikkelde zij met financieel deskundige Henk Roosink het ‘Op Rozen’ model.
