Bestuursdilemma #4 Samenwerken met een projectontwikkelaar of niet?
Als bestuurder van een lokale energiecoöperatie sta je weleens voor lastige keuzes. In de rubriek ‘bestuursdilemma's’ belichten we kwesties waar veel coöperaties mee worstelen. Dit artikel gaat over het dilemma: ‘Ga je de samenwerking aan met een projectontwikkelaar of niet?' Zeven coöperaties delen hun visie en vertellen hoe zij het aanpakken.
Het dilemma
In samenwerking met een projectontwikkelaar kun je als coöperatie grotere projecten realiseren die meer energie opwekken. Maar daarmee geef je ook controle uit handen. En je moet goed bewaken dat het aandeel van de coöperatie in het project veiliggesteld is, en de projectontwikkelaar je niet buiten spel zet. Ga je de samenwerking aan of niet? We vroegen het aan een aantal coöperaties, hieronder lees je hun reacties.
> Ja, we gaan de samenwerking graag aan
Energiecoöperatie 2030.nu, Stichtse Vecht, Utrecht: “Jazeker gaan wij de samenwerking graag aan, op basis van 50% eigendom van de energiecoöperatie. Het eigen vermogen van grote projecten wordt komt dus voor 50% van de ontwikkelaar (voorkeur voor Nederlandse partij) en 50% vanuit crowdfunding/aandelen/obligaties vanuit mensen in de gemeente Stichtse Vecht.”
> We staan ervoor open, maar goede afspraken zijn essentieel
Energiecoöperatie Noordseveld, Drenthe: “Wij streven naar minimaal 50% van bewoners. Dus is eigenaarschap en/of goede afspraken nodig.”
EnergieC Midden-Delfland, Zuid-Holland: “Doel van de coöperatie is zoveel mogelijk duurzame energie opwekken. Dus een samenwerking met een projectontwikkelaar sluiten we niet aan de voorkant uit. Dat de belangen van de coöperatie en de projectontwikkelaar uiteenlopen is duidelijk. Dit betekent ook dat we goede afspraken moeten maken en beheren.”
CALorie, Castricum, Noord-Holland: “CALorie gaat samenwerking met partners niet principieel uit de weg. Sterker nog, we denken dat een goed draaiende energietransitie alleen maar mogelijk is als wordt samengewerkt met partners die hun eigen expertise kunnen inbrengen.
Het is daarbij wel zaak dat vooraf goede afspraken worden gemaakt. Die moeten dan vooral gaan over eigendom en zeggenschap en het voorkomen van monopolies, maar ook over toegankelijkheid voor alle bevolkingsgroepen. Verder moet goed gewaakt worden over alle duurzaamheidseffecten, dus niet alleen CO2 maar ook grondstoffen, natuur en landschap et cetera.”
“We denken dat een goed draaiende energietransitie alleen maar mogelijk is als wordt samengewerkt met partners die hun eigen expertise kunnen inbrengen.”
– CALorie, Castricum, Noord-Holland
Almeerse Wind, Flevoland: “Op basis van onze ervaring is er geen bezwaar om met een ontwikkelaar samen te werken, mits je vooraf goede afspraken maakt en deze vastlegt.
Wij gaan voor volledig eigendom van een zo groot mogelijke opwekcapaciteit. Voor ons eerste project was de locatie al in handen van een energiebedrijf (Nuon). We hebben samenwerking met hen gezocht en gevonden en de te ontwikkelen opwekcapaciteit vanaf het eerste gesprek verdeeld. Vervolgens hebben we de afspraak gemaakt dat Nuon de ontwikkeling, het vergunningentraject en de voorfinanciering op zich nam. Hoofdtaak van de coöperatie was de participatie van de burgers en draagvlak vergroten bij de omgeving.
Binnen de samenwerking met Nuon kregen wij onverwacht het aanbod om ons deel van de turbines (twee stuks) bij oplevering tegen kostprijs aan te kopen. De kostprijs is in parameters gedefinieerd zodat we ons gaandeweg de ontwikkeling volledig kunnen richten op ledenwerving met als doel uitbouw van de coöperatie, om een zo groot mogelijk eigen kapitaal te kunnen opbouwen.
Voor nieuwe projecten zullen we opnieuw insteken op volledig eigendom en een zo groot mogelijke opwekcapaciteit in eigen hand. Samenwerking met een onafhankelijke ontwikkelaar die geen bezit opeist, heeft daarbij onze voorkeur. Maar of dat realistisch is moet de tijd uitwijzen; er zijn weinig tot geen locaties zonder eigendoms- of ontwikkelclaims. De overheden neigen nog steeds naar aanbesteden in plaats van toewijzen c.q. onderhandse gunning en/of bouwteamontwikkeling.
Per saldo zijn grotere projecten zonder een ervaren ontwikkelaar niet meer uitvoerbaar door gebrek aan kennis en of vermogen.”
> Hier houden we ons niet mee bezig
Eerste Maastrichtse Energie Coöperatie (EMEC), Limburg: “Hier denken we nog niet over na. We zijn met vijf jaar een relatief jonge coöperatie en hebben de handen vol aan onze eerste postcoderoos. Nu die op punt van produceren staat zijn we wel volop bezig nieuwe daken te zoeken, maar meer van hetzelfde: 250 panelen of een maatje groter. Uitgangspunt is ook dat we bewustwording en burgerbelang en -participatie bevorderen. Met een derde partij wordt dat niet eenvoudiger.”
> Neutraal
Arien Scholtens (DeA, Apeldoorn, Gelderland): “Wat zon betreft hebben we de projectontwikkeling van collectieve zonnedaken zelf onder de knie gekregen. Grootschalige zon hebben we nog niet gerealiseerd, bij een aanbesteding door de gemeente schrok de gevraagde garantie ons af.
Wat betreft wind; we werkten samen met een ontwikkelaar in een windproject, maar dat project is vroegtijdig gestrand. De ontwikkelaar had al grondposities in het betreffende project. Dus dit was geen bewuste keuze. We zijn wel door uitgangspunten van de gemeente in de positie en samenwerking terecht gekomen; wel lastig om gemaakte toezeggingen aan de grondeigenaren weer los te krijgen. De ontwikkeling strandde op weerstand in de omgeving en afwijzing door de gemeenteraad. Nu zouden we voorkeur hebben voor >50% eigendom.”
